به گزارش شهرآرانیوز؛ احمد معصومی‌فر در نشست خبری با اصحاب رسانه درباره تحولات روابط خارجی و بین‌المللی استان که امروز (۵ آذر ۱۴۰۳) در محل نمایندگی وزارت امور خارجه در شمال و شرق کشور برگزار شد، اظهار کرد: بسیج مستضعفین میراث عظیم و ماندگار حضرت امام‌خمینی(ره) بود.
وی افزود: این شجره طیبه اگرچه در ابتدا برای حوزه‌های دفاعی و نظامی تأسیس شده بود، امروز در طول بیش از چهار دهه، در همه حوزه‌ها اعم از نظامی، دفاعی، آموزشی، بهداشت و درمان، عمرانی، ساخت‌وساز، مردم‌یاری و دانشگاهی نقش‌آفرین و بلکه پیشران است.
معصومی‌فر ادامه داد: امروز بسیج تبدیل به یک فرهنگ و گفتمان در ایران شده و در هر حوزه‌ای که چالش یا نیاز به اقدام عظیمی بوده، پیشگام است. گفتمان و فرهنگ بسیجی امروز از مرز‌های جغرافیایی جمهوری اسلامی ایران فراتر رفته و به عنوان یک گفتمان فرامنطقه‌ای در کشورهای دیگر جا افتاده است.
رئیس نمایندگی وزارت امور خارجه در شمال و شرق کشور اضافه کرد: اتفاقاتی که در حوزه مقاومت افتاده، همه الهام‌گرفته از بسیج است. مردمی که خودشان را برای دفاع از کشور و آزادی مسئول می‌دانند، ثمره همین شجره طیبه هستند. تفکر، فرهنگ و گفتمان بسیجی نه‌تنها در کشورهای اسلامی بلکه در همه کشور‌ها الهام‌بخش است.
وی در خصوص اجلاس وزرای خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی اکو عنوان کرد: در دولت جدید، دکتر عراقچی در هفته اولی که مسئولیت خود را آغاز کردند، سفری به مشهد داشتند. در این سفر، پیشنهادی از طرف ما مطرح شد که ظرفیت‌های بین‌المللی مشهد بسیار وسیع بوده و امروز مشهد به عنوان یک جهانشهر برکت و کرامت مطرح است، بنابراین باید تلاش کنیم ظرفیت‌های موجود در مشهد را ارتقا دهیم و مشهد در سطح جهانی بیش از آنچه هست، مطرح شود و درخشش پیدا کند.
معصومی‌فر افزود: پیشنهاد ما این بود که مشهد ظرفیت و آمادگی دارد که برخی اجلاس‌های بین‌المللی و منطقه‌ای به آن منتقل شود. آن زمان آقای عراقچی موافقت کردند و تصمیم ایشان این بود که اجلاس وزرای خارجه کشورهای عضو اکو را از تهران به مشهد منتقل کنند. تاکنون این اجلاس خارج از تهران برگزار نشده و اولین بار است که خارج از پایتخت برگزار می‌شود.
رئیس نمایندگی وزارت امور خارجه در شمال و شرق کشور خاطرنشان کرد: در واقع اولین اجلاس در این سطح در مشهد است که امیدواریم تجربه خوبی باشد و بتوانیم اجلاس‌های مشابه را در مشهد برگزار کنیم. ظرف دو هفته پیش تصمیم بر انتقال محل اجلاس از تهران به مشهد گرفته شد. اصل بر این بوده که این اجلاس در پایتخت کشور‌ها برگزار شود. امیدواریم این انتقال آورده‌هایی برای مشهد داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه اوایل، نگرانی‌هایی در خصوص اجرای این اجلاس در مشهد وجود داشت، اما با مجموعه ظرفیت‌های استان و همکاری همه مقامات استانی تصویب نهایی شد، تصریح کرد: ۱۲ و ۱۳ آذرماه، بیست‌وهشتمین اجلاس شورای وزیران کشورهای عضو سازمان اکو در مشهد برگزار خواهد شد. اجلاس وزرا سه‌شنبه (۱۳ آذرماه) برگزار می‌شود و روز قبل، اجلاس مقامات ارشد برای تهیه دستورکار اجلاس وزراست. در پایان، بیانیه مشهد انتشار خواهد یافت.
معصومی‌فر گفت: معمولاً در اجلاس وزرا، شورای وزیران مهم‌ترین رکن تصمیم‌گیری برای اکو است. در این اجلاس برنامه‌های سال گذشته بررسی می‌شود و برنامه‌هایی برای سال آینده به تصویب می‌رسد. ایران از ابتدای سال ۲۰۲۴ ریاست شورای وزیران اکو را برعهده دارد که در طول این سال نشست‌های متعددی در سطوح مختلف برگزار شده است. در پایان، اجلاس وزیران امور خارجه برای تصویب برنامه‌های سال آینده را خواهیم داشت. از ابتدای سال بعد، ریاست به قزاقستان انتقال پیدا می‌کند.
رئیس نمایندگی وزارت امور خارجه در شمال و شرق کشور با بیان اینکه سازمان همکاری‌های اقتصادی اولین بار در سال ۱۳۴۱ توسط سه کشور ایران، پاکستان و ترکیه با نام «سازمان همکاری عمران منطقه‌ای» تأسیس شد، عنوان کرد: در سال ۱۳۵۷ بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، وقفه‌ای ایجاد شد و در سال ۱۳۶۴ سازمانی به نام «اکو» حیات مجدد پیدا کرد که بیشتر رویکرد اقتصادی داشت.
وی افزود: در سال ۱۳۷۲، بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تشکیل جمهوری‌های آسیای میانه، هفت عضو جدید به این سازمان اضافه شد که در حال حاضر اکو دارای ۱۰ عضو است. این سازمان به لحاظ موقعیت ژئوپلیتیک موقعیت بسیار فوق‌العاده‌ای در منطقه دارد. نیم میلیارد جمعیت کشورهای عضو سازمان، ۸.۵ میلیون کیلومترمربع مساحت کشورهای عضو و دارای منابع عظیم نفت، گاز و صنعت بوده و به لحاظ حمل‌ونقل و ترانزیت با چند آب‌راه استراتژیک جهان و با پنج دریای مهم همسایه است.
معصومی‌فر ادامه داد: سازمان پل ارتباطی بین شرق آسیا مانند چین، ژاپن و هند و غرب عالم بوده و برای ارتباط تجاری یا حمل‌ونقل میان شرق و غرب هیچ مسیری ارزان‌تر و سریع‌تر از مسیر اعضای سازمان اکو وجود ندارد. این سازمان به نوعی یک سازمان بین‌المللی بوده، ظاهر منطقه‌ای دارد اما فرامنطقه‌ای است. حجم تجارت ایران با اکو سالانه ۲۰ میلیارد دلار است. یکی از مهم‌ترین اهداف تشکیل سازمان این بوده که تجارت درون‌منطقه‌ای گسترش پیدا کند.
رئیس نمایندگی وزارت امور خارجه در شمال و شرق کشور اضافه کرد: امروز سازمان اکو اگرچه نامی اقتصادی است، اما در بسیاری از حوزه‌ها مؤسساتی را تأسیس کرده و گسترش داده و در حوزه تجارت، سرمایه‌گذاری، حمل‌ونقل، مخابرات، انرژی، مواد معدنی، محیط زیست، کشاورزی، صنعت، توریسم، منابع انسانی، همکاری بیمه و کشتی روابط بین‌المللی دارد. تولید ناخالص داخلی مجموعه اعضای کشورهای عضو سازمان اکو ۱.۸ تریلیون دلار و مجموعه تجارت خارجی کشورهای عضو این سازمان ۱.۲ تریلیون دلار بوده و تجارت درون‌منطقه‌ای ۱۰۰ میلیارد دلار است. مهم‌ترین محصولات صادراتی کشورهای عضو این سازمان انرژی، پلاستیک، موادمعدنی، ماشین‌آلات، مس و آهن‌آلات است.
وی با اشاره به اینکه سازمان اکو ساختاری دارد، تصریح کرد: بالاترین مرجع اجلاس سران است که هر دو سال یک بار در یکی از کشورهای عضو برگزار می‌شود. ساختار پایین‌تر شورای وزیران بوده که جلسات سالانه دارد و آخرین باری که در ایران برگزار شد، سال ۹۲ در تهران بود. ساختار پایین‌تر شورای نمایندگان دائم شامل سفرا بوده که جلسات آن ماهانه است.
شورای برنامه‌ریزی منطقه‌ای نیز سالانه در تهران برگزار می‌شود. دبیرخانه سازمان در تهران قرار دارد که هر سه سال یک بار دبیرکل سازمان به شکل دوره‌ای از یکی از کشورهای عضو انتخاب می‌شود.
معصومی‌فر خاطرنشان کرد: سازمان اکو در حال حاضر هفت مؤسسه دارد که شامل مؤسسه فرهنگی اکو در تهران، مؤسسه آموزش عالی اکو، بیمه اکو، بانک توسعه و تجارت اکو در ترکیه، مجمع اتاق‌های بازرگانی اکو، بنیاد علمی آموزشی اکو و مؤسسه منطقه‌ای استانداردسازی است. مراکزی به عنوان مرکز منطقه‌ای نیز وجود دارد که شامل مرکز منطقه‌ای انتقال تکنولوژی در تهران، مرکز منطقه‌ای مبارزه با فساد و مرکز منطقه‌ای مدیریت ریسک بلایای طبیعی در مشهد است.
رئیس نمایندگی وزارت امور خارجه در شمال و شرق کشور گفت: هفته آینده که اجلاس برگزار می‌شود، علاوه بر وزرای خارجه کشورهای عضو، پنج دبیرکل اتحادیه‌های منطقه‌ای نیز دعوت می‌شوند. گاهی سازمان اکو با برخی اتحادیه‌های منطقه‌ای نشست‌های مشترک دارد. سفرای کشورهای عضو در تهران شرکت خواهند کرد، رؤسای مؤسسات وابسته به اکو و همچنین اعضای ناظر سازمان که سه عضو ناظر دارد نیز در اجلاس شرکت می‌کنند. حدود ۹۰ تا ۱۰۰ مهمان رسمی و خارجی خواهیم داشت.
وی بیان کرد: اجلاس به ریاست دکتر عراقچی برگزار خواهد شد. تعدادی از مقامات وزارت امور خارجه حضور دارند و از مقامات استان نیز استاندار و برخی مقامات دیگر حضور خواهند داشت. این اجلاس فرصتی برای معرفی فرصت‌های اقتصادی، فرهنگی و گردشگری مشهد و خراسان رضوی است. به دنبال این هستیم از فرصت برگزاری اجلاس استفاده کنیم تا مشهد و خراسان رضوی نیز از این فضا بهره ببرند. یک نمایشگاه کوچک از دستاورد‌های خراسان در حوزه‌های دانش‌بنیان و فناوری‌های نو در محل برگزاری اجلاس برپا خواهد شد.
معصومی‌فر با بیان اینکه محور‌های اجلاس دستورکاری است که شورای نمایندگان دائم سفرای تهران در طول یک سال فراهم کردند، عنوان کرد: مهم‌ترین موضوعات همکاری‌های درون‌منطقه‌ای، حمل‌ونقل، محیط زیست، گردشگری، ترانزیت، تجارت و انرژی بوده، اما یکی از فرصت‌هایی که فراهم می‌کند، ملاقات‌های دوجانبه است. در این ملاقات‌ها قطعاً موضوعات دوجانبه میان جمهوری اسلامی ایران و کشور‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. خراسان رضوی با چند کشور عضو اجلاس همسایه بوده و مشهد نیز دروازه ورود به آسیای میانه است. ۶ عضو اکو از اعضای پیمان شانگهای نیز حضور دارند، بنابراین ارتباط آن‌ها هم‌افزایی خوبی فراهم می‌کند.
رئیس نمایندگی وزارت امور خارجه در شمال و شرق کشور خاطرنشان کرد: از زمان حاکمیت طالبان با تصمیم دبیرخانه اکو که تصمیم اجماعی است، افغانستان به این اجلاس دعوت نمی‌شود، این تصمیم مربوط به ایران نیست، بلکه تصمیمی جمعی است.
وی در خصوص عودت اتباع غیرمجاز افغانستانی گفت: برای بازگرداندن یا عودت اتباع غیرمجاز نیاز به تفاهم نیست؛ این جزو قوانین هر کشوری است که اتباع غیرمجاز را بدون هیچ پیش‌شرطی اخراج کند. حداکثر اقدام ما این است که مهلتی داده شود. براساس تصمیم قطعی جمهوری اسلامی ایران، باید اتباع غیرمجاز تا پایان امسال کشور را ترک کنند. افغانستان هم این را درک می‌کند؛ ما بار‌ها در مذاکرات، برای آن‌ها بیان کردیم و قطعاً آن‌ها هم دفاع نمی‌کنند.
معصومی‌فر افزود: به دلیل شرایط سخت سیاسی و اقتصادی در افغانستان، ایران با نگاه کریمانه فضایی را فراهم کرد که اتباع افغانستانی به داخل ایران وارد شوند، اما الان با توجه به ثبات نسبی شرایط افغانستان، دلیلی برای ادامه حضور آن‌ها وجود ندارد. شرایط اتباع مجاز فرق می‌کند، اما اتباع غیرمجاز حتماً از کشور خارج خواهند شد.
رئیس نمایندگی وزارت امور خارجه در شمال و شرق کشور ادامه داد: زمانی ورودی اتباع غیرمجاز ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ نفر بود، اما الان ورودی‌های اتباع غیرمجاز به‌شدت کاهش پیدا کرده است؛ باوجوداین، بسیاری از افرادی که روادید دریافت می‌کنند، به صورت غیرمجاز در کشور می‌مانند که تصمیم این است این افراد نیز عودت داده شوند. در حال حاضر، حدود ۲ تا ۲.۵ میلیون تبعه غیرمجاز در ایران حضور دارند.
وی با اشاره به اینکه مسئله ریزگرد‌ها سال‌هاست در دستورکار و در مذاکرات ما با ترکمنستان مطرح می‌شود، تصریح کرد: سال گذشته نشستی برگزار شد و این دستور تا تحقق کامل ادامه دارد. کشور ترکمنستان معتقد است بخش قابل توجهی مربوط به ترکمنستان نیست، بلکه بخش زیادی مربوط به ایران و سرخس است. این مبحث در اجلاس اکو در ملاقات وزیر خارجه ایران با همتای ترکمنستانی خود جزو محور‌های مذاکرات خواهد بود.
معصومی‌فر در خصوص معطلی کامیون‌ها و رانندگان در مرز ایران و افغانستان عنوان کرد: تعدادی از تانکر‌های حامل سوخت در گمرک اسلام‌قلعه حدود ۸۰ روز معطل ماندند که این روز‌ها درگیر این موضوع هستیم. ۴۰ تانکر عودت داده می‌شود و برای بقیه نیز تصمیم‌گیری خواهد شد. سوخت‌ها به دلیل نداشتن استاندارد لازم اجازه تخلیه ندارند، اما این کامیون‌ها متعلق به ایران نیست، بلکه محموله از سلیمانیه عراق به مقصد افغانستان است.
رئیس نمایندگی وزارت امور خارجه در شمال و شرق کشور اضافه کرد: تعدادی از رانندگان ایرانی که سوخت حمل می‌کنند نیز دچار مشکل شدند که شرکت آن در تهران بوده و سوخت بی‌کیفیت نیست. کار ما دفاع از حقوق رانندگان خودمان است. معطلی کامیون‌ها، تریلر‌ها یا تانکر‌ها در مرز را نیز داریم که به این موضوع ورود کردیم و مشکل برطرف شد. در حوزه‌های تردد مرزی هم دچار مشکل هستیم. نگاه وزارت خارجه این است ناوگان باید سهولت رفت‌وآمد داشته باشد. طی یکی، دو ماه گذشته گزارش جدیدی از صف‌های طولانی دریافت نکردیم، در حال حاضر مرز روان است، اما مطلوب ما نیست. توقف واگن‌ها نیز حدود چهار تا پنج روز است که در این زمینه هم مشکل داریم.
وی در خصوص فعالیت کنسولگری افغانستان و عربستان در ایران بیان کرد: ماموریت سرکنسول قبلی افغانستان که مربوط به دوره جمهوریت بود، تمام شد و مشهد را ترک کرد، اکنون کنسولگری با سرپرست اداره و کار‌ها طبق روال عادی انجام می‌شود. کنسولگری عربستان نیز سرپرست دارد، ساختمان‌ها را تحویل گرفتند و نهایی کردند، به زودی به ساختمان جدید منتقل می‌شوند.
معصومی‌فر در زمینه انتقال گاز از ترکمنستان عنوان کرد: بعد از وقفه‌ای که به دلیل اختلافات گازی ایجاد شد، از ابتدای دولت سیزدهم مشکل برطرف شد و الان دنبال این هستیم در حوزه‌های جدید همکاری‌های گازی را مخصوصا برای مجموعه گاز خانگیران پیگیری کنیم. برای چندین پروژه در حال مذاکره هستیم.
رئیس نمایندگی وزارت امور خارجه در شمال و شرق کشور در خصوص حقابه هیرمند خاطرنشان کرد: این موضوع از زمان‌های گذشته در حال پیگیری بود، اما تغییرات اقلیمی موانعی را ایجاد کرد. باوجوداین، همچنان در دستور کار وزارت خارجه قرار دارد. توافقات قبلی پابرجاست، اما میزان انتقال آب براساس نزولات آسمانی به ایران داده می‌شود. این همیشه در دستور کار بوده و در حال پیگیری است.
وی افزود: تغییراتی هم در سفارت ما ایجاد و سرپرست جدید ایران در افغانستان منصوب شده که امیدواریم در دوره جدید مدیریت این موضوعات دوجانبه با افغانستان به سرعت انجام شود. استفاده از خاک ایران برای ترانزیت افغانستان و هند باجدیت در دستور کار قرار دارد. دنبال این هستیم خط آهن خواف-هرات و مسیر ریلی افغانستان به چابهار تکمیل شود.