به گزارش شهرآرانیوز، براساس آمار‌های رسمی، حدود ۴ درصد یعنی تقریباً ۳ میلیون نفر از افراد جامعه را معلولان تشکیل می‌دهند. استخدام و اشتغال‌زایی برای معلولان از مسئولیت‌های مهم دولت است که با همکاری سازمان‌های دولتی و خصوصی امکان‌پذیر است. طبق ماده ۱۵ قانون حمایت از معلولان، مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۹۶ قانونی را تصویب کرد که براساس آن، تمام سازمان‌ها موظف به جذب سه‌درصدی معلولان هستند.
خرداد ماه امسال (۱۴۰۳) بود که مسعود فیروزی، مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی، از رقابت یک هزار فرد دارای معلولیت در اولین آزمون استخدامی ویژه معلولان در استان خبر داد و سهم جذب و به‌کارگیری آنان در استان را ۳۱۳ نفر برشمرد.
وی عنوان کرده بود این آزمون که پیش از این در کشور و استان برگزار نشده، با هدف جبران اجرانشدن سهم سه درصد استخدام ویژه معلولان در ۱۰ آزمون استخدامی سال‌های گذشته، برنامه‌ریزی شده است.
اما با اعلام نتایج این آزمون، به گفته حمیدرضا علیزاده، معاون توان‌بخشی اداره‌کل بهزیستی خراسان‌رضوی، از سهمیه جذب معلولان در استان تنها ۱۶۴ نفر توانستند به مراکز و ادارات دولتی راه یابند.
معاون توان‌بخشی اداره‌کل بهزیستی خراسان‌رضوی در گفتگوی تلفنی با شهرآرانیوز اظهار کرد: ۲۸۹ نفر در آزمون استخدامی معلولان کشور در استان ما نمره قبولی را کسب کردند، اما اغلب آن‌ها در جلسه کمیسیون پزشکی رد شدند و تنها ۱۶۴ نفر پذیرفته نهایی شدند که به مرحله بعد، یعنی مصاحبه، راه یافتند.
وی علت ردشدن معلولان در جلسه کمیسیون پزشکی را معلولیت آنان دانست و افزود: هدف از برگزاری این آزمون، عمل به قانون جذب ۳ درصد معلولان بود. در واقع آزمون برای استخدام معلولان بود، در حالی که به‌خاطر داشتن شرایط معلولیت، رد شدند!
علیزاده با اشاره به حضور نماینده بهزیستی در جلسات کمیسیون پزشکی استخدامی دولت، گفت: برای مثال سؤالاتی که برای افراد نابینا مطرح شده، متناسب با شرایط این دسته از معلولان نبوده است. به این معنا که سؤالات و دستورالعمل‌ها براساس افراد سالم طرح شده است.
وی با اشاره به اینکه تشخیص توانایی انجام کار افراد معلول در کمیسیون‌های پزشکی برعهده بهزیستی است، اما افرادی غیر از بهزیستی در رد یا قبولی معلولان در این کمیسیون‌ها دخالت می‌کنند، افزود: اخیراً، پیگیری‌هایی از طریق سازمان برنامه و بودجه، درخصوص رعایت‌نشدن قانون جذب سه‌درصدی معلولان و تضییع حقوق معلولان استان، داشته‌ایم.
معاون توان‌بخشی اداره‌کل بهزیستی خراسان‌رضوی با بیان اینکه بیشترین چالش ما اکنون با آموزش و پرورش استان است، گفت: درصد کمی از مدارس استان مناسب‌سازی شده‌اند که فکر نمی‌کنم این میزان به ۱۰درصد برسد. حتی با‌وجود جلسات متعددی که در‌این‌خصوص برگزار کرده‌ایم، هنوز هم مدارسی ساخته می‌شوند که متأسفانه مناسب‌سازی نشده‌اند؛ بنابراین نیاز است که خیران برای پرداخت هزینه‌های مناسب‌سازی، ورود کنند؛ ضمن اینکه جدا از مشکلی که نبود مناسب‌سازی مدارس برای دانش‌آموزان به وجود می‌آورد، مواردی داشته‌ایم که معلول در آزمون استخدامی آموزش و پرورش قبول شده، اما به‌دلیل مناسب‌سازی‌نشدن مدارس رد شده است.
در این رابطه، میزگردی به همت شهرآرانیوز با حضور تعدادی از داوطلبان آزمون استخدامی اختصاصی معلولان برگزار شد. هرچند از مسئولان بهزیستی نیز برای شرکت در این جلسه دعوت به عمل آمد، اما از حضور امتناع کرده و تنها به مصاحبه تلفنی بسنده کردند.
متأسفانه مسئولان آموزش و پرورش استان نیز پاسخگوی خبرنگار ما نبودند.
دانیال اسماعیل‌پور، فارغ‌التحصیل مقطع کارشناسی رشته زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه فردوسی مشهد، دارای معلولیت بینایی مطلق و کم‌شنوایی و یکی از داوطلبان آزمون استخدامی ویژه معلولان وزارت آموزش و پرورش در مشهد است. او در رابطه با این موضوع گفت: این آزمون ویژه معلولان و برای جذب در اکثر دستگاه‌های اجرایی بود که خوشبختانه دوستان ما برای جذب در دستگاه‌های اجرایی مانند سازمان امور مالیاتی، پزشکی قانونی، دانشگاه فرهنگیان و... با مشکلی مواجه نشدند. تنها در وزارت آموزش و پرورش که بیشترین جذب نیرو را داشت، بیشتر شرکت‌کنندگان معلول، چه جسمی و حرکتی، چه بینایی و شنوایی، از مرحله کمیسیون پزشکی رد شدند.
وی بیان کرد: در حال حاضر، مدارس نابینایان، ناشنوایان و مدارس ویژه معلولان جسمی‌حرکتی در مشهد وجود دارد. همچنین مدارس استثنایی داریم که معلمان نابینا یا کم‌بینا با افراد دارای بینایی، به صورت دونفره کلاس را اداره می‌کنند و هیچ مشکلی نیز به وجود نمی‌آید.
اسماعیل‌پور گفت: در حال حاضر، دانش‌آموزان نابینا و کم‌بینای بسیاری حتی در مقاطع بالا در مدارس تحصیل می‌کنند که در زمان امتحانات، درخواست منشی می‌کنند. این بدان معناست که در دوران دبستان یا پیش‌دبستانی معلم استثنایی و نابینا کنار آن‌ها نبوده و خط بریل را نیاموخته‌اند. این افراد اگر اکنون کم‌بینا باشند و پس از گذشت چند سال به بینایی مطلق برسند، چگونه می‌خواهند بنویسند یا کتاب مطالعه کنند؟
وی ادامه داد: معلم نابینا و کم‌بینایی که با خط بریل آشناست و سال‌ها با آن کار کرده می‌تواند به دانش‌آموز نابینا و کم‌بینا آموزش دهد یا معلم بینایی که هیچ گونه آشنایی با خط بریل ندارد؟
راضیه قاسمی که دارای دو مدرک کارشناسی ارشد و دیگر داوطلب شرکت در آزمون استخدامی ویژه معلولان است نیز در این میزگرد گفت: در روز کمیسیون پزشکی آزمون استخدامی معلولان مراجعه کردیم که گفتند دکتر حضور ندارد و مدارک و اطلاعات شما را به دکتر نشان خواهیم داد. بعد از یک هفته هم اعلام کردند که رد شده‌ام.
وی که دچار کم‌بینایی شدید شده است، افزود: در جلسه کمیسیون پزشکی برای نابینایان و کم‌بینایان یک نوشته مقابل آن‌ها قرار می‌دهند که آن را بخوانند و اگر نتوانند آن را بخوانند، رد می‌شوند. حرف ما این است که چرا مسئولان برگزاری این آزمون به توانایی‌های ما توجهی ندارند و فقط مشکل جسمی ما را می‌بینند؟ افراد دارای معلولیت اگر از افراد سالم توانایی‌های بیشتری نداشته باشند، توانایی‌هایشان قطعاً کمتر نیست.
قاسمی ادامه داد: به‌جز هزینه ۳۷۰ هزار تومان ثبت‌نام شرکت در آزمون، بیش از ۳۰۰ هزار تومان بابت ویزیت دکتر در کمیسیون پزشکی از ما اخذ شد. علاوه بر آن بیش از یک میلیون تومان نیز در مرحله تحویل مدارک پرداخت کردیم. همچنین به دلیل برگزاری آزمون استان فقط در مشهد، معلولان حاضر در شهرستان‌های استان باید به مشهد می‌آمدند و هزینه رفت‌وآمد را هم داشتند. اگر قرار است آزمونی بدون درنظرگرفتن توانایی‌های داوطلبان معلول برگزار شود و بعد در کمیسیون پزشکی رد شوند، اصلاً چرا باید آزمون برگزار شود و این‌همه هزینه کنیم؟
مهدی قندی، کارشناس علوم تربیتی و دیگر شرکت‌کننده در آزمون استخدامی ویژه معلولان و دارای معلولیت کم‌بینایی هم گفت: من حافظ کل قرآن هستم و مدرک آن را نیز دارم. مدارک مرتبط با تدریس را هم اخذ کردم. چطور فردی که توانایی دریافت این مدارک را داشته و توانسته در این کلاس‌ها و دوره‌ها شرکت کند، نمی‌تواند در مدارس به عنوان معلم تدریس کند و فقط محدودیت بینایی‌اش در نظر گرفته می‌شود؟
وی تصریح کرد: در دفترچه آزمون، برای شرایط شرکت‌کنندگان قید نشده بود که فقط معلولان خفیف پذیرفته نهایی می‌شوند و اعلام شده بود که تمامی معلولان امکان شرکت در این آزمون را دارند.
قندی با اشاره به اینکه بسیاری از ما پیش از این در آزمون‌های استخدامی دیگر با افراد عادی رقابت می‌کردیم که به دلیل نداشتن بینایی در مدارس عادی پذیرفته نمی‌شدیم، بیان کرد: اما این آزمون که برای اولین بار ویژه معلولان برگزار شده و همه مسئولان برگزاری آزمون هم از معلولیت ما اطلاع کافی داشته‌اند؛ دیگر چه نیازی به برگزاری کمیسیون پزشکی بوده است؟ حالا که این کمیسیون تشکیل شده چرا دقیقاً به‌خاطر معلولیتمان ما را رد کرده‌اند؟
زینب صفایی، دارای معلولیت نابینایی مطلق و دیگر معلول شرکت‌کننده در آزمون اختصاصی معلولان، در این نشست، تأکید کرد: در دوران تحصیل، چه مدرسه و چه دانشگاه، معلمان و اساتید نابینا و کم‌بینا داشتیم. اما الان در مدارس استثنایی، معلمان بدون معلولیت تدریس می‌کنند. مگر مدارس عادی مشکل کمبود معلم ندارند؟ چرا باید معلمان سالم در مدارس استثنایی حضور داشته باشند در حالی که ما با این‌همه توانایی امکان ورود به مدارس استثنایی را نداریم؟ در حالی که این ما هستیم که می‌توانیم دانش‌آموزانی را که معلولیتی مشابه خودمان دارند، درک کنیم و آموزش‌های مناسب معلولیتشان به آن‌ها ارائه کنیم.
وی با اشاره به اینکه در این آزمون، متولی اصلی بهزیستی بوده و در بانک اطلاعات این سازمان، اطلاعات معلولیت تمامی معلولان ثبت است، گفت: چرا در جلسه کمیسیون پزشکی که نماینده بهزیستی هم حضور داشته، از سوی بهزیستی تأیید نشده‌ایم؟ هم کمیسیون پزشکی که دانشگاه علوم پزشکی بوده، هم بهزیستی و هم آموزش و پرورش اطلاع داشته‌اند که قرار است اکثر شرکت‌کنندگان دارای معلولیت از این آزمون رد شوند، اما اکنون هریک از این ارگان‌ها، ارگان دیگر را مقصر می‌داند.
صفایی با بیان اینکه به نتیجه کمیسیون پزشکی اعتراض کرده‌ایم و منتظر جواب اعتراضمان هستیم تا در صورت پاسخ‌نگرفتن به دیوان عدالت اداری شکایت کنیم، گفت: طبق گفته مسئولان آموزش و پرورش استان، اگر دیوان رأی مثبت داد، در آزمون استخدامی بعدی، بدون شرکت در آزمون کتبی، به مراحل بعد یعنی کمیسیون پزشکی و مرحله مصاحبه خواهیم رسید.
فاطمه نائمی، دیگر شرکت‌کننده در آزمون استخدامی ویژه معلولان، در این میزگرد گفت: بیشتر افرادی که در کمیسیون پزشکی رد شدند، مشکل بینایی دارند، اما در بین این افراد، معلولان جسمی‌حرکتی نیز وجود دارد. من معلولیت جسمی‌حرکتی دارم، اما توانایی تدریس در کلاس درس را در خود می‌بینم که در این آزمون شرکت کردم.
وی ادامه داد: اگر در هر صورت طبق نتیجه کمیسیون پزشکی توانایی تدریس برای دانش‌آموزان مدارس استثنایی را ندارم، اما توانایی کار اداری را که دارم. چرا باید از استخدام و کارکردن در مراکز اداری یا حتی در بخش‌های اداری مدارس محروم شویم؟ این ظلم بزرگی است که در حق ما می‌شود.
زهرا آهنج، از معلولان جسمی‌حرکتی شرکت‌کننده در این آزمون، با اشاره به اینکه برای شرکت در رشته دبیری ادبیات فارسی نمره قبولی از آزمون استخدامی ویژه معلولان را کسب کردم، گفت: از سال ۸۳ تاکنون در مراکز توان‌بخشی در سبزوار مشغول به فعالیت هستم. برای شرکت در این آزمون، یک‌سال‌وهفت‌ماه اضافه سن مشمول من شد. اما در دفترچه آزمون قید شده بود که اگر شرکت‌کننده در مؤسسات دولتی یا شرکت‌های تحت پوشش آن‌ها مشغول به کار باشد و آن شرکت یا مؤسسه دولتی از اعتبارات دولتی استفاده کند و شخص به صورت تمام‌وقت در آن مشغول به فعالیت بوده باشد، شامل تخفیف سن خواهد شد و من تمامی این شرایط را دارم.
وی افزود: من نامه تأییدیه از طرف مدیر مرکزی که در آن مشغول به کار هستم، گرفتم و به اداره کل آموزش و پرورش استان مراجعه کردم. به من گفته شد باید بهزیستی استان این موضوع را تأیید کند.
آهنج ادامه داد: نامه را به اداره کل بهزیستی استان بردم. ابتدا بهزیستی ادعا می‌کرد که این مرکز تحت پوشش بهزیستی نیست، اما به آن‌ها گفتم چطور ممکن است مرکز تحت پوشش بهزیستی نباشد، در حالی که در تابلوی آن آرم و نشان بهزیستی وجود دارد؟ بعد از کلی معطلی و برخورد ناشایست با من، نامه‌ای به من داده شد که در آن فقط نوشته شده بود «مرکز توان‌بخشی آفرینش زیر نظر بهزیستی است». اما هیچ اسمی نه از من آمده بود و نه از کارکردن تمام‌وقتم و نه از اینکه این مرکز از اعتبارات دولتی استفاده می‌کند. در واقع با این توضیحات این نامه از اعتبار ساقط است.
وی افزود: من هم این نامه را ضمیمه درخواستم کردم و به اداره آموزش و پرورش استان بردم و آموزش و پرورش هم برای نپذیرفتن من بهانه‌های جدیدی آورد.