رمان «عزیز» با محوریت روابط انسانی، تصویری ملموس از تأثیر تجربه‌های نسل سالمند بر جوانان ارائه می‌دهد. این اثر، نه‌تنها بازتابی از خاطرات یک شخصیت محوری است، بلکه بر اهمیت گوش سپردن به نسل‌های گذشته تأکید دارد.
سعید نجفی در این رمان، با بهره‌گیری از فرهنگ سنتی و تجربیات شخصی، فضایی سرشار از حال و هوای مجالس مذهبی و آیینی خلق کرده است. روایت او، آداب و رسوم جامعه را به گونه‌ای در داستان می‌گنجاند که مخاطب را با غنای فرهنگی این فضاها آشنا می‌سازد.