شکیبا افخمی راد | شهرآرانیوز؛ نمایش کمدی «ملودی‌های جاودانه» به کارگردانی و نویسندگی کیوان صباغ و تهیه کنندگی حامد یزدی به تازگی دوره جدید اجراهایش را در سالن اصلی تئاتر شهر آغاز کرده است؛ نمایشی که با استقبال خیلی خوبی ازسوی تماشاگران روبه رو شده و توانسته است عنوان پرفروش‌ترین نمایش تاریخ تئاتر مشهد را از آنِ خود کند.
«ملودی‌های جاودانه» اثری کمدی موزیکال است که با حضور ۵۵ نفر بازیگر و گروه کر تولید شده است؛ از همین رو جزو آثار و پروژه‌های بزرگ محسوب می‌شود. این نمایش درباره شخصیتی است که بعد از مرگ، وارد عالم برزخ می‌شود و آنجا به دنبال رضایت گرفتن از برخی افراد می‌رود. کیوان صباغ که تا به امروز به غیر از نمایش «ملودی‌های جاودانه»، آثار پرفروش دیگری را نیز کارگردانی کرده است، در گفت‌و‌گو با ما نکات بیشتری را درباره نمایش جدیدش و فرمولی که به طور کلی برای جذب مخاطب در آثارش پیاده می‌کند، مطرح کرده است که در ادامه می‌خوانید.
درباره مراحل تولید نمایش «ملودی‌های جاودانه» توضیح دهید.
نگارش نمایش نامه «ملودی‌های جاودانه» از اردیبهشت و تمرینات گروه از ابتدای مرداد امسال شروع شد و ما بعد از حدود دو ماه تمرین، سرانجام توانستیم از ۱۳ مهر در سالن اصلی تئاتر شهر روی صحنه برویم. در طی این زمان هم تقریبا هرشب سالن اجرای ما کاملا پر بوده است، به طوری که می‌توانم بگویم تا به امروز بیش از ۱۰ هزار نفر به تماشای این نمایش نشسته‌اند و فروشی بیش از ۲ میلیارد تومان را برای کار رقم زده‌اند. با این رقم ما الان به عنوان پرفروش‌ترین نمایش تاریخ تئاتر مشهد شناخته می‌شویم؛ البته این عنوان پیش از این هم در اختیار گروه ما بود و درواقع ما رکورد خودمان را شکستیم.
فکر می‌کنید این نمایش از چه ویژگی برخوردار بوده که استقبال مخاطبان را به همراه داشته است؟
چند عامل در استقبال خوب مخاطبان تأثیرگذار بوده است. اول اینکه نمایش، داستان تازه‌ای را روایت می‌کند. درواقع در نمایش «ملودی‌های جاودانه»، مضامین اجتماعی‌ای بررسی می‌شود که شاید کمتر به آن‌ها فکر شده باشد. معضلاتی که می‌تواند در ذهن مخاطب تلنگر ایجاد کند. دومین علت، استقبال از نمایش حضور گروه کر و استفاده از موسیقی بوده و سومین مورد فضای کمدی نمایش است.
درواقع تماشاچی بعد از اتمام نمایش با حال خوب از سالن خارج می‌شود؛ البته ما نمایش‌های کمدی موزیکال زیادی داشتیم که در مشهد روی صحنه رفته، ولی نتوانسته‌اند با استقبال خیلی خوبی روبه رو شوند. ازاین رو به نظر من آموزنده بودن نمایش به بقیه ویژگی‌های آن می‌چربد؛ یعنی تماشاگر علاوه بر اینکه با دیدن اثر ما حال دلش خوب می‌شود، با یکسری نکات آموزشی برخورد می‌نماید که ذهنش را درگیر می‌کند.
نمایش «ملودی‌ها جاودانه» حدود ۲ ساعت و ۴۰ دقیقه است، آیا مخاطب امروز کشش دیدن نمایش با این مدت طولانی را دارد؟
یک نمایش خوب، ترکیبی از انسجام عناصر صحنه‌ای است؛ یعنی اینکه کارگردان بتواند طراحی صحنه، موسیقی، گریم، طراحی نور، چیدمان بازیگران و روند داستانی را با یک ریتم مناسب پیش ببرد و اثر استاندارد و باکیفیتی تولید کند. در این شرایط تماشاگر خسته نمی‌شود و ارتباطش با بازیگر و داستان را تا پایان نمایش حفظ می‌کند. به نظر من نمایشی که کیفیت داشته باشد، تا سه ساعت هم می‌تواند ادامه پیدا کند؛ اما اگر نمایشی کیفیت نداشته باشد، بعد از نیم ساعت مخاطبش را از دست می‌دهد.
گروه‌های نمایش‌های اجرا شده شما همواره بزرگ و پربازیگر هستند. به عنوان یک کارگردان، کار کردن با تعداد افراد زیاد چه چالش‌هایی دارد؟
کارکردن با گروه‌های بزرگ مشکلات خاص خودش را دارد؛ اما ازآنجا که من و گروهم مدت هاست در کنار هم هستیم و به نوعی با یکدیگر عجین شده‌ایم، کار کردن برایمان راحت شده است. به طوری که من در طول تمرین و اجرای نمایش «ملودی‌های جاودانه» با هیچ چالش جدی و حاشیه‌ای روبه رو نشدم؛ یعنی همه برای روی صحنه بردن نمایش همدل بودند. همچنین من باور دارم اگر نحوه مدیریت گروه درست باشد، اجرای نمایش با چالش جدی روبه رو نمی‌شود.
شما در سال‌های فعالیتتان، همواره آثاری را روی صحنه برده‌اید که با استقبال مخاطبان روبه رو شده‌اند. چطور توانسته‌اید این روند را حفظ کنید؟
مهم‌ترین کاری که من انجام می‌دهم، رصد جامعه و مخاطب شناسی است. درواقع من وقتی می‌خواهم نمایش نامه‌ای را بنویسم، اول به نیاز جامعه و دغدغه‌های مردم و همچنین ذائقه مخاطب فکر می‌کنم و سپس دست به تولید می‌زنم؛ چون باور دارم هنرمندی که دغدغه‌های مردم را بداند و ذائقه مخاطب را بشناسد، قطع به یقین می‌تواند اثر خوبی برای مخاطبان تولید کند.
عده‌ای فکر می‌کنند تولید اثر کمدی راحت است، نظر شما در این باره چیست؟
ژانر کمدی از ابتدای پیدایش سینما و تئاتر جزو سخت‌ترین گونه‌های نمایشی بوده است؛ یعنی کار کردن در این حوزه به شدت به تجربه و تکنیک نیاز دارد. الان ما از ابتدای امسال شاهد اجرای حدود هجده نمایش کمدی در سالن‌های تئاتر مشهد بودیم، آیا همه این نمایش‌ها با اقبال روبه رو شده‌اند؟ خیر.
چون کارگردانان آن ها، اثر کمدی را با لطیفه گفتن اشتباه گرفته و تلاش کرده‌اند مخاطب را به هر قیمتی بخندانند. درحالی که تولید اثر کمدی مقوله‌ای به شدت پیچیده و تخصصی است؛ بنابراین نویسنده، کارگردان و بازیگران این نوع از نمایش باید به طور کامل فضای طنز را بشناسند و بدانند که تماشاگر قرار نیست در یک اثر کمدی با هرچیزی بخندد و خنده گرفتن از مخاطب باید براساس ساختار کمدی رخ دهد.
همچنین این خنداندن مخاطب صرفا نباید ازجهت سرگرمی باشد و باید در ذهن او، تفکری هم ایجاد کند تا بیشتر به دل بنشیند. ما در «ملودی‌های جاودانه» خنده را با اندیشه همراه کرده‌ایم؛ یعنی تماشاگر این نمایش، در عین حالی که می‌خندد، به تفکر هم واداشته می‌شود. همچنین این نمایش باوجود آنکه کمدی است، صحنه‌هایی دارد که به شدت حزن انگیز است و حتی اشک تماشاگر را درمی آورد.
چرا گروهی نسبت به آثار کمدی گارد دارند و این آثار را سطحی می‌دانند؟
یا نمی‌بینند یا نمی‌دانند. کسانی که آگاهی داشته باشند و تکنیک و کیفیت تئاتر را بشناسند، هرگز چنین نظری ندارند؛ اما متأسفانه برخی از اهالی تئاتر شهرستان‌ها به نمایشی که تماشاچی را به سالن بکشاند و کمدی باشد، نمایش غیر هنری می‌گویند. درواقع از نظر آن‌ها هر چه نمایش غیرقابل هضم‌تر و غیرقابل فهم‌تر باشد، هنری‌تر است و فکر می‌کنند نمایشی که تماشاچی ندارد، نمایش خاص تری است؛ درمقابل هم نمایشی را که تماشاگر داشته باشد، تجاری می‌دانند. به نظر من نسبت دادن عنوان تجاری و غیرهنری به نمایش‌ها کار غلطی است؛ چون نمایش اگر جنبه‌های هنری نداشته باشد، اصلا مخاطب از آن استقبال نمی‌کند، چه برسد به آنکه ۲ ساعت و ۴۰ دقیقه در سالن بنشیند.
وجود این نگاه در شهرستان‌ها از کجا نشئت می‌گیرد؟
از ناآگاهی و سواد کم؛ حتی برخی اهالی تئاتر به نمایش‌های کمدی که در مشهد روی صحنه می‌رود، نمایش آزاد می‌گویند. درحالی که نمایش آزاد به آثاری گفته می‌شود که اصلا بار هنری ندارند و برای خنداندن مخاطب از انواع شوخی‌های جنسی استفاده می‌کنند. این نمایش‌ها فقط در تهران روی صحنه می‌رود و پنج دقیقه از داستا نشان هم قابلیت اجرا در مشهد ندارد.
آیا به فکر تمدید دوباره اجرا‌های «ملودی‌های جاودانه» هستید؟
ما تلاش می‌کنیم تا زمانی که از نمایش استقبال می‌شود، اجراهایمان را ادامه دهیم؛ اما به دلیل اینکه سالن اصلی تئاتر شهر توسط گروه دیگری رزرو شده است، تلاش می‌کنیم در سالن مصلی نژاد، دوره جدید اجرا‌های نمایش را آغاز کنیم.