معرفی و نقد فیلم «کشتارگاه» عباس امینی: انجماد انتقام در سردخانه

کاظم کلانتری/ شهرآرانیوز؛ براساس قا‌نون من‌درآوردی هیئت انتخاب جشنواره فجر سال پیش «کشتارگاه» در بخش نگاه نو و فیلم‌اولی‌ها نمایش داده شد اما هیچ‌دلیلی وجود ندارد ما فیلم سوم عباس امینی را بی‌ارتباط به دو فیلم قبلی‌اش بدانیم. قطعا واکنش‌ها و بازخورد‌ها به «والدراما» و «هندی و هرمز» در پیگیری دغدغه‌های این کارگردان آبادانی در فیلم سومش تأثیرگذار بوده‌اند: گرفتاری شخصیت‌هایی کم‌سن‌وسال یا جوان در شرایطی که معمولا خارج از کنترلشان است و دست و پا زدن در باتلاقی که بزرگ‌ترها برایشان درست کرده‌اند؛ یک بردگی و گرفتاری در دام قدرت‌طلبانی که پشت فعالیت‌های معمولشان، کپک فساد را پرورش می‌دهند، گاهی با قاچاق خاک و این‌بار با قاچاق گوسفند و دلار.

امینی و همکار همیشگی‌اش، حسین فرخزاد، کمی در «کشتارگاه» قد و اندازه شخصیت اصلی فیلمشان را در مقایسه با دو فیلم قبلی بلندتر کرده‌اند و دنیایش را اندکی بزرگ‌تر. «امیر» شاید قربانی شرایط و قدرت و سوءاستفاده‌ها باشد اما دیگر نمی‌توان او را شبیه «هرمز» یا «والدراما» دانست. او در شرایط سخت انتخاب‌هایی دارد و همین انتخاب‌هاست که مسیر کلی داستان را شکل می‌دهند. سردرگمی شخصیت «امیر» بدون‌شک با بازی درخشان امیرحسین فتحی برطرف شده اما در انتها نمی‌توان فهمید دوسال‌پناهنده‌بودن او در فرانسه و دیپورت‌شدنش او را به این انتخاب‌ها رسانده یا دل‌رحمی و جوهر وجودی‌اش. تمرکز بر شخصیت «امیر» هم باعث شده یک طرف این درام که محل تلاقی دو قوم است به‌کلی لنگ بزند؛ البته با فاکتور گرفتن نقش‌آفرینی تأثیرگذار حسن پورشیرازی که در فیلم «قسم» هم بازی پررنگی داشت.

شاید بتوان «کشتارگاه» را ادامه ساخت پرتره‌هایی روان‌شناسانه از شخصیت‌هایی شبیه «فرید» در «شعله‌ور» حمید نعمت‌ا... دانست (البته خیلی از نماهای فیلم در جنوب شما را یاد «شعله‌ور» خواهند انداخت؛ با در نظر گرفتن این نکته که نعمت الله صرفا سیستان را بستر درگیری های درونی شخصیت فیلمش کرده بود و امینی جنوب را با مردمانش به داستان فیلم آورده و اتفاقا نتوانسته پیوندی بین خرده‌داستان‌ها و داستان اصلی برقرار کند) اما استعاره‌محوری بیش‌از اندازه «کشتارگاه» در برخی سکانس‌ها (گله‌های گوسفندان، سردخانه، کشتارگاه گاوها) که سعی دارد جمعیت‌های انسانی را کنار جمعیت‌های حیوانی بگذارد و یک سیر رو به اضمحلال و وارونگی را نشان دهد، داستان را از انسجام و شخصیت‌هایش را از متکی‌به‌نفس‌بودن دور کرده است. با این حال «کشتارگاه» شبیه دو فیلم قبلی امینی واجد حس و اتمسفری است که ناخودآگاه گرفتارتان می‌کند، گاهی با موسیقی پراضطراب مهران قائدی‌پور و گاهی با فیلم‌برداری پرتنش احسان رفیعی‌جم.

تیزر فیلم «کشتارگاه»