«درمان کودکان زیر هفت سال رایگان شد». خبر سخنگوی وزارت بهداشت در حالی روی خروجی خبرگزاری‌ها نشست که پدرام پاک‌آیین، طرح حمایت از خانواده و جوانی جمعیت را محور کلام قرار داده و تأکید کرده بود که در راستای اجرای این قانون، همه بیمه‌ها مکلف هستند تعرفه دولتی را پرداخت کنند.
همچنین خدمات برخط است و نیاز به پرداخت هیچ مبلغی نیست. تدبیر برای درمان رایگان کودکان، اقدام دولت شهید رئیسی برای حمایت از خانواده‌هایی است که به بهانه هزینه‌ها، قید درمان فرزندشان را می‌زنند، درحالی‌که این اقدام گاهی تبعات جبران‌ناپذیری برای سلامت آنها به‌دنبال دارد. زمزمه‌های طرح درمان رایگان کودکان زیر هفت سال اسفند ماه سال ۱۴۰۲ بود که رسانه‌ای شد و بنابر اعلام متولیان وزارت بهداشت اجرای این طرح در قالب قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت به بیمههای پایه ابلاغ شده است.
بنا به‌گفته متولیان دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد، طرح درمان رایگان کودکان زیر هفت سال از ۲۷ فروردین امسال در مجموعه‌های درمانی دولتی مشهد نیز در حال اجراست. تأکید متولیان حوزه بهداشت بر درمان رایگان کودکان بیمار، چه به‌صورت سرپایی و چه بستری، اتفاق خوشایندی برای کسانی است که بضاعت کمتری دارند. ابلاغ این مصوبه به تمام شبکه‌های بهداشتی و درمانی دولتی در کشور، خیال خانواده‌هایی را راحت می‌کند که بیماری کودک آنها، به فراتر از یک درمان معمولی و سرپایی نیاز دارد، با این حال هنوز بسیاری از خانواده‌ها از اجرای این طرح بی‌اطلاع هستند.
برای آگاهی از چندوچون اجرای طرح یادشده، یک روز را برای همراهی با خانواده‌های کودکان بیمار انتخاب می‌کنیم. بیمارستان اکبر از مجموعه‌های درمانی شناخته شده و تخصصی ویژه کودکان است و البته برخی مراجعه کنندگان به آن را خانواده‌های شهرستانی تشکیل می‌دهند.
محوطه و فضای بیرونی، شلوغ و پرهیاهوست. برخی خانواده‌ها ترجیح داده اند از هوای آمیخته به بوی دارو و تزریق و... فاصله بگیرند و در فضای آزاد وقتشان را بگذرانند. برای گفتگو با خانواده ها، یک بار دیگر دستورالعمل وزارت بهداشت را در راستای قانون حمایت از جوانی جمعیت مرور می‌کنیم که می‌گوید: با استناد به بند الف ماده ۹ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور، خدمات بستری و سرپایی کودکان زیر هفت سال در مراکز دولتی دانشگاهی رایگان شد.
برپایه این قانون، آن‌هایی که بیمه پایه شامل خدمات درمانی، تأمین اجتماعی و نیرو‌های مسلح دارند، به جز هزینه‌های همراه بیمار که شامل بیمه نمی‌شود، هزینه‌های پرداختی شان بابت درمان رایگان است. مرور این مصوبه برای ما هم خوشایند است، چه برسد به آن‌هایی که نگران بیماری فرزندشان هستند و دستشان هم خالی است.
با این حال بیشتر کسانی که کودکشان در یکی از بخش‌های درمانی دولتی بستری است، از اجرای این طرح اظهار بی اطلاعی می‌کنند.
الهام خرسندی، نمی‌تواند واضح جلوی محمد پنج ساله که به یک بیماری صعب العلاج مبتلا شده است، حرف بزند. دستی روی مو‌های بور و طلایی محمد می‌کشد و این طور تعریف می‌کند: دو سال است روز و شبمان یکی شده است؛ سیاه و تاریک. دوباره نگاهی به پسر خردسالش می‌اندازد که شیرین‌ترین سال‌های زندگی اش را مجبور است در بیمارستان‌ها بگذراند و شیمی درمانی شود.
محمد هنوز معنی «شیمی درمانی» را نمی‌داند، اما مادرش بغض می‌کند و می‌گوید: خواست خداست و ما هم تسلیم هستیم.
خرسندی درباره تسهیلاتی که وزارت بهداشت ودرمان برای خانواده‌ها و درمان رایگان کودکان زیر هفت سال درنظر گرفته است، می‌گوید: خدا را شکر هزینه‌های ویزیت و درمان، رایگان است، در غیر این صورت، تأمین این هزینه‌ها برای خانواده‌هایی مثل ما که اجاره نشین هستند، غیرممکن می‌شد.
او البته تنها آرزویش این است که پسرش خیلی زود خوب شود و مثل بچه‌های دیگر به دنیای کودکی بازگردد.
خرسندی یک موضوع دیگر را هم یادآوری می‌کند و می‌گوید: کاش مشکل تهیه داروهای خاص هم حل می‌شد! این دارو‌ها به سختی پیدا می‌شوند و خیلی بابت این موضوع اذیت می‌شویم.
بچه ات که حال خوشی نداشته باشد و بیمار باشد، بیشتر از آنکه دغدغه هزینه‌های درمانش را داشته باشی، نگران درمان او هستی. مادران زیادی مثل سعیده شیردل هستند که وقتی در مورد هزینه درمان بیمارستان سؤال می‌کنیم، با تعجب نگاهمان می‌کنند. او می‌گوید: الان بیشتر به فکر این موضوع هستم که حال دختر چهارماهه ام خوب شود. همان طور نگران و هراسان ادامه می‌دهد: حلما کم خونی شدید دارد. لطفا برایش دعا کنید.
همسرش هم خیلی کوتاه اشاره می‌کند: تابه حال هزینه‌ای پرداخت نکرده ایم.
با توضیحاتی که ما درباره اجرای این طرح می‌دهیم، تازه از اصل ماجرا مطلع می‌شود و می‌گوید: من فکر می‌کردم به دلیل اینکه بیمارستان دولتی است، تابه حال پولی نگرفته اند.
گرمای هوای تابستان و نگرانی وضعیت هدیه نه ماهه، دانه‌های درشت عرق را بر پیشانی مرد جوان نشانده است که خیلی حال و حوصله حرف زدن ندارد، فقط می‌گوید: دخترم عفونت خونی دارد و در ماه، کلی آزمایش برایش تجویز می‌شود که هزینه هر آزمایش در بیرون از بیمارستان‌های دولتی، حداقل ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان است، اما خدا را شکر اینجا مشکل پول و این حرف‌ها نیست. هرچند خدماتی که در بیمارستان‌های دولتی داده می‌شود، خیلی راضی کننده و خوب نیست، همین اندازه که فکر جیب مراجعه کننده هستند، خودش نعمت است.
این حرف‌ها را می‌زند، نفسی تازه می‌کند و ادامه می‌دهد: با این شرایط سخت اقتصادی اگر این طرح اجرا نمی‌شد، نمی‌دانم خانواده‌هایی مثل ما که برای اجاره خانه و تأمین معیشتشان مانده اند، چه باید می‌کردند. خدا به کسانی خیر بدهد که چنین قوانینی را وضع می‌کنند!
بیمارستان دکترشیخ هم از مجموعه‌های درمانی ویژه کودکان است که مراجعه کنندگان زیادی دارد. بیشتر بیماران این مجموعه نیز از اجرای این طرح بی خبر هستند.
پسر شش ساله عفت یوسف زاده به خاطر عفونت خون تحت درمان است. او می‌گوید: خدا سروکار هیچ آدمی را به دکتر و بیمارستان نیندازد، اما گاهی نمی‌شود کاری کرد. بیماری امیررضا آن قدر حاد شده است که چهار شب در آی سی یو بستری بود. علاوه بر این کلی آزمایش از او گرفتند و دارو تجویز کردند. من فکر می‌کنم اگر می‌خواستیم این کار‌ها را بیرون از این مجموعه انجام دهیم، هزینه اش خیلی راحت بیشتر از ۹۰ میلیون تومان می‌شد، درحالی که اینجا پول مختصری گرفتند، آن هم بابت همراه بیمار.
پسر حسن یعقوبی، پنج ساله است. او دو روز است برای عمل پای محمدجواد، همراه همسرش از خواف به مشهد آمده است و می‌گوید: هنوز وقت تسویه حساب نرسیده است، اما صورت حساب چند هفته قبل را نگه داشته ام که در آن فقط هزینه غذای همراه بیمار را گرفته اند. هرچه فکر می‌کند، رقم دریافتی دفعه قبل خاطرش نمی‌آید، اما می‌داند که خیلی زیاد نبوده است.
یعقوبی می‌گوید: برخی نوزادان متولدشده نیاز به مراقبت‌های ویژه دارند و در بخش ان آی سی یو بستری می‌شوند که اگر بخواهید هزینه‌های آن را آزاد حساب کنید، مطمئن باشید خیلی از خانواده‌های جوان ازعهده آن برنمی آیند، اما با این طرح، خیال پدر و مادر‌ها دست کم از جفت وجور کردن پول برای درمان درد جگرگوشه شان راحت است.
دختر فائزه زواری کم خونی شدید دارد. او هم حساب وکتاب روز‌ها از دستش در رفته است و دعا می‌کند هرچه زودتر این ایام بگذرد و دخترش درمان و ترخیص شود و سر خانه وزندگی شان برگردند.
کلافه می‌گوید: دختر من سیزده ساله است و واقعا دست ما برای درمانش خالی و تنگ است. من در مورد این طرح از اطرافیان شنیده بودم. اما وقتی سؤال کردم، گفتند برای بچه‌های زیر هفت سال است. برای من خیلی عجیب است که چرا جمعیت کودکان را تقسیم بندی کرده اند. یعنی به نظر کسانی که این طرح را ابلاغ کرده اند، بازه سنی هشت سال، کودک نیست؟ تنها انتقاد زواری به مصوبه‌ای که به تازگی در بیمارستان‌های دولتی اجرا می‌شود، همین موضوع تفکیک سنی کودکان است. محکم و قاطع می‌گوید: به نظرم این تصمیم ناعادلانه است و طرح باید دست کم تا هجده سالگی را پوشش بدهد.
طبق خبر‌های منتشرشده در رسانه‌های کشور، رایگان شدن خدمات درمانی برای کودکان زیر هفت سال از مهر ۱۴۰۲ مطرح شده است. در همان بازه زمانی بهرام عین اللهی، وزیر بهداشت، اعلام کرده بود: کودکان در این گروه سنی، در بیمارستان‌های دولتی خدمات رایگان دریافت می‌کنند.
مدیر اموربیمارستانی و تعالی خدمات بالینی معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز درباره اجرای آن در مشهد می‌گوید: این طرح از اواخر فروردین امسال در مشهد اجرا می‌شود و همه خدمات درمانی، سرپایی و بستری کودکان زیر هفت سال ازجمله معاینه، آزمایشگاه، تصویربرداری، توان بخشی و... را دربر می‌گیرد.
دکتر رضا وثوقی مقدم ادامه می‌دهد: در همین راستا، کودکان زیر هفت سالِ دارای بیمه پایه مانند تأمین اجتماعی، بیمه سلامت و نیرو‌های مسلح می‌توانند از امتیاز‌های این طرح بهره‌مند شوند و هیچ گونه فرانشیزی پرداخت نکنند.
او یادآوری می‌کند: همه بیمارستان‌ها مکلف به اجرای این طرح هستند و اگر اجرا نشود، مردم می‌توانند تخلفات را به سامانه ۱۹۰ گزارش کنند.
وثوقی مقدم صحبت هایش را با این توضیحات تکمیل می‌کند: هم اکنون ۵۰۰ تخت بیمارستانی ویژه کودکان در مشهد و ۱۵۰ تخت هم در شهرستان‌ها وجود دارد. تخت‌های بیمارستانی مشهد علاوه بر مجموعه‌های تخصصی کودکان، در دیگر بیمارستان‌ها هم فعال است.
او در پاسخ به این پرسش که چرا این طرح، کودکان با سن بیشتر از هفت سال را دربر نمی‌گیرد، توضیح می‌دهد: این ابلاغیه کشوری است و خاص مشهد و بیمارستان‌های آن نیست.