به گزارش شهرآرانیوز، بازار سهام به مقصد اصلی نقدینگی در اقتصاد ایران تبدیل شده؛ به‌طوری که یافته‌های اخیر نشان می‌دهد همزمان با تشدید روند صعودی بورس، فقط در یک ماه گذشته، دست‌کم ۲۰ هزار میلیارد تومان پول تازه، وارد بازار سهام شده است. رقم ورود پول به تالار‌های بورس در طول سال گذشته ۳۰ تا ۳۵ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود. به گزارش همشهری، در شرایطی که جریان ورود نقدینگی به بورس شتاب گرفته، این پرسش مطرح است که رشد بازار سهام تا کجا ادامه می‌یابد؟ و آیا در بازار سهام حباب قیمت‌ها شکل گرفته است؟ البته کارشناسان در این‌باره نظرات متفاوتی دارند.
تغییر معادلات اقتصاد
معادلات اقتصاد ایران تغییر کرده؛ این روز‌ها اشتیاق ورود به بورس افزایش یافته، شدت این اشتیاق به حدی است که برخی دفاتر پیشخوان از پر بودن ظرفیت برای ثبت‌نام در سامانه سجام تا خرداد خبر داده‌اند. از پارسال به این‌سو به‌قدری پول جدید وارد بازار سهام شده که به‌نظر می‌رسد زیرساخت‌های نحیف بازار سرمایه ظرفیت تحمل آن را ندارد. از طرف دیگر در ابعاد درونی بازار هم توسعه‌نیافتگی ابزار‌های مالی در بورس موجب شده حجم عرضه با تقاضا متناسب نباشد. در ۲ سال گذشته می‌بایست بر تعداد شرکت‌های بورس اضافه می‌شد، میزان سهام شناور آزاد شرکت‌ها افزایش پیدا می‌کرد و حتی ابزار‌های مالی متنوع و کارا برای جذب نقدینگی جدید تولید می‌شد، اما غفلت مدیران بازار سرمایه از توسعه ابزار‌ها موجب شده فشار نقدینگی به متورم‌شدن قیمت سهام بینجامد؛ موضعی که برخی صاحب‌نظران را بر آن داشته که درباره شکل‌گیری حباب در بازار سهام ابراز نگرانی کنند.
وقتی حرفه‌ای‌ها هم جا می‌مانند
مشاهدات میدانی نشان می‌دهد شدت فشار نقدینگی برای ورود به بورس به‌قدری زیاد است که این روز‌ها حتی سهامداران حرفه‌ای هم از بازار جا مانده‌اند. سهام اغلب شرکت‌های بورس با صف‌های سنگین خرید مواجهند؛ سهامداران تازه‌وارد هم، بدون توجه به اینکه در حال سرمایه‌گذاری بر سهام چه شرکتی هستند، در صف خرید ایستاده‌اند.
تازه‌ترین محاسبات نشان می‌دهد، فقط در فروردین امسال ۱۲۵ هزار میلیارد تومان معامله در بازار سهام انجام شده که این رقم معادل یک‌پنجم کل معاملات پارسال است. پارسال ۸۲۲ هزار سهامدار جدید وارد بورس شدند که از این تعداد ۳۲۰ هزار نفرشان، در بهمن و اسفند وارد بازار سهام شده‌اند. برخی اطلاعات تأیید نشده هم حاکی‌است در فروردین امسال ۲۰۰ هزار سهامدار جدید وارد بورس شده‌اند و رقم کل تعداد سهامداران بورس، برای نخستین‌بار از مرز ۱۲ میلیون نفر عبور کرده است. روند به‌گونه‌ای است که ارزش روزانه معاملات سهام به ۷ تا ۱۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. این رشد سرسام‌آور بسیاری را بر آن داشته که از خود بپرسند که آیا سهام شرکت‌های بورس با حباب مواجه شده است؟
بیم‌های بورس
بررسی‌های اولیه همشهری در مورد مخاطرات پیش‌روی بازار سهام نشان می‌دهد احتمالا ۳ مخاطره اصلی ظرف چند ماه آینده رشد بازار سهام را تهدید می‌کند. این مخاطرات شامل مقاومت‌های پیش روی شاخص از نظر تکنیکی، نزدیک‌شدن به دوره رکود سنتی در ماه مبارک رمضان و همینطور نزدیک‌شدن به فصل مجامع شرکت‌های بورس است.
تحلیلگران تکنیکال معتقدند شاخص کل به‌زودی در محدوده ۷۷۰ هزار واحد و سپس در محدوده ۸۲۰ هزار واحد با مقاومت روبه‌رو خواهد شد و احتمال نزول یا اصلاح شاخص در این محدوده‌ها وجود دارد. اکنون شاخص کل بورس تهران در محدوده ۷۴۲ هزار واحد قرار دارد. مخاطرات بعدی، نزدیک‌شدن به دوره احتمالی رکود بازار در ماه مبارک رمضان و در زمان برگزاری مجامع شرکت‌های بورس در خرداد و تیر است. مطابق سنت هر‌ساله ارزش معاملات بازار سهام در ماه رمضان و همینطور فصل مجامع شرکت‌ها با کاهش مواجه می‌شود و بورس وارد یک دوره رکورد موقت می‌شود. با اینکه به‌نظر نمی‌رسد در سال‌جاری این مولفه‌ها قادر باشند از شدت هجوم نقدینگی به بورس جلوگیری کنند، اما می‌تواند به‌عنوان ۲ عامل سنتی و اثر‌گذار بر بورس آن‌ها را درنظر گرفت.
امید‌های بورس
در مقابل مخاطرات پیش‌روی بورس، وزن امید‌ها و مولفه‌های اقتصادی اثر‌گذار بر بازار سهام پر‌قدرت‌تر است. بازار سهام اکنون بال‌های امید پر‌قدرتی برای صعود و پرواز دارد؛ از یک طرف پس از ۷ سال تردید، حالا حمایت دولت را پشت خود احساس می‌کند و از سوی دیگر با فریز و کاهش عملی نرخ بهره، انرژی مضاعفی گرفته است. بازار سهام همچنین به رشد دوباره قیمت دلار و افزایش نرخ تورم امید زیادی دارد، چون هردوی این عوامل بر بورس اثرات عمیقی برجای می‌گذارند. برخی تحلیل‌ها از احتمال رشد دوباره و هدایت‌شده قیمت دلار، با نظر دولت، حکایت دارد. از سوی دیگر، به‌نظر می‌رسد دولت به‌دلیل تنگنا‌های مالی چاره‌ای جز حمایت از بورس ندارد و به همین دلیل تمایل دارد نقدینگی را به سمت بورس هدایت کند. رفتار دولت در سال جهش تولید نشان می‌دهد که در تلاش است از طریق اعمال سیاست‌های انبساطی و حتی پول‌پاشی، زمینه رونق در اقتصاد را فراهم کند. این سیاست می‌تواند به رشد تورم دامن بزند و، چون تورم محرکی پرقدرت برای رشد بورس است، این احتمال وجود دارد که بازار سهام تحت‌تأثیر همین عوامل پرقدرت، یعنی رشد قیمت دلار، افزایش نرخ تورم و همینطور سیاست‌های حمایتی دولت به رشد پر‌شتاب خود ادامه دهد. به همه این عوامل اقتصادی باید کاهش نرخ بهره را هم اضافه کرد. به‌طور کلی هر واحد کاهش نرخ بهره می‌تواند به رشد شاخص بورس تا چندین هزار واحد منجر شود.
آیا بورس حباب دارد؟
نسبت قیمت به درآمد (P/E) بازار سهام که از ۳ دهه پیش همواره یکی از خط‌کش‌های محاسبه حباب در بورس تهران محسوب می‌شده، حالا به رقم ۱۴ مرتبه رسیده است. این مولفه مهم در طول سال‌های قبل بین ۴.۵ تا ۹ مرتبه در نوسان بود، اما با کاهش نرخ بهره، اعداد قبلی در حال شکسته‌شدن است. با این حال، اعداد جدید پیامی تازه را مخابره می‌کنند و آن این است که مقدار سود شرکت‌ها از مقدار رشد قیمت سهام پشتیبانی نمی‌کند. به همین دلیل است که این روز‌ها برخی کارشناسان معتقدند در بازار سهام حباب شکل گرفته است؛ چنان‌که محمودرضا خواجه نصیری، نایب‌رئیس هیأت مدیره بورس تهران در این‌باره می‌گوید: براساس مطالعات انجام‌شده بر سهام شرکت‌های بورس، در سال۹۸، رشد قیمت ۷۵درصد شرکت‌ها، از نظر تعداد و ۵۵درصد آن‌ها از نظر ارزش، با عملکردشان همخوانی نداشته است. به‌گفته مدیرعامل تامین سرمایه تمدن، ۹۸درصد شرکت‌ها به‌لحاظ تعدادی، دارای انحراف منفی بازده سهم از رشد فروش و سودآوری هستند و فقط ۲درصد آن‌ها توانسته‌اند رشد مساوی یا بهتر از بازده سهم را تجربه کنند. به‌عبارت دیگر، قیمت سهام این شرکت‌ها در سال۹۸ رشد کرده، اما در مقابل انتظار رشد سود و فروش آن‌ها با این رشد همخوانی ندارد. به گفته خواجه‌نصیری، فقط ۱۰ تا ۲۰درصد شرکت‌های حاضر در بورس در سال۹۸ با این منطق ارزنده ارزیابی شده‌اند. او در عین حال در پاسخ به این پرسش که آیا بازار سرمایه با حباب روبه‌روست، تأکید کرد: تعمیم این مسئله به کل بازار قابل پذیرش نیست، اما تعداد قابل‌توجهی از شرکت‌ها، از بازده‌شان انحراف دارند. نوید خاندوزی، از کارشناسان بازار سرمایه هم گفت: به‌نظر می‌رسد در برخی سهم‌ها، رشد قیمت با وضع شرکت تناسب ندارد. اینگونه شرکت‌ها با حباب قیمت مواجهند، ولی کلیت بازار سرمایه حباب ندارد. او افزود: اگر سرعت رشد بازار سرمایه ملایم‌تر شود و روند اصلاحی هم شکل بگیرد، قیمت سهم‌ها جذاب‌تر خواهد شد. به‌گفته او، رشد بازار سرمایه ناشی از ورود حجم بالای نقدینگی است بنابراین تا زمانی که این جریان نقدینگی وجود دارد، رشد بازار هم ادامه خواهد داشت.
همزمان با تشدید روند صعودی بورس، فقط در یک ماه گذشته، دست‌کم ۲۰ هزار میلیارد تومان پول تازه، وارد بازار سهام شده است. رقم ورود پول به تالار‌های بورس در طول سال گذشته ۳۰ تا ۳۵ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود.
منبع: همشهری