باورتان می‌شود که قیمت هرکیلوگرم شیر الاغ ۲۰۰هزار تومان است و قیمت هر کیلوگرم پنیری که از این شیر به دست می‌آید بین ۵ تا ۶میلیون تومان در بازار خرید و فروش می‌شود؟!
جانقربان/شهرآرانیوز - شاید شما هم مثل من تصور کنید الاغ تنها یک حیوان باربر آرام است که گاهی به‌صورت غیرمجاز ذبح می‌شود، اما همه تصورات ما غلط است، زیرا نه‌تنها شیر الاغ و فراورده‌های آن مفید و گران‌قیمت است بلکه پرورش این حیوان هم جزو تجارت‌های پرسود محسوب می‌شود. البته از فواید عنبرنسارا که در این روز‌های کرونایی از سوی برخی پزشک‌نما‌ها تجویز شد، بیشتر مردم آگاهند و قیمت این فراورده الاغ ماده نیز تا کیلویی ۷۰هزار تومان معامله شد! روغن قلم پای الاغ را هم که از آن کِرِم می‌سازند، برای تسکین درد‌های موضعی استفاده می‌کنند و هر کیلوگرمش ۴۰۰هزار تومان قیمت دارد.
همین چند عدد و رقمی که در ابتدای این گزارش نوشته شد دلیل اصلی خبرنگار شهرآرانیوز است برای تهیه گزارشی از یک مزرعه پرورش الاغ، مزرعه‌ای سرسبز و بزرگ در ۳۵ کیلومتری مشهد!
زلیخا سبحانی و محمدعلی مشکی در روستای «سنگبر» از ۴ سال پیش مزرعه پرورش و نگهداری الاغ را راه‌اندازی کرده‌اند. خانم سبحانی بعد بازنشسته‌شدن از دادگستری به دلیل علاقه‌ای که به صنعت دام و طیور داشته به این حیطه وارد می‌شود و در کنار مدیریت مرغداری، پرورش بز «سانن»1 و «آلپاین»2 را که سالی ۲بار دوقلوزایی دارند نیز آغاز می‌کند. البته فعالیت او به پرورش همین دوگونه حیوانی خلاصه نمی‌شود.
از پرورش بلدرچین تا شتر
سبحانی می‌گوید: «۱۳سال پیش برای اولین‌بار پرورش بلدرچین زدم. بعد از آن گاوداری راه انداختیم که تب برفکی آمد و آن را جمع کردیم. پرورش شتر شیری را بعد از آن شروع کردیم و تا زمانی که قیمت شتر ۳ میلیون تومان بود این کار به‌صرفه بود، اما الان که نفری ۲۰ میلیون تومان شده است دیگر فایده‌ای ندارد. با گران‌شدن شتر دنبال پرورش حیوان دیگری رفتیم که هم درآمدزا باشد و هم اشتغال‌زا که با پرورش الاغ آشنا شدم. از ۴ سال پیش این مزرعه را در روستای سنگبر زدیم و کار پرورش الاغ را شروع کردیم.»
تجارتی پر سود!
او به‌همراه همسرش ۷۰ رأس الاغ می‌خرند و در مزرعه‌ای شروع به پرورش و نگهداری از آن‌ها می‌کنند؛ پرورشی که به قول خودشان همه‌اش سود است.
سبحانی اضافه می‌کند: «قیمت هر الاغ ماده ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است و این حیوان در هر سال ۷ تا ۸ ماه شیر می‌دهد. تقریبا روزی یک کیلو شیر دارد که نیمی از آن را کره‌اش می‌خورد و نیم دیگر را می‌دوشیم. این شیر فواید زیادی دارد. مشتری داریم که آسم داشت و با مصرف این شیر حالش بهتر شد. در یک مورد دیگر، بیماری که شیمی‌درمانی می‌شد با مصرف شیر الاغ حالش بهتر شد و به گفته خودش طول مدت درمان را راحت‌تر سپری کرد. از شیر الاغ برای چین‌و‌چروک پوست، رفع استرس، برق‌گرفتگی چشم جوشکاران و خواب راحت هم استفاده می‌شود. حتی جایی نوشته بود که در زمان‌های قدیم پول‌دار‌های اروپایی وان‌های شیر الاغ داشته‌اند. الاغ از آن حیواناتی است که همه‌چیز می‌خورد و هیچ دورریزی ندارد. حتما شما هم فواید عنبرنسارا را شنیده‌اید که از فضولات الاغ ماده تهیه می‌شود و خواص درمانی دارد. الان عنبرنسارا هم در بازار مشتری زیادی دارد.»
اشتغال‌زایی و سرمایه‌گذاری
این زوج که برای چندین‌نفر فرصت اشتغال‌زایی ایجاد کرده‌اند از کشور چین هم پیشنهاد صادرات الاغ داشته‌اند، ولی به دلیل نگهداشت سرمایه در داخل کشور آن را قبول نمی‌کنند.
امید نخعی و عماد کمالی، دو همکار جوان خانم سبحانی هستند که نه فقط به علت سود، بلکه به‌دلیل علاقه به طبیعت وارد این شغل شده‌اند. جالب است که الینا، دختر ۴ساله آقای کمالی، از مشتری‌های پروپا قرص شیر الاغ است و به قول خودش به دلیل حساسیت به شیر گاو فقط شیر الاغ می‌خورد.
هم شیر و هم کینه شتری
در این مزرعه که فرصت اشتغال‌زایی برای جوانان نیز فراهم شده است علاوه‌بر الاغ، شتر و مرغ و خروس و بوقلمون و بز نیز پرورش و نگهداری می‌شود.
خانم سبحانی که خودش شیر شتر‌ها را می‌دوشد به ضرب‌المثل‌های زیادی که درباره این حیوان وجود دارد اشاره می‌کند و می‌گوید: «دوشیدن شیر شتر خیلی سخت است و کینه شتری را تا حدی دیده‌ام. یک‌بار نزدیک بود زیر دست‌وپای یک شتر بمیرم! جالب است که این حیوان صبور، ولی کینه‌ای فقط زمانی شیر می‌دهد که کُرّه داشته باشد. شیر این حیوان نیز کیلویی ۲۰ هزار تومان است، یعنی تقریبا ۶ برابر قیمت شیر گاو.»
ماهی ۳ میلیون تومان درآمد
این زوج سخت‌کوش محصولاتشان را بدون حضور واسطه‌ها می‌فروشند و از طریق ارتباطهای مردمی‌ای که دارند محصولات را مستقیم به‌دست مصرف‌کننده می‌رسانند. آن‌ها با این کار سعی کرده‌اند هزینه‌های واسطه‌ای را از بین ببرند.
صحبت‌هایمان که تمام می‌شود الینا یک شیشه شیر کوچک برمی‌دارد و جلوِ ما شروع می‌کند به نوشیدن آن. ماه مبارک است و گرنه ما هم تست می‌کردیم و برای اولین‌بار شیر این حیوان پر سود را می‌نوشیدیم؛ حیوانی که با ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می‌توان آن را خرید و با کمترین هزینه در مزرعه‌ای نگهداری کرد و به قول آقای مشکی ماهی ۳میلیون تومان از آن درآمد کسب کرد.
پنیر شیر الاغ گرانترین پنیر دنیا
دکتر میر غضنفری، متخصص طب سنتی، در گفت‌وگو با «مشرق‌نیوز» با اشاره به خواص شیر الاغ برای سلامت بدن گفته است: «شیر الاغ دوای غذایی است و خواصی برای سلامت بدن دارد. شیر الاغ به‌عنوان یکی از گرانترین و محبوب‌ترین شیر‌ها در فرانسه و ایتالیا شناخته می‌شود، پنیر شیر الاغ گرانترین محصول لبنیاتی دنیاست، زیرا برای تهیه هر کیلوگرم پنیر الاغ حدود ۳۰ تا ۴۰ کیلوگرم شیر الاغ نیاز دارد.»
به گفته متخصصان خارجی، شیر الاغ خواص آنتی‌بیوتیکی بالایی دارد و این خاصیت گاهی تا ۲۰۰ برابر شیر گاو تخمین زده می‌شود.
البته نباید فراموش کرد که در برخی کشور‌ها شیر الاغ به صورت محدود و صنعتی تولید می‌شود و باتوجه‌به آنکه فرایند پاستوریزه‌کردن شیر الاغ با شیر گاو متفاوت است و نیاز به استاندارد‌های زیاد دارد، هزینه تولیدش هم زیاد است و این هزینه‌ها قیمت شیر الاغ را بالا می‌برد.
پی‌نوشت:
1- خاستگاه نژاد «سانن» کشور فرانسه است، ولی در میان تمام نژاد‌های شیری بز در دنیا، نژاد «سانن» بیشترین پراکندگی را دارد. این نژاد بیشتر در جنوب‌غرب و مرکز فرانسه پرورش داده می‌شود و سازگاری بالایی با رژیم‌های خوراکی گوناگون و اقلیم‌های متفاوت -از جمله مناطق کوهستانی و دشت- دارد. بز‌های «سانن» از نظر بدنی اصطلاحا توپُر و مستحکم هستند و توانایی بالایی در تولید شیر دارند.
2- یکی از مشهورترین نژاد‌های بز در جهان که زادگاهشان کشور فرانسه است. بز نژاد «آلپاین»، رنگ قهوه‌ای و خاکستری تیره دارند و بسیار شیرده هستند. به دلیل این خصوصیات، بز نژاد «آلپاین» برای پرورش در سیستم بسته صنعتی بسیار مناسب است و از نظر تجاری سودآوری بالایی دارد.