حمیده ذاکری | شهرآرانیوز؛ در روز‌های ماه مبارک رمضان بسیار از ارزشمندی این ماه و فرصتی که خداوند برای آمرزش و رشد در مسیر بندگی‌مان قرار داده است، می‌شنویم؛ فرصتی که باید آن را مغتنم بدانیم؛ آن‌چنان‌که پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «همانا پروردگار برای شما در دوران زندگى‌تان، لحظه‌هاى بسیار سودمند و مغتنم فراهم می‌آورد. خودتان را در معرض آن لحظه‌هاى سودمند قرار دهید و استفاده شایان ببرید». (بحارالانوار، ج ۷۱، ص ۲۲۱).
اما سؤال اینجاست که چگونه می‌توانیم این فرصت‌های مغتنم را دریابیم و آنها را از دست ندهیم. پاسخ این سؤال در بهره‌مندی از اسباب مبارکی است که خداوند متعال درکنار روزه برای ما فراهم کرده است؛ همراهان مبارکی مانند قرآن کریم، ادعیه و مناجات که ما می‌توانیم با هوشمندی و فرصت‌طلبی در این روز‌های عزیز آنها را هم‌نشین خود قرار دهیم و برای بهره‌برداری بیشتر اوقاتمان از آنها یاری بگیریم.
کافی است این روز‌ها که برای تلاوت قرآن به‌سراغ این مصحف عزیز می‌رویم، به نیایش‌های آن نیز توجه کنیم و در وقت خلوت و توجه، آنها را با خود زمزمه کنیم؛ زیرا آنها دعا‌هایی هستند که شنیده شده‌اند.
خداوند در قرآن کریم، ما را به گفت‌و‌گو با خود دعوت کرده است: «هرگاه بندگان من، از تو درباره من بپرسند، من نزدیکم و دعای دعاکننده را به هنگامی که مرا بخواند اجابت می‌کنم، پس باید فرمان مرا گردن نهند و به من ایمان آورده باشند که راه یابند». (سوره بقره، آیه۱۸۶)؛ دعوتی که خبر از نزدیکی بسیار خداوند به ما می‌دهد و دل‌های ما را با این نوید که پیام‌مان را خواهد شنید، روشن می‌کند؛ دعوتی که اگر آن را نادیده بگیریم، زیانش برای خود ما خواهد بود: «مرا بخوانید تا اجابت کنم شما را و کسانی که بر پرستش و عبادت من کبر می‌ورزند، به‌زودی خوار در دوزخ درمی‌آیند». (سوره غافر، ۶۰)
زمانی که پای درس قرآن می‌نشینیم تا چگونه نیایش‌کردن را بیاموزیم، درحقیقت از زبان پیامبران با خداوند متعال سخن خواهیم گفت. بیشتر نیایش‌های ذکرشده در قرآن کریم، از زبان این افراد مقدس و مؤمن بیان شده است. در قرآن، پیامبرانی، چون حضرت ابراهیم (ع)، حضرت موسی (ع)، حضرت نوح (ع)، حضرت زکریا (ع)، حضرت سلیمان (ع)، حضرت یوسف (ع)، حضرت عیسی (ع)، حضرت لوط (ع)، حضرت صالح (ع) و حضرت شعیب (ع) دعا می‌خوانند یا خداوند دعا‌هایی به ایشان آموزش می‌دهد.
اصحاب کهف، همسر فرعون، مؤمنان، خردمندان و سایر مردمان را هم می‌بینیم که به درگاه پروردگار دعا می‌کنند. این آموزشی برای ماست که به مرتبه خود مغرور نشویم و بدانیم در هر جایگاه، نیازمند دعاییم.
مهم‌ترین درسِ نیایش‌های قرآن برای ما این است که همه موجودات، نیازمند دعا و نیایش هستند؛ زیرا همه چیز از خداست و بازگشت همه ما به‌سمت اوست. در قرآن کریم، فرشتگان و حاملان عرش الهی نیز دعا می‌کنند: «پروردگارا! رحمت و دانش تو بر هر چیز احاطه دارد، کسانی را که توبه کرده و راه تو را دنبال کرده‌اند، ببخش و آنها را از عذاب آتش نگاهدار. پروردگارا! آنان را در باغ‌های جاوید که وعده‌شان داده‌ای، با هرکه از پدران و همسران و فرزندانشان که به صلاح آمده‌اند، داخل کن؛ زیرا تو ارجمند و حکیمی و آنان را از بدی‌ها نگاهدار و هرکه را در آن روز از بدی‌ها حفظ کنی، رحمتش کرده‌ای و این همان کامیابی بزرگ است». (سوره غافر، ۹-۷)
بیشترین درخواست‌ها در نیایش‌های ذکرشده در قرآن، درخواست آمرزش و بخشش گناهان و طلب رحمت الهی است. همچنین در این نیایش‌ها مؤمنان از خداوند می‌خواهند که در زمره نیکوکاران قرار بگیرند و بر ستمگران پیروز شوند. آنها از خداوند، طلب هدایت کرده و درخواست می‌کنند نعمت‌های الهی شامل حالشان شود؛ چنان‌که ما در هر نماز با آنان تکرار می‌کنیم: «ما را به راه راست هدایت کن؛ راه کسانی که آنان را مشمول نعمت خود ساختی؛ نه کسانی که بر آنان غضب کرده‌ای و نه گمراهان». (سوره فاتحه، ۶ و ۷). طلب رهبر متقی، دعا برای پدر و مادر و همسر و فرزندان و طلب روزی، از دیگر درخواست‌هایی است که در این نیایش‌ها آمده است.
نیایش‌های قرآن از زبان پیامبران و مردمان روزگار گذشته است، اما درحقیقت مختص یک دوران نیست و معمولا درباره نیاز‌هایی است که فرازمانی هستند. اما این نیایش‌ها تنها به طلب هدایت یا درخواست بهشت و دوری از دوزخ، ختم نمی‌شوند، بلکه برای امور دنیا نیز چاره‌اندیشی می‌کنند؛ چنان‌که در سوره بقره از زبان مؤمنان می‌خوانیم: «و بعضی می‌گویند: پروردگارا! به ما در دنیا نیکی عطا کن! و در آخرت نیز نیکی مرحمت فرما! و ما را از عذاب آتش نگاه دار!» (سوره بقره، ۲۰۱). همچنین حضرت عیسی (ع) در سوره مائده، طلب روزی می‌کند: «خداوندا! پروردگارا! از آسمان مائده‌ای بر ما بفرست تا برای اول و آخر ما، عیدی باشد و نشانه‌ای از تو به ما روزی ده! تو بهترین روزی‌دهندگانی!» (سوره مائده، ۱۱۴)