سمیرا منشادی| براساس آمارهای منتشر شده بانوان کشورمان سهم 4درصدی در چرخه انتقال خون دارند، درحالی که این رقم برای کشورهای توسعه یافته 50درصد است، یعنی بانوان فرنگی در این زمینه هم توانسته اند هم پای مردان سهم مساوی را به خود اختصاص بدهند. این مسئله ای است که مسئولان سازمان انتقال خون کشورمان و متخصصان حوزه درمان را هم برآن داشته تا به دنبال راهکاری برای ترغیب و تشویق بیشتر بانوان برای پیوستن به جمع اهداکنندگان خون مستمر باشند، به ویژه اینکه بانوان به دلیل سبک زندگی کم خطر و سالمی که دارند اهداکنندگان خون سالم تری نسبت به آقایان هستند.باهمه این ها مقاومتی که زنان در برابر این موضوع دارند و معمولا ناشی از ترس از کم خونی است باعث شده تا تغییر چشمگیری در این چرخه اتفاق نیفتد. به گفته مسئولان سازمان انتقال خون ایران 20میلیون نفر از بانوان کشورمان واجد شرایط اهدای خون هستند، یعنی نیمی از جمعیت بانوان و همچنین بین اهدای خون و مسئله قاعدگی های ماهیانه بانوان رابطه چندانی وجود ندارد، یعنی این موضوع هم در ضرورت اهدای خون بانوان تأثیرگذار نیست. این نظری است که بیشتر کارشناسان حوزه سلامت نظیر متخصصان داخلی و پزشکان حوزه زنان و زایمان هم آن را تأیید می کنند ولی کارشناسان طب سنتی نظر دیگری دارند. برای همین می خواهیم امروز به این موضوع از منظر طب سنتی نگاهی داشته باشیم. دکتر فاطمه محجوب، متخصص طب سنتی دراین باره حرف های خواندنی دارد که مطالعه آن را به همه بانوان توصیه می کنیم.
27
شاخص اهدای خون در ایران 27نفر به ازای یک هزار نفر است.
3000000
از مجموع 108میلیون لیتر خون اهدایی سالیانه دردنیا، سهم شهروندان ایرانی کمتر از 3میلیون لیتر است.
12
در سال 82 سهم بانوان ایرانی در اهدای خون 12.75بود که اکنون به حدود 4درصد رسیده است.
90
گروه خونی 90 درصد از اهداکنندگان خون کشور مثبت است.
AB -
O +
گروه خونی حدود 34 درصد از اهداکنندگان کشور O + و به میزان فراوان است و گروه خونی AB - با یک درصد جزو کمیاب ترین گروه های خونی اهدایی در کشور محسوب می شود.
زنان > مردان
درهمه جای دنیا ازجمله کشور خودمان میزان شیوع بیماری هایی نظیر
هپاتیت B و C و HIV و سفلیس درمیان زنان بسیار پایین تر از مردان است. همچنین جمعیت زنان از نظر داشتن رفتارهای پرخطر مانند سابقه اعتیاد، اعتیاد تزریقی و تماس جنسی نامطمئن در مقایسه با جمعیت مردان، جامعه سالم تری هستند، ازاین رو اهداکنندگان خون سالم تری هم محسوب می شوند.
60
بیش از نیمی از اهداکنندگان خون در کشور را اهداکنندگان مستمر(سابقه دست کم 2بار اهدای خون در سال) تشکیل می دهند.
بانوان بیشترین مصرف کنندگان خون
در بیشتر کشورها از جمله ایران حجم خون اهدایی در یک نوبت 450 میلی لیتر یعنی کمتر از 10درصد حجم کل خون بدن است و مردان می توانند هر 3 ماه یک بار و خانم ها هر 4 ماه یک بار خون اهدا کنند، به عبارتی فاصله میان دوبار اهدای خون متوالی بهتر است که برای مردان 12 هفته و برای زنان 16هفته باشد تا سیستم خون سازی بدن زمان لازم برای ترمیم و بازسازی دوباره خودش را داشته باشد. درکنار این توصیه یک مجموعه ویژگی ها هم برای فرد اهداکننده خون درنظرگرفته شده است که حتما باید فرد واجد آن باشد.
آمارها نشان می دهد 20تا30درصد دختران و بانوان ایرانی کم خونی دارند که همین مسئله آن ها را عملا از چرخه اهداکنندگان خون خارج می کند. این درحالی است که نیمی بیشتر از مصرف کنندگان خون را بانوان تشکیل می دهند، مسئله ای که تنها مختص کشور ما نیست و همه ساله درجهان جان شمار زیادی از زنان را در دوران حاملگی یا در زمان زایمان به علت خون ریزی زیاد تهدید می کند. بنابراین وقتی صحبت از نیاز به اهدای خون حتی از سوی بانوان می شود موضوعی است که نمی توان خیلی راحت ازکنار آن گذشت.
اهدای خون از منظر طب سنتی
جدا از بحث نیاز به خون و فرآورده های خونی درجامعه که همه ما را مکلف به اهدای خون می کند، اهدای خون برای سلامتی موضوعی است که پزشکی نوین و سنتی نگاه کاملا متفاوتی به آن دارند. کارشناسان طب نوین معتقدند که اهدای خون می تواند برای سلامتی فرد مفید هم باشد درحالی که بر پایه طب ایرانی اهدای خون به منظور پاک سازی و بازسازی خون بدن برای همه افراد از جمله بانوان نمی تواند به طورعام مفید باشد.
حکمای طب ایرانی خون را ماده ای ارزشمند و حیاتی در بدن می دانستند و اعتقاد داشتند که نباید خون گیری بدون دلیل انجام شود و در صورتی که علائم و نشانه هایی دال بر پرخونی (امتلاء دم) یا غلظت خون در بدن وجود داشته باشد، با توجه به نوع بیماری و اینکه فرد چه مزاج پایه ای دارد آن هم با تشخیص پزشک باید از روش خون گیری مانند فصد، حجامت یا اهدای خون استفاده کرد. درحالی که تجویز این روش ها هم برای همه افراد یکسان نیست و برای دو جنس زن و مرد نیز متفاوت است. بنابراین اقدام کردن به اهدای خون صرف نگاه سلامتی به این موضوع کار چندان درستی نیست.
شرایط نامساعد زنان برای اهدا
برمبنای طب سنتی افراد با سوءمزاج های بلغمی (غلبه سردی و تری) به هیچ وجه افراد مناسبی برای اهدای خون نیستند و از آنجایی که بانوان مزاج پایه سردتری نسبت به مردان دارند، درمقایسه با آنان گزینه های مناسبی برای اهدای خون نیستند، ضمن اینکه دفع خون ماهیانه به صورت قاعدگی آن ها را مستعد کم خونی هم می کند، ازاین رو اهدای خون با نگاه اصلاح مزاج و پاک سازی آن تصمیم گیری درستی نیست و بانوان باید باتوجه به فاکتورهای خطر بی تحرکی، چاقی و کم خونی در خودشان برای این منظور از سایر روش های درمانی طب سنتی مانند ماساژ، گیاه درمانی، اصلاح تغذیه و ورزش استفاده کنند.
باهمه این ها در صورتی که بانوان از نظر قدرت و قوه بدنی شرایط مناسبی داشته باشند می توانند اهداکننده خوبی باشند، یعنی اینکه کم خونی نداشته باشند. وزنشان بیشتر از 50کیلوگرم باشد. دربازه سنی 18 تا 60 سال قرار داشته باشند. فشارخونشان بالاتر از 180میلی متر جیوه یا پایین تر از 90میلی متر جیوه نباشد. اخیرا خون دریافت نکرده باشند. پزشک اهدای خونشان را بدون مانع بداند. باردار نباشند. IVF انجام نداده باشند. درحال مصرف دارو هم نباشند..