وفایی نیا| نخستین مرحله از رویداد «رشدآفرینی» با حضور فعالان اکوسیستم استارت‌آپی کشورمان و با موضوع ایده‌پردازی درباره حل چالش‌های شهری، پنجشنبه گذشته در سالن همایش‌های مصلی‌نژاد برگزار شد. هدف این برنامه که با همکاری مرکز نوآوری شهری شهرداری مشهد، شتاب‌دهنده تریگ‌آپ و پارک علم و فناوری خراسان‌رضوی در‌حال برگزاری است، راه‌اندازی استارت‌آپ‌هایی در حوزه‌های کاهش آلودگی هوا، مدیریت پسماند و توسعه فضای سبز شهری است. از میان 105ایده ارسال‌شده به دبیرخانه رویداد رشدآفرینی، 25ایده منتخب شدند و گروه‌ها در گام اول در این برنامه به ارائه طرح خود پرداختند. تیم‌های حاضر در این رویداد در گام دوم در کمپی آموزشی و ده‌روزه حضور خواهند یافت تا با گذراندن آموزش‌های مختلف، بتوانند روند تبدیل ایده خود به استارت‌آپ را دنبال کنند. در پایان و مرحله نهایی رویداد رشدآفرینی، استارت‌آپ‌های ایجاد‌شده محصول یا خدمت نهایی خود را به مسئولان و مدیران شهری ارائه خواهند کرد.
حمایت شهرداری از جامعه خلاق
شهریار آل‌شیخ، معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری مشهد، در این رویداد با اشاره به اینکه موضوع استارت‌آپ‌ها مرتبط با شهر هوشمند و جامعه خلاق است، گفت: شهر هوشمند، رویکردی جدید در زندگی شهری است. در این رویکرد ما باید بتوانیم چهار کد شهروندی شامل کد هویت، کد مکان، کد پلاک خودرو و کد شماره موبایل فرد را با هم مرتبط کنیم. این کدها سازنده هوشمندی در شهر است و زمانی‌که این ارتباط میان این کدها برقرار شد، استارت‌آپ‌ها خواهند توانست اتفاقات بعدی در‌راستای هوشمندسازی شهر را رقم بزنند.
آل‌شیخ با بیان اینکه از چند هفته پیش در منطقه12 شهرداری موضوع شهرداری الکترونیکی آغاز شده است و دیگر به مراجعه حضوری شهروندان برای انجام کارهایشان به شهرداری این منطقه نیازی نیست، اضافه کرد: البته این کار هوشمندی نیست؛ بلکه تنها الکترونیکی‌شدن است. چون هنوز ارتباطات میان تمام سازمان‌ها وجود ندارد و مثلا یک شهروند برای انتقال ملک، هنوز هم نیازمند مراجعه حضوری به سازمان‌هایی مانند آب و گاز و... است. به منظور رسیدن به شهر هوشمند هنوز باید کارهای مختلفی انجام شود که استارت‌آپ‌ها می‌توانند در این مسیر، کمک فراوانی به مدیریت شهری کنند.
معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری مشهد به اقدامات شهرداری در حمایت از استارت‌آپ‌ها هم اشاره کرد و گفت: شهرداری مشهد در دو حوزه به استارت‌آپ‌ها کمک می‌کند. در بخش اول ما موضوع داده‌های باز شهری را ایجاد کردیم. داده‌های زیادی در شهر وجود دارد که می‌تواند برای توسعه کار استارت‌آپ‌ها مفید باشد. ما این داده‌ها را در‌اختیار این کسب‌و‌کارها قرار دادیم و درقالب همکاری با دانشکده ریاضی دانشگاه فردوسی، استارت‌آپ‌ها می‌توانند برای دسترسی به داده‌های شهری به این مرکز مراجعه کنند.
او تدوین شبکه مسائل شهرداری را هم گام دوم این حمایت نام برد: ما با تدوین شبکه مسائل شهری و ارائه آن به استارت‌آپ‌ها، سعی داریم علاوه‌بر استفاده از ظرفیت‌های جامعه خلاق برای حل مسائل شهری، بستری نیز برای خلق و توسعه کسب‌و‌کار آن‌ها فراهم کنیم.
چگونه شکست نخوریم؟
ژوبین علاقبند، مدیرعامل اسنپ، از دیگر سخنرانان این رویداد بود که با اشاره به تجربه‌های خود در اسنپ، به عوامل مؤثر در شکست یک استارت‌آپ پرداخت. علاقبند با بیان اینکه بنابر تحقیقات نشریه فوربز، 90درصد استارت‌آپ‌ها در دنیا شکست می‌خورند، معتقد است مهم‌ترین عامل شکست یک استارت‌آپ، نبود شناخت از نیاز واقعی بازار است: استارت‌آپی موفق است که یکی از مسائل واقعی جامعه را بشناسد و حل کند؛ مثلا به ما در اسنپ هر روز پیشنهاد ورود به حوزه‌های مختلف می‌شود، اما ما ترجیح داده‌ایم که تمرکز خود را روی کاهش قیمت سفر و در‌دسترس‌بودن خودرو برای مسافر بگذاریم؛ چون بر‌اساس تحقیقات بازاری ما، این دو موضوع خواسته اصلی مردم از ماست. استارت‌آپ‌ها باید بدانند که مردم چه نیازهایی دارند و روی همان موارد تمرکز کنند.
مدیرعامل اسنپ اتمام منابع مالی را از دیگر عوامل مهم شکست استارت‌آپ‌ها برشمرد و گفت: شما باید بدانید تا چه زمانی سرمایه برای ادامه کار دارید و مطابق با آن به‌دنبال تأمین منابع مالی تازه باشید. البته شاید این روزها با‌توجه‌به اوضاع اقتصادی کشور به نظر برسد که پیدا‌کردن منابع مالی، کار بسیار دشواری است، اما اگر ایده و تیم خوبی داشته باشید، در همین شرایط هم پیدا‌کردن منابع مالی کار مشکلی نیست.
او داشتن تیم نامناسب را عامل مهم بعدی در شکست استارت‌آپ‌ها برشمرد و با بیان اینکه 60درصد استارت‌آپ‌ها به‌دلیل نداشتن تیم خوب شکست می‌خورند، اظهار کرد: افراد حاضر در تیم باید تجربه کار استارت‌آپی و حضور در بازار را داشته باشند و همچنین بتوانند تمام نیازهای خاص آن کسب‌و‌کار را پوشش دهند. یکی‌بودن اهداف در‌نظر‌گرفته‌شده برای کسب‌و‌کار بین اعضای تیم، از دیگر موارد لازم برای موفقیت است. همچنین اشتیاق برای کار در محیط استارت‌آپی باید بین تمام اعضای تیم وجود داشته باشد، چون کار در این فضا نیاز به فداکاری و تلاش بسیار دارد و اگر این روحیه بین تمام اعضای تیم نباشد، استارت‌آپ به مشکل خواهد خورد.
رویداد استارت‌آپی توسعه‌یافته
علی جاهدی، مدیر مرکز رشد ICT پارک علم و فناوری خراسان، با بیان اینکه از سال90 داستان کارآفرینی به سبک استارت‌آپی در مشهد شروع شده و تاکنون رویدادهای مختلفی در این حوزه برگزار شده است، گفت: رویداد رشدآفرینی نسخه تکامل‌یافته‌ای از تمام این رویدادهاست. تمام رویدادهای استارت‌آپی که تا امروز برگزار شده است، یک نقطه مشترک داشته‌اند. همه این رویدادها بیشتر جنبه ترویجی داشتند و هدف از برگزاری آن‌ها ایجاد روحیه کسب‌و‌کار استارت‌آپی در مشهد بود. درواقع فرایند برگزاری استارت‌آپ‌ویکندها مهم بود، نه خروجی آن‌ها.
جاهدی با اشاره به اینکه برای جا‌انداختن فضای استارت‌آپی در مشهد، برگزاری این نوع رویدادها لازم بود، افزود: رشدآفرینی درواقع مرحله بعدی از رویدادهای استارت‌آپی به شمار می‌رود که در آن ایده‌پردازی با تمرکز روی مسائل و چالش‌های واقعی انجام می‌شود و در‌نهایت به‌دنبال خروجی‌های استارت‌آپی از این برنامه هستیم. در این مدل رویداد، سازمان‌ها مسائل و چالش‌های خود را مطرح می‌کنند و کارآفرینان در چارچوب حل آن مسائل، ایده‌ها و کسب‌و‌کار خود را شکل می‌دهند.
او همچنین با اشاره به دوره‌های کامل آموزشی برای تیم‌های حاضر در این رویداد گفت: تا قبل از این رویدادهای استارت‌آپ ویکند به‌صورت دو روزه برگزار می‌شد و به‌دلیل زمان محدود، کمتر فرصت توانمندسازی و آموزش کافی به تیم‌های شرکت‌کننده فراهم بود، اما در رشدآفرینی اصل بر توانمندسازی تیم‌های شرکت‌کننده قرار داده شده است و آن‌ها در یک برنامه ده‌روزه، در‌کنار مربی‌های برتر حوزه استارت‌آپی، آموزش‌های لازم برای ایجاد و توسعه کسب‌و‌کارشان را فرا خواهند گرفت. همچنین در این 10روز، 6کارگاه آموزشی با حضور استادان اکوسیستم استارت‌آپی کشور برای این تیم‌ها برگزار می‌شود.
نقش شتاب‌دهنده در رشد استارت‌آپ‌ها
حمیدرضا علوی، مدیرعامل شتاب‌دهنده تریگ آپ، از دیگر سخنرانان این رویداد بود. این شتاب‌دهنده از سال94 کار خود را در تهران آغاز کرده است و از حدود یک سال پیش با حمایت شهرداری مشهد، در مرکز نوآوری شهری مشهد نیز فعالیت می‌کند و به استارت‌آپ‌های شهرمان خدمات ارائه می‌دهد. مدیرعامل تریگ‌آپ با بیان عوامل مؤثر در توسعه و موفقیت یک استارت‌آپ گفت: از مهم‌ترین عوامل موفقیت یک استارت‌آپ، بهره‌بردن از تجربه شکست‌های قبلی است. شانس موفقیت استارت‌آپی که اعضای تیم آن قبلا تجربه راه‌اندازی کسب‌و‌کار و شکست در آن را داشته‌اند، بیشتر از گروهی است که اعضای تیم بدون تجربه قبلی شروع به کار کرده‌اند.
علوی حمایت نهادهای حاکمیتی مانند شهرداری را از دیگر عوامل موفقیت استارت‌آپ‌ها عنوان کرد و خاطرنشان کرد: شهرداری مشهد در این حوزه خوب عمل کرده و اطلاعاتی را که در شهر وجود داشته است و می‌توانسته منجر به توسعه کسب‌و‌کارهای استارت‌آپی شود، در‌اختیار گروه‌ها قرار می‌دهد. سازمان‌های پژوهشی نیز در دنیا نقش مهمی در توسعه استارت‌آپ‌ها دارند، اما متأسفانه در کشور ما این سازمان‌ها هنوز نتوانسته‌اند نقش خود را به‌خوبی در این عرصه ایفا کنند.
او نقش استارت‌آپ‌های موفق را هم در توسعه اکوسیستم استارت‌آپی بسیار مهم دانست و در‌این‌باره اظهار کرد: کارآفرینان موفق در موفقیت استارت‌آپ‌های تازه‌شکل‌گرفته نقش مهمی دارند. این افراد باید پس‌‌از رسیدن به موفقیت، بخشی از سرمایه خود را صرف سرمایه‌گذاری روی استارت‌آپ‌های نوپا کنند و خود نیز به‌عنوان یک مربی با‌تجربه، راه درست موفقیت را به آن‌ها نشان بدهند.
ایده‌های ارائه‌شده در رویداد رشدآفرینی
تولید صفحات کربنی از زباله‌های پلاستیکی
استفاده از شیشه‌های بازیافتی در تولید بتن
تولید آجرهایی از جنس کود و قابل بازیافت
طرح تبلیغی برای توسعه سامانه دوچرخه‌های مشهد
تولید بسته‌بندی‌های گیاهی و قابل بازیافت
سامانه‌ای برای فروش محصولات با تاریخ انقضای محدود
تولید گازوئیل و برق از زباله‌های پلاستیکی و کاغذی
بازی واقعیت افزوده با محوریت فضای سبز
پارکینگ هوشمند با قابلیت رزرو اینترنتی
نرم‌افزار مدیریت پسماند و تحویل پسماند خشک درب منزل
سطل زباله تفکیکی هوشمند
مبلمان‌ها و المان‌های شهری هوشمند و خورشیدی
دستگاه کاهنده آلودگی دودهای خروجی از اگزوز
تولید خودرو مغناطیسی بدون آلایندگی
درگاه پرداخت اینترنتی با جوایزی در حوزه فضای سبز
تولید کربن فعال از یونولیت
بازی موبایل با هدف توسعه استفاده از حمل و نقل عمومی
بازی موبایل با هدف افزایش اطلاعات شهروندان در حوزه پسماند
سیستم حمل‌و‌نقل هوشمند دوچرخه
سامانه‌های تفکیک زباله برای مجتمع‌های آپارتمانی
ایجاد سامانه فتوولتائیک مجهز به ردیاب خورشیدی
سامانه بهینه‌سازی مصرف آب و انرژی در ساختمان‌ها
در پایان این رویداد و با نظر داوران، ایده «بتن بازیافتی» در رتبه سوم، ایده «مبلمان شهری هوشمند» به‌عنوان رتبه دوم و ایده «تولید گازوئیل از پلاستیک» هم به‌عنوان ایده برتر این رویداد انتخاب شد.