به گزارش شهرآرانیوز؛ «دستت زیر تیغ ماست، همینی که هست، می‌خواهی بخواه نمی‌خواهی هم نخواه.» شاید شما فکر کنید این جملات را سر گردنه شنیده‌ام؛ اما اینها روایت‌های معمولی است که مسافران پایانه مشهد هنگام تحویل بار به اتوبوس می‌شنوند. حرفشان این است که باید به ازای باری که می‌خواهی در جعبه اتوبوس بگذاری، پول پرداخت کنی. جدای از اینکه آنها هیچ استناد قانونی برای دریافت این پول ندارند، حتی معیاری برای میزان دریافت این پول نیز ندارند و دل‌بخواهی از ۱۰۰ تا ۴۰۰هزار تومان یا بیشتر از مسافرانی که ناگزیر به سفر هستند، پول دریافت می‌کنند.
آنچه می‌خوانید روایت خبرنگار شهرآرا از چند ساعت حضور در پایانه مسافربری مشهد است.
جمعه، ساعت ۱۸:۴۵ پایانه مشهد دلال‌ها در سالن با صدای بلند از همه می‌پرسند تهران می‌روی؟ اگر می‌خواهی وی‌آی‌پی شارژردار دارم. با وجود‌این بیشتر مسافران بلیت خود را از قبل اینترنتی دریافت کرده‌اند و فقط برای سوار شدن به اتوبوس باید رسید کاغذی آن را از تعاونی موردنظر بگیرند.
تمام آن‌چیزی که یکی از مسافران به همراه دارد یک چمدان کوچک و یک نایلون دسته‌دار جمع‌و‌جور است به انضمام یک کیف دستی. با اینکه او ۵۲۰ هزار تومان بابت بلیت اتوبوس وی‌آی‌پی مشهدتهران پرداخت کرده است، اما موقع تحویل بار با واکنش عجیبی از سوی راننده روبه‌رو می‌شود: باید ۱۰۰هزار تومان دیگر هم پرداخت کنی.
وقتی مسافر چرایی پرداخت این مبلغ اضافه را جویا می‌شود، راننده بدون اینکه نیاز به توضیح اضافه‌ای ببیند فقط به گفتن جمله «اضافه بار دارید.» بسنده می‌کند؛ حتی اعتراض مسافر کوچک‌ترین اهمیتی برایش ندارد؛ در جعبه را بسته و می‌گوید: «پول ندهید، نمی‌برم.»
یکی از پرسنلی که در جایگاه‌ها مشغول هماهنگی سفرهاست، با راننده صحبتی می‌کند و بار‌های این مسافر را بی‌هیچ حرفی در جعبه می‌گذارد. این اقدام با اعتراض مسافر دیگری که داخل اتوبوس بود همراه می‌شد: «اگر برای حمل بار نیاز به پرداخت پولی نیست، چرا از من بابت بار، ۱۵۰هزار تومان پول دریافت کردید؟» همان فرد با صدای بلند و لحنی طلبکارانه می‌گوید: «هر مسافری پول بار را ندهد، او را سوار نمی‌کنیم، تمام شد و رفت.» با این صحبت، راننده فرصت را غنیمت می‌داند و بار مسافر را دوباره بیرون از جعبه اتوبوس می‌گذارد و می‌گوید: «این پول‌ها نان شب ماست!»
جدای از این برخوردها، انگار مسافران پایانه مسافربری مشهد هیچ مرجعی برای اعتراض ندارند. ضمن اینکه اگر تنها باشند باید چمدان و بار را به دنبال خود بکشند تا محل شکایات را پیدا کنند. مسافری بعد از پرس‌و‌جوی فراوان به غرفه‌ای که عنوان آن «اطلاعات» است، مراجعه می‌کند تا دست‌کم پاسخی منطقی برای موضوع بشنود، اما فردی که آن طرف باجه نشسته بعد از دیدن بلیت و شنیدن ماجرا، ۳۰ ثانیه هم طول نمی‌کشد که بلیت را به مسافر برمی‌گرداند و صددرصد حق را به راننده می‌دهد به این بهانه که بار زیادی به همراه دارد. جالب اینجاست که وقتی از او پرسیده می‌شود که کجا باید شکایت کرد؟ خود را به عنوان مرجع معرفی می‌کند.
ماجرا به همین‌جا ختم نمی‌شود و یک نفر را می‌فرستند که با دستش بار را وزن کند و او هم دوباره حرف راننده و مسئول‌های قبل از خود را تکرار می‌کند که بار زیاد است. حتی هیچ‌کدام از آنها در پاسخ به این سؤال که اگر این مسافر به جای یک چمدان کوچک و یک نایلون دسته‌دار نصفه‌نیمه، فقط یک چمدان بزرگ داشت، مشکل حل بود؟ سؤالی که پاسخی ندارد.
اتاق راهداری هم که آخرین روزنه امید مسافر برای شنیده شدن حرفش به شمار می‌آید، به گفته دیگر کارکنان خالی از فردی برای پاسخ‌گویی است. انتظامات پایانه نیز تنها راهنمایی که به مسافر می‌کند این است که با ۱۱۰ تماس بگیرد. «اگر بار بیشتر از ۲۵ کیلوگرم باشد، باید مسافر مبلغی معادل دو ونیم درصد هزینه بلیت را پرداخت کند.»
این جمله توضیح قانونی ۱۱۰ برای دریافت پول بابت بار است و با یک حساب و کتاب سرانگشتی حتی اگر بار به این میزان باشد، باید چیزی حدود ۱۵هزار تومان از مسافر دریافت شود. پس از این راهنمایی پلیس، نوبت به تماس با ۱۴۱، مرکز مدیریت راه‌های کشور می‌رسد. این سامانه نیز شکایت را ثبت می‌کند و برگشت پول را پس از یک روز کاری ممکن می‌داند.
با اینکه بلیت مسافر ساعت۱۹ بوده تا ساعت ۲۰ در پایانه مسافربری سرگردان است و در نهایت زمانی که می‌خواهد برای خرید بلیت از تعاونی دیگری اقدام کند، یکی از مأمورانی که امور را رتق‌و‌فتق می‌کند، به مسافر می‌گوید: «من که می‌دانم شکایت کردی، بلیت را برگردان تا با بلیت دیگری برایت جایگزین کنم، البته بدون پرداخت هیچ پول اضافه‌ای برای بار.»
روشن است که اگر دریافت این هزینه، قانونی بود، مأمور و مسئولان پایانه این‌گونه راحت نادیده نمی‌گرفتند.
روایت دوم، اما مبدأ، مشهد نیست بلکه مقصد مشهد است، اما بازهم این اتفاق تکرار شده و از مسافری که ۴۹۰ هزار تومان بابت هزینه بلیت داده است، ۷۰۰ هزار تومان بابت بار طلب می‌کنند و بدون اینکه اجازه‌ای داشته باشند بار مسافر را گشته و می‌گویند بار «تجاری» محسوب می‌شود، در صورتی که مسافر چیزی بیشتر از سوغات در بارش حمل نکرده است.
راننده به دلیل گلایه مسافر بار را داخل جعبه می‌گذارد، اما اواسط راه که مسافر هیچ راهی نداشته است، مبلغ ۵۰۰هزار تومان بابت کرایه بار دریافت می‌کند. ماجرای اعتراض و ثبت شکایت این مسافر به سامانه ۱۴۱ نیز به بازگشت این مبلغ از سوی راننده اتوبوس پس از چهار روز منجر می‌شود.
در این بین مسافران زیادی هستند که شاید هیچ علامت سؤالی بابت این مبلغ اضافی در ذهنشان ایجاد نشود یا اگر هم ایجاد شود به دلیل عدم پاسخ‌گویی و اینکه ناچار به سفر هستند، دم نزنند. اما نکته اینجاست که چرا اداره‌کل راهداری و مراجع مربوط نظارت کافی بر فعالیت ترمینال ندارند؟
رئیس کانون انجمن‌ها و مؤسسات حمل و‌نقل مسافربری خراسان رضوی درخصوص تعریف حد قانونی مجاز برای حمل بار مسافران، می‌گوید: هر مسافری مجاز به حمل ۲۵ کیلوگرم وزن یک بار معقول (به معنای غیرتجاری) با اتوبوس است. به شرطی که بار او شامل لباس و موارد مصرفی روزانه یا مسافرتی باشد.
سیدهاشم بنی‌هاشمی در گفتگو با خبرنگار روزنامه شهرآرا، با اشاره به اینکه ممکن است این بار ۲۵ کیلوگرم تجاری باشد، اظهار کرد: موردی داشته‌ایم که موارد قیمتی را با وزن کم از مشهد با خود برده‌اند؛ گاهی راننده اتوبوس متوجه این موضوع می‌شود و خیلی از اوقات نیز متوجه نمی‌شود. اما در هر صورت بار تجاری را با اتوبوس حمل نمی‌کنیم.
باید بار‌های تجاری در پایانه بارنامه شود. اما سایر مسافرانی که بار تجاری ندارند، می‌توانند ۲۵ کیلوگرم بار داشته باشند. او در واکنش به این موضوع که پس از شکایت از عدم حمل بار از سوی راننده به پلیس ۱۱۰، پلیس بیان کرده است که طبق قانون، اگر بار مسافر اتوبوس بیشتر از ۲۵ کیلوگرم باشد، باید دو‌و‌نیم درصد از مبلغ بلیت را پرداخت کند، می‌افزاید: اصلا چنین چیزی تعریف نشده است و پلیس ۱۱۰ نیز قوانین حمل و نقل را نمی‌داند.
بنی‌هاشمی یادآور می‌شود: حتی در هواپیما نیز اگر بار از بیست‌کیلوگرم بیشتر باشد، باید مسافران هزینه پرداخت کنند، اما در پایانه این موضوع وجود ندارد. روال این است که راننده و مسافر بر قیمتی معقول توافق کنند و مسافر نیز رضایت داشته باشد. موردی داشتیم که مسافری بدون اطلاع راننده در بار خود پرنده حمل کرده و در بین راه به علت کالای قاچاق ماشین را توقیف کرده‌اند.
رئیس کانون انجمن‌ها و مؤسسات حمل و نقل مسافربری خراسان در پاسخ به اینکه چه کسی تعیین می‌کند که بار تجاری است، می‌گوید: کسی تعیین نمی‌کند و این امر فقط توافق بین راننده و مسافر است. حتی در قانون داریم که راننده نباید بار تجاری ببرد، اما اگر با مسافر توافقی می‌کند ما این را نادیده می‌گیریم.
بنی‌هاشمی یادآور می‌شود: اگر بار مسافر غیرتجاری باشد و وزن بار بیشتر از ۲۵ کیلوگرم نباشد، دریافت پول از سوی راننده، تخلف راننده و شرکت مسافربری است. او با اشاره به اینکه دفتر شکایات در پایانه مسافربری و در هسته مرکزی مستقر است، اظهار می‌کند: افراد می‌توانند آنجا شکایت خود را ثبت کنند تا به آن رسیدگی شود. اگر حق با مسافر باشد، مبلغ را به آنها برمی‌گردانیم و چنین موردی هم داشته‌ایم. حتی اگر مسافر در دفتر شکایات قانع نشد، می‌تواند به دفتر راهداری نیز مراجعه کند.
او اضافه می‌کند: این اتفاق خیلی کم در پایانه رخ می‌دهد که ما با آن برخورد می‌کنیم. وزنه‌ای برای تعیین وزن بار نداریم و همه‌چیز چشمی و تقریبی است. ضمن اینکه چنین امکاناتی در پایانه نداریم.
رئیس کانون انجمن‌ها و مؤسسات حمل و نقل مسافربری خراسان در پاسخ به این پرسش که اگر در این مورد حق با راننده بوده است، چرا قبول کرده‌اند بدون دریافت هیچ مبلغ اضافه‌ای بلیت را جایگزین کنند؟ می‌گوید:، زیرا این امر توافقی است و هیچ‌کس نمی‌تواند نظر بدهد. راننده می‌تواند بگوید این بار بیشتر از ۲۵ کیلوگرم است و من نمی‌برم.
او به این پرسش که اگر خواسته مسافران به حق نیست چرا سامانه۱۴۱ شکایت آنها را ثبت کرده و در نهایت به عودت مبلغ به مسافران ختم می‌شود، بیان می‌کند: اطلاع ندارم.
از آنجا که آدرس دفتر رسیدگی به شکایات در پایانه مشخص نبود و حتی کارکنان نیز راهنمایی درستی نداشتند، در نهایت بنی‌هاشمی وعده داد که طی چند روز آینده بنر «دفتر رسیدگی به شکایات انجمن صنفی شرکت‌های حمل و نقل و مسافربری مشهد» را در اندازه بزرگ‌تر در پایانه نصب کنند. همچنین در صورت امکان، روی بلیت‌ها موضوع ثبت شکایات در دفتر نظارت درج شود.
ضمن اینکه پیگیری خبرنگار شهرآرا برای دریافت پاسخ از اداره‌کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خراسان رضوی به نتیجه نرسید.