در حالی که هاشم کارگر، رئیس سازمان ثبت احوال کشور، اردیبهشت سال گذشته بیان کرده بود که چالش‌های موجود بر سر راه صدور کارت ملی‌های جدید بر طرف شده و از این به بعد صدور کارت ملی‌های جدید در کمتر از یک ماه رقم خواهد خورد، اما با گذشت یک‌سال از انتشار این خبر همچنان گلایه شهروندان از گرفتن کارت ملی‌های جدید حکایت از بازه زمانی دوساله دارد.
در این میان شایعاتی نظیر پایان عمر شناسنامه‌های جلد قرمز تا آخر شهریور امسال و هم‌زمانی عکس‌دار نمودن شناسنامه‌های دانش‌آموزانی که سنشان به پانزده سال رسیده نیز سبب شده است رجوع شهروندان به دفاتر پیشخوان دوچندان شود. همه این عوامل دست‌به‌دست هم داده تا در بیست روز اخیر صف‌های عریض و طویلی مقابل دفاتر پیشخوان سطح شهر به‌ویژه قبل از شروع ساعت کار این دفاتر شکل بگیرد.
«بیش از دو هفته است که قسمت صدور شناسنامه و کارت ملی جدید و المثنی در دفاتر پیشخوان به صورت سرسام‌آوری شلوغ است. مردم برای تعویض شناسنامه قدیمی از صبح زود مقابل دفاتر پیشخوان صف می‌بندند و نام‌نویسی می‌کنند. دست آخر یا سامانه‌شان قطع است یا اختلال دارد. لطفا پیگیری کنید.»
«برای صدور کارت ملی المثنی بیش از سه روز است که به دفتر پیشخوانی در بولوار فردوسی مراجعه می‌کنم، از این سه روز، دو روز سامانه کلا قطع بوده. روز سوم نیز روند انجام کار به کندی پیش رفته است. برای یک کار ۱۰ دقیقه‌ای حدود سه ساعت معطل شدم.»
«لطفا از متولیان ذی‌ربط بپرسید چرا همه دفاتر پیشخوان سطح شهر کار صدور کارت ملی و شناسنامه را انجام نمی‌دهند؟ روزگذشته به بیش از پنج دفتر پیشخوان در نزدیکی محل سکونت خود مراجعه کردم تا بالاخره یک دفتر پیشخوان حاضر شد کار من را انجام بدهد. بقیه دفاتر ادعا داشتند که ما کار صدور شناسنامه و کارت ملی را انجام نمی‌دهیم. این همه در ترافیک سرسام‌آور شهر باید از این دفتر به آن دفتر برویم. کاش مسئولان حداقل اطلاع‌رسانی کنند.»
گلایه‌های شهروندان از وضعیت دفاتر پیشخوان سبب شد تا این بار در بازدید سرزده، مشکلات موجود در این دفاتر را بررسی کنیم. مقصد اولیه ما دفتر پیشخوان در بولوار منتظری مشهد است، دفتری که کار صدور شناسنامه جدید و کارت ملی را انجام می‌دهد. خانمی سالمند با واکر در حال ورود به دفتر است با او همراه می‌شویم. می‌گوید: بیش از سه روز است که برای صدور کارت ملی جدید به این دفتر مراجعه می‌کنم. هر سه روز اعلام کرده‌اند سامانه قطع است.
این شهروند با ابراز گلایه از اینکه چرا باید یک سامانه مهم، سه روز قطع باشد ادامه می‌دهد: برای گرفتن گذرنامه باید کارت ملی داشته باشیم چرا به مشکلات مردم رسیدگی نمی‌کنند؟
وارد دفتر پیشخوان می‌شویم، بر خلاف همیشه دفتر کاملا خلوت است. از متصدی باجه تعویض شناسنامه سؤال می‌کنم که چه مدارکی برای تعویض شناسنامه جلد قرمز نیاز است که بی‌درنگ پاسخ می‌دهد: خانم سامانه یک هفته است که قطع است امکان صدور شناسنامه جدید وجود ندارد.
او در ادامه توضیحاتش برای متقاعد کردن مشتری می‌گوید: حدود بیست روزی است که با انتشار شایعه‌ای همه مردم برای تعویض شناسنامه جلد قرمز مراجعه می‌کنند. صف‌های عریض و طویل با ساعت‌ها انتظار اینجا تشکیل می‌شود.
او با کنایه حرفش را کامل می‌کند و می‌افزاید: شاید به دلیل این حجم زیاد مراجعه‌کننده سامانه هنگ کرده است! شاید هم می‌خواهد به ما استراحتی بدهد.
با همراهی این شهروند به دفتر پیشخوان دیگری در بولوار جانباز مشهد مراجعه می‌کنیم. از اطلاعات دفتر پیشخوان درخواست داریم تا ما را به باجه تعویض کارت ملی راهنمایی کند. هنوز سؤالمان کامل نشده است که می‌گوید: نداریم.
دوباره سؤال را تکرار می‌کنیم، می‌گوید: خانم ما کار تعویض شناسنامه و کارت ملی را انجام نمی‌دهیم. قرار نیست که همه دفاتر همه امور و کار‌ها را انجام دهند. به دفتر بولوار فردوسی مراجعه کنید.
سر بر می‌گردانیم تا از دفتر خارج شویم. قبل رفتنمان حرفش را کامل می‌کند: البته گمان نمی‌کنم سامانه آنها نیز وصل باشد.
به همراه شهروند به دفتر پیشخوان دیگری در بولوار فردوسی مراجعه می‌کنیم، اینجا وضعیت بغرنج است. در داخل دفتر جای سوزن انداختن نیست. تعدادی از مشتریان بیرون از دفتر منتظر هستند تا نوبتشان برسد. داخل دفتر هیچ صندلی برای نشستن وجود ندارد. سؤال می‌پرسیم آیا امکان ثبت درخواست صدورکارت ملی وجود دارد؟
متصدی مربوط پاسخ می‌دهد: نمی‌دانم نوبت بگیرید کارتان انجام می‌شود. سامانه قابل پیش‌بینی نیست. یک دقیقه قطع است یک دقیقه وصل.
از دستگاه نوبت می‌گیریم حدود ۱۰نفر در صف انتظار هستند. بعد ازگذشت ۹۰دقیقه بالاخره نوبتمان می‌شود تا متصدی، کار‌های ثبت را انجام دهد، درست زمانی که متصدی باجه قرار است مبلغ ۱۴۵هزار تومان را برای پیش‌ثبت نام کارت بکشد، با ناراحتی می‌گوید: باز دوباره قطع شد. روی صندلی بنشینید و منتظر بمانید. وصل شد صدا می‌زنم.
نیم‌ساعت دیگر بر همین روال می‌گذرد و مردم همه در دفتر منتظر می‌مانند. بعد از گذشت حدود ۳۰ دقیقه زمان، دوباره سامانه وصل می‌شود. برای گرفتن عکس به واحد عکس مستقر در دفتر پیشخوان معرفی می‌شویم، آنجا هم بعد از گرفتن عکس مجدد ۲۰ دقیقه معطل می‌شویم تا سامانه عکس شهروند را تأیید کند. حالا دیگر به خان هفتم صدور کارت ملی رسیده‌ایم جایی که باید تک‌تک انگشتان دست شهروندان یکی یکی اسکن شود و البته همین لحظه است که سامانه دوباره قطع می‌شود.
با ادامه قطع و وصل شدن سامانه، متصدی این بخش سعی دارد شهروندان را متقاعد کند که بروند و فردا دوباره مراجعه کنند: اگر وقت دارید بنشینید اگر وقت ندارید بروید و فردا اول وقت بیایید.
او این نکته را هم متذکر می‌شود که برگه‌ای که به برای ادامه روند کار به شهروندان داده شده تنها دو روز اعتبار دارد بنابراین اگر فردا مراجعه نکنند دوباره باید هفت‌خان رستم را از اول بگذرانند.
یک ساعت دیگر در این قسمت معطل می‌شویم تا زمان آن می‌رسد که انگشتان دست شهروند اسکن شود. با وصل شدن دوباره سامانه، انگشتان دست شهروند اسکن شده و دوباره نیم ساعت منتظر می‌مانیم تا سیستم اثر انگشت فرد را تأیید کند. بالاخره کار تمام می‌شود و بعد از کلی گشت‌و‌گذار در میان دفاتر پیشخوان با یک معطلی چهارساعته برگه کاغذی کارت ملی جدید در دستان شهروند قرار می‌گیرد.
سؤال آخرمان از باجه تحویل کارت ملی این است: چه زمانی برای دریافت کارت ملی مراجعه کنیم؟
متصدی باجه پاسخ می‌دهد: دو سال دیگر!
با تعجب می‌پرسم: دو سال طول می‌کشد؟ پاسخ می‌دهد: بله. تا آن موقع همین برگه، حکم کارت ملی شما را دارد. از آن به‌خوبی محافظت کنید. البته این برگه هم یک هفته دیگر فعال می‌شود و در این یک هفته بهتر است کار اداری نکنید که به بن‌بست می‌خورید.
گفته شهروندان در حالی است که روابط عمومی سازمان ثبت احوال خراسان رضوی در پاسخ به تحریریه صدای مردم و در واکنش به اختلال سامانه ثبت احوال و معطلی چند روزه مردم پشت در‌های این دفاتر، موضوع را یک مشکل کشوری بیان می‌کند.
در گزارش روابط عمومی ثبت احوال آمده است؛ اختلال در سامانه ثبت درخواست صدور کارت ملی و شناسنامه مدتی است که به وجود آمده و ربطی به سازمان ثبت احوال استان ندارد و به زیرساخت‌های کشوری دفاتر پیشخوان در تهران مرتبط است.
در این گزارش همچنین آمده است؛ سازمان ثبت احوال استان مجدانه پیگیر برطرف شدن اختلال پیش آمده بوده و هست. در همین ارتباط نیز تاکنون چندین بار این موضوع را از تهران پیگیری کرده است.
بر پایه گزارش روابط عمومی ثبت احوال استان؛ متأسفانه روند صدورکارت ملی به دلیل کمبود مواد اولیه این روز‌ها با چالش همراه است و فرایند صدور کارت بین دو سال تا دو سال‌و‌نیم برآورد می‌شود، اما تا مادامی که کارت ملی جدید در دستان شهروندان موجود نیست، افراد می‌توانند برگه صدور شناسایی از سوی دفاتر پیشخوان را به عنوان کارت ملی ارائه دهند.