شکیبا افخمی راد | شهرآرانیوز؛ برنامه «هم محله‌ای امام رضا (ع)»، به نویسندگی و کارگردانی حمیدرضا معشوقی، یکی از ویژه برنامه‌های تلویزیون برای دهه پایانی صفر است؛ برنامه‌ای گفت وگومحور به میزبانی احد سبزی، از مداحان مطرح حرم رضوی که با محوریت خدمت رسانی به زائران امام ر ضا (ع) ساخته شده است.
درواقع این برنامه ده قسمتی شامل دو بخش می‌شود؛ بخش اول به گفتگو با میهمان‌ها اختصاص دارد و بخش دوم به پخش گزارش و مستند از اشخاصی که در سال‌های گذشته در خدمت به زائران علی بن موسی الرضا (ع) مانند شست وشوی لباس، اسکان و اطعام زائر و حمل ونقل، خوش درخشیده اند.
از میان میهمانانی هم که در برنامه «هم محله‌ای امام رضا (ع) حضور داشته اند، می‌توان به هادی حاجتمند کارگردان، نصر ا... پژمان فر نماینده مجلس، جواد قربان پور مداح، احمد واعظی مداح و سیدکاظم روحبخش اشاره کرد. پخش این برنامه که در مرکز هنرورسانه امور مساجد استان خراسان با مشارکت سازمان فرهنگی واجتماعی شهرداری مشهد تهیه شده، از هفته گذشته در شبکه افق و سیمای استانی مراکز خراسان آغاز شده است و تا پایان صفر ادامه دارد، از همین رو با حمیدرضا معشوقی، کارگردان برنامه «هم محله‌ای امام رضا (ع)» که پیش‌تر نیز سابقه ساخت آثاری با محوریت خدمت رسانی به زائران امام رضا (ع) را داشته است، گفتگو کرده ایم.
درباره مراحل تولید برنامه «هم محله‌ای امام رضا (ع)» توضیح دهید؟
یک هفته پیش از ماه محرم، ایده پردازی برای ساخت این برنامه شروع و سرانجام در روز دهم ماه صفر کار آماده پخش شد. مراحل پیش تولید و تولید ما درمجموع ۴۵ روز طول کشید.
این برنامه چه هدفی را دنبال می‌کند؟
برای پاسخ به این سؤال باید به حماسه پیاده روی اربعین اشاره کنم؛ یکی از دلایل باشکوه برگزار شدن این مراسم، فرهنگ سازی‌ای است که در طول سال‌ها برای این موضوع شده است، به طوری که الان فرهنگ اربعین حسینی و خدمت رسانی به زائران امام حسین (ع) درمیان مردم نهادینه شده است، از این رو هیچ کدام از زائرانی که در مراسم اربعین حضور پیدا می‌کنند، دغدغه‌ای برای اسکان و اطعام خود ندارند.
ما هم قصد داشتیم با ساخت برنامه «هم محله‌ای امام رضا (ع)» قدمی در مسیر فرهنگ سازی برداریم و فرهنگ خدمت رسانی به زائران علی بن موسی الرضا (ع) را نهادینه کنیم.
همچنین ما درکنار فرهنگ سازی می‌خواستیم الگوسازی بکنیم و نشان دهیم که هر فرد با هر شرایط مالی، می‌تواند به نحوی به زائران امام رضا (ع) خدمت کند.
انتخاب میهمان‌ها بر چه اساسی بود؟
ما سعی کردیم در این برنامه، میزبان افرادی باشیم که هم محله‌ای امام رضا (ع) هستند، از این رو به سراغ چهره‌ها و اشخاص مطرح مشهدی از قشر‌های مختلف رفتیم؛ برای مثال از میان هنرمندان با هادی حاجتمند صحبت کردیم، از میان اهالی رسانه به سراغ سیدکاظم روحبخش رفتیم و از بانوان مشهدی هم میزبان مادر شهید، دانیال زینال زاده، بودیم.
در سال‌های اخیر برنامه‌های گفت وگومحور بسیاری با موضوع ارادت به اهل بیت (ع) ساخته شده است، مهم‌ترین ویژگی‌ای که برنامه «هم محله‌ای امام رضا (ع)» را از دیگر آثار متفاوت می‌کند، چیست؟
برنامه «هم محله‌ای امام رضا (ع)» با محوریت خدمت رسانی به زائران امام رضا (ع) ساخته شده است که در برنامه‌ها و گفتگو‌های دیگر کمتر به آن پرداخته شده است. علاوه بر این، موضوع «هم محله‌ای امام رضا (ع)» به دلیل برخورداری از بخش مستند، با دیگر آثار رضوی تفاوت دارد.
در این برنامه تلاش کرده ایم هر گزاره یا مؤلفه‌ای را که در گفتگو‌ها بیان می‌شود، درمیان آیتم‌های برنامه به صورت مستند نشان دهیم؛ به عنوان مثال آقای پژمان فر که میهمان برنامه بودند، درباره استفاده از ظرفیت‌های مشهد صحبت کردند و از ضرورت همکاری نهاد‌هایی مثل مساجد، مدارس علمیه و آموزش وپرورش در خدمت رسانی به زائران گفتند، از همین رو ما در این برنامه به سراغ امام جماعتی رفتیم که سال گذشته مسجد را زائرسرا کرده بود یا با مدیر مدرسه علمیه‌ای گفتگو کردیم که در دهه آخر صفر، تمام کلاس‌ها را فرش کرده و فضای مدرسه را دراختیار زائران گذاشته بود.
کدام قسمت برنامه برای شما جذابیت ویژه‌ای داشت و چرا؟
هر قسمت جذابیت خاص خود را دارد و نمی‌توان میانشان تفاوت چندانی قائل شد. ولی قسمتی که مادر شهید دانیال زینال زاده میهمانمان بود، برای خودم جذابیت ویژه‌ای داشت؛ چون در این قسمت علاوه بر اینکه احساسات مخاطب درپی بیان احساسات مادرانه برانگیخته می‌شود، نکات و خاطراتی از شهید گفته می‌شود که بعد معرفتی دارد و خیلی اثرگذار است.
همچنین در قسمتی که حجت الاسلام والمسلمین مجید فاطمی میهمانمان بود، گفت وگوی جذابی کردیم.
با توجه به تجربه‌ای که در ساخت مستند دارید، آیا درمیان گفتگو‌ها به سوژه‌ای برخورد کردید که بخواهید مستندی از آن بسازید؟
بله؛ سوژه‌هایی بود که قابلیت تبدیل شدن به مستند را داشت؛ به عنوان مثال ما در یکی از قسمت‌ها درکنار میهمان اصلی با فرد دیگری به نام محمود رضایی گفتگو کردیم که از خادمان امام رضا (ع) است و در محله امیرآباد، در حاشیه مشهد، مساجد و خانه‌ها را سازمان دهی می‌کند و آن‌ها را رایگان دراختیار زائران قرار می‌دهد. این سوژه برایم جذاب بود و امیدوارم امکانش فراهم شود تا از این محله، مستندی بسازم.
دو مستند گذشته تان هم به موضوع خدمت رسانی به زائران امام رضا (ع) مربوط می‌شد، درباره این آثار توضیح دهید.
به طور کلی هدف من از ساخت مستند‌ها و برنامه‌های تلویزیونی، انجام دو موضوع فرهنگ سازی و الگوسازی در خدمت رسانی به زائران امام رضا (ع) است که پیش‌تر درباره آن‌ها توضیح دادم. در مستند «چهنو» هم که دو سال پیش ساختم، خدمات رسانی به زائران در محله چهنو را به تصویر کشیدم.
در این محله، خانه ها، مساجد و سالن‌های ورزشی در دهه آخر صفر به زائرسرا تبدیل می‌شود و تمام ظرفیت محله پای کار می‌آید. سال گذشته هم مستند «مزد خدمت» را با محوریت خدمت رسانی به زائران در دو منطقه سیدی و طرق ساختیم که ۲۰ هزار زائر در این دو محله اسکان داده شده بودند. به نظرم خدمت رسانی که در این محله‌ها صورت می‌گیرد، اگر در دیگر محله‌های مشهد هم انجام شود، قطعا اتفاقات بی نظیری را رقم خواهد زد.
به نظر شما در زمینه برنامه سازی با محوریت امام رضا (ع) و خدمت رسانی به زائران در سال‌های گذشته، آن چنان که باید کار کرده ایم؟
ما نه تنها درباره موضوع خدمت رسانی به زائران بلکه در تمام موضوعات ارزشی، خوب کار نکرده ایم و حتی نتوانسته ایم هجمه و تخریبی را که درباره فرهنگ رضوی و مشهد، صورت می‌گیرد، پاسخ دهیم؛ چه برسد به اینکه بخواهیم فرهنگ رضوی را نشر بدهیم. تا به امروز در موضوع رسانه بسیار ضعیف عمل کرده ایم و کار‌های تبلیغی مناسبی به نفع مشهد نداشته ایم و چهره خوبی از این شهر به نمایش نگذاشته ایم.
برنامه‌هایی مثل «هم محله‌ای امام رضا (ع)» چگونه می‌توانند در ترویج فرهنگ رضوی تأثیرگذار باشند؟
موضوعات فرهنگی زودبازده نیستند؛ فرهنگ گام به گام ایجاد می‌شود و پروبال می‌گیرد؛ برای مثال فرهنگ اربعین حسینی موضوعی نیست که در طول چند سال اخیر شکل گرفته باشد و حداقل عقبه‌ای صدساله دارد. برنامه «هم محله‌ای امام رضا (ع)» هم فقط یک قطره از پازل خدمت رسانی به زائران حضرت رضا (ع) است و این طور نیست که با پخش ۱۰ قسمت از آن فرهنگ سازی شکل بگیرد.
باید هزاران برنامه مثل «هم محله‌ای امام رضا (ع)» با محوریت خدمت رسانی به زائران امام رضا (ع) از زوایای مختلف ساخته شود تا درنهایت این موضوع به فرهنگ تبدیل شود، از این رو به نظر من، اهالی فرهنگ و هنر و رسانه باید بیشتر دوربین به دست بگیرند و بیشتر قلم بزنند؛ البته این نکته را هم باید یادآوری کنم که ما بعد از پخش قسمت اول «هم محله‌ای امام رضا (ع)»، با ۶ هزار تماس روبه رو شدیم که بخش زیادی از آن‌ها به اعلام آمادگی مخاطبان برای خدمت رسانی به زائران امام رضا (ع) مربوط می‌شد.
درواقع مخاطبان بعد از دیدن آیتمی درباره قرارگاه هم محله‌ای امام رضا (ع) که برای اسکان و اطعام زائران راه اندازی شده است، ترغیب به همکاری شده و با برنامه تماس گرفته بودند.
آیا قرار است امسال هم اثری درباره خدمت رسانی به زائران امام رضا (ع) تولید کنید؟
الان تیم برنامه «هم محله‌ای امام رضا (ع)» به عنوان تیم رسانه‌ای قرارگاه «هم محله‌ای امام رضا (ع)» مشغول فعالیت است و خدمات این قرارگاه خدمت رسانی به زائران را پوشش می‌دهد. ما از مساجدی که خدمات می‌دهند، گزارش تهیه می‌کنیم و مستند می‌سازیم. همچنین قصد داریم مانند دو سال گذشته به طور ویژه پروژه‌ای درباره خدمت رسانی به زائران در یکی از محله‌های مشهد کار کنیم. در ادامه اگر توفیق پیدا کنیم، فصل‌های بعدی برنامه «هم محله‌ای امام رضا (ع)» را هم خواهیم ساخت.