با شیوع کرونا هتل‌ها ۴۰۰میلیارد، هتل آپارتمان‌ها ۲۴۰میلیارد و مهمان پذیر‌ها ۱۲۰میلیارد تومان در خراسان رضوی ضرر کرده‌اند.
فرزانه شهامت - از ۱۵۰۰میلیارد تومان سرمایه در گردش مورد نیاز برای تأسیسات گردشگری استان چه خبر؟ فعلا هیچ!
یوسف بیدخوری، معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی، با اشاره به برآورد ۱۰۶۸میلیارد تومانی خسارت‌های کرونا به گردشگری استان، به فهرستی اشاره می‌کند که از گستره آسیب‌های وارد شده حکایت دارد.
هتل‌ها با ۴۰۰میلیارد تومان، هتل آپارتمان‌ها با ۲۴۰میلیارد تومان، مهمان‌پذیر‌ها با ۱۲۰میلیارد تومان و مجتمع‌های گردشگری، مراکز رفاهی و پذیرایی با ۱۲۰میلیارد تومان در صدر این فهرست هستند. رقم‌های میلیاردی یادشده، صرفا مربوط به بازه اسفند۹۸ تا انتهای اردیبهشت۹۹ است و با توجه به استمرار حضور کرونا در استان و کشور، به قاعده از این پس نیز به صفر‌های این اعداد اضافه خواهد شد. تاب آوری اقتصادی این واحد‌ها در حالی رو‌به‌کاهش است که طبق گفته رئیس کل بانک مرکزی قرار بود واجدان شرایط برای دریافت وام کم بهره، در روز‌هایی که در آن به سر می‌بریم، یعنی اواخر اردیبهشت، وام مورد نیازشان را دریافت کنند. با وجود این فعلا پرداخت وام، آن هم با ساز و کار نامعلوم نوبت دهی، در مرحله ارسال پیامک و دریافت اطلاعات متقاضی است.
دیروز عیسی منصوری، معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزیر کار، در گفت‌وگو با ایسنا، شرط‌های سخت گیرانه برای دریافت وام را تکرار و برای آغاز زمان پرداخت، تاریخ تقریبی «اوایل خرداد» را اعلام کرد. البته این وعده، فقط برای کسانی است که پیامک وزارتخانه برای آن‌ها ارسال شده باشد و مشمولانی که پیامکی دریافت نکرده اند، باید همچنان منتظر بمانند.
آن طور که از صحبت‌های معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی برمی آید، با وجود عمق خسارت‌های وارد شده بر بخش گردشگری استان، برخی صاحبان این مشاغل نیز در فهرست «لطفا منتظر بمانید» قرار دارند.
اوج ناکارآمدی
در همین ارتباط مجید فرقانی، سخن گوی انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی استانف با اشاره به عضویت ۵۰۰ نفر در انجمن، به شهرآرا می‌گوید: اعضایی که برایشان پیامک ارسال شده است، نصف این تعداد هم نیستند. نمی‌دانیم این وضعیت را به حساب ناکارآمدی سامانه وزارتخانه بگذاریم یا دلایل دیگر در میان است. او به طلب ۱۰ تا ۱۵میلیارد تومانی از ایرلاین‌های خارجی، به عنوان یکی از هزینه‌های مانده روی دست آژانس‌های استان اشاره می‌کند که با راهکار‌هایی مثل دادن چک به مسافران، پرداخت از منابع داخلی و... فعلا رفع شده است.
مهدی آجیلیان، نایب رئیس اتحادیه هتل آپارتمان‌ها و مهمان پذیر‌های مشهد، نیز می‌گوید تا جایی که خبر دارد هیچ کدام از ۳۰۰ عضو اتحادیه، پیامک وام کم بهره را دریافت نکرده اند. با این حال برای اطمینان از صحت ادعای خود، چند ساعت فرصت برای بررسی بیشتر می‌خواهد. او پس از تماس مجدد ما گفته‌های قبلی خود را تأیید می‌کند.
جاماندگان حمایت
زلزله اقتصادی کرونا، لطمه نامحسوس دیگری هم بر بدنه صنعت گردشگری وارد کرده است که به نظر می‌رسد دست کم فعلا رسیدگی به آن در اولویت قرار ندارد. یکی از آن‌ها اقامتگاه‌های بوم گردی یا همان خانه‌های روستایی بازسازی شده برای حضور گردشگر است. بیدخوری تعداد اقامتگاه‌های یادشده در استان را ۹۴مورد با اشتغال ۳۰۰۰نفر بیان می‌کند و می‌گوید: این افراد برای بهسازی اقامتگاه‌ها هزینه کرده اند. بیمه هم نیستند و در شرایط کنونی به حمایت نیاز دارند.
محدود بودن بضاعت دولت با توجه به وضعیت اقتصادی کشور و گستره آسیب‌های کرونا، قابل درک است. با وجود این نقد به ساز و کار تخصیص منابع حمایتی در بخش گردشگری، در گزارش اخیر مرکز پژوهش‌های مجلس تصریح شده است. بر اساس این گزارش ۳۰۰۰ راهنمای گردشگری در کشور، زیر پوشش هیچ بیمه‌ای نیستند و حمایت صرف از تأسیسات گردشگری یعنی عملا بخش زیادی از شاغلان مرتبط با این صنعت، سهمی از حمایت‌های دولتی ندارند.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی خراسان رضوی، جمعیت راهنمایان شناسنامه دار و زیر پوشش این اداره کل را ۴۵۰ نفر بیان می‌کند و با تأکید بر نقش این افراد به عنوان حلقه واسط بین گردشگر و خدمات گردشگری، می‌گوید: آن‌ها کاملا بیکار شده اند. بیمه نیستند، بنابراین تأمین اجتماعی پاسخ گوی آن‌ها نخواهد بود. متأسفانه هیچ مبلغی برای این افراد در نظر گرفته نشده است.
اصلاح شیوه حمایت‌های دولت چقدر ضروری است؟ آیا به طور مثال می‌شود با استناد به تصمیم ستاد ملی کرونا برای بازگشایی محدود حرم مطهر، به طبیعی شدن اوضاع، بازگشت رونق به این صنعت و بی نیازی صاحبان آن از حمایت خوش بین بود؟ کارشناسان گردشگری این طور فکر نمی‌کنند. آن‌ها معتقدند به دلیل عواملی مثل کاهش قدرت اقتصادی و سقوط سفر به اولویت‌های پایین‌تر مردم، نگرانی از ابتلا به کرونا، محدود شدن بازگشایی حرم به صحن‌ها و ساعت‌های اندک زیارت، رکود گردشگری و استمرار زیان‌دهی فعالان آن ادامه دارد.