چراغ برات، آیین کهن خراسانی‌ها

به گزارش شهرآرانیوز، خراسانی‌ها معتقدند مردگان در ایام برات چشم انتظار زندگان هستند تا به سراغشان بروند، از همین رو مردم خراسان در ماه شعبان رسمی تاریخی دارند به نام «برات» که به «چراغ برات» معروف است.

البته ناگفته نماند که این مراسم همه جا با این نام برگزار نمی‌شده بلکه در برخی نقاط با عناوینی مثل «برات مردگان»، «برات اسیران»، «برات غریبان»، «برات مسافران»، «برات زندگان» معروف بوده، اما «چراغ برات» بیش از همه این عناوین شهرت داشته است.

آئین چراغ برات از روز دوازدهم شعبان تا چهاردهم برگزار می‌شود و در شب نیمه شعبان که مصادف با ولادت امام زمان (عج) که خیابان‌ها رنگ و بوی عید به خود می‌گیرد، به پایان می‌رسد.

نسل جدید گمان می‌کند که آئین چراغ برات، ریشه دینی دارد، اما به گواه تاریخ این سنت حسنه مربوط به ایران باستان است و از هزار سال پیش در خراسان بزرگ عید یا مراسم لیله البرات یا لیله الصک در نیمه شعبان ماه با همان رسوم و آیین برگزار می‌شده که پس از اسلام هم به دلیل سنخیت با باور‌های دینی برگزاری آن تداوم یافته است.

به گفته کارشناسان فرهنگی در گذشته خیمه‌ها و چادر‌هایی در آرامگاه‌ها در این ایام نصب کرده و مراسم ویژه‌ای برگزار می‌شد، اما در سال‌های اخیر هر خانواده‌ای بر سر مزار عزیز از دست رفته خود حاضر می‌شود و از کسانی که بر سر مزار اموات با نقل و شیرینی و خرما پذیرایی می‌شود.

در شب‌های برات خانواده‌ها، چراغ خانه‌های خود را روشن نگه می‌دارند، زیرا بنا به باور‌های قدیمی، در این شب‌ها روح درگذشتگان به خانه مراجعه می‌کند و در صورت روشن بودن چراغ خانه روحشان شاد می‌شود البته باور دیگری هم وجود دارد مبنی بر اینکه در این شب‌ها رزق و روزی سالیانه افراد از سوی پروردگار تقسیم می‌شود و روشن بودن چراغ خانه موجب برکت بیشتر این رزق می‌شود.

شایان ذکر است که با توجه به اهمیت ایام چراغ برات برای خراسانی‌ها، اقدامات عمرانی آرامستان‌های شهرداری مشهد در آستانه ایام منتهی به نیمه شعبان (چراغ برات)، برای خدمات‌رسانی هرچه بهتر انجام شده است.