محمدرضا ضیاء - «خدایا! چه یافت آن که تو را گم کرد و چه گم کرد آن که تو را یافت؟» این عبارت زیبا که می شود ساعت ها به زمان خلوت، نشست و درباره آن فکر کرد و فکر کرد و فکر کرد و گریست، قسمتی از دعای زیبای عرفه از زبان شهید شهیدان است. عرفه را حاجیان خیلی بیشتر از امثال من می شناسند. آن ها عرفه را با عرفات به یاد می آورند و آن صحرای داغش، اما این روز و این دعا فقط برای مکه رفته ها نیست. درست است که فضیلت آن در موسم حج خیلی زیاد است اما هر دل عاشقی در هر موقعیت مکانی و زمانی می تواند با این عاشقانه های اباعبدا...الحسین (ع) و خدایش کیف کند! برای ما مشهدی ها هم این فرصت هست که در کنار آرامگاه مقدسی که زائرانش آن را «کعبه فقرا» می خوانند، در کنار نوه حسین(ع)، کمی به آسمان نزدیک تر شویم. حسین(ع) روز عرفه را اشک نمی ریخت که از جهنم می ترسید. اشک و تضرع و این دعای بی نظیرش برای عشق بی دریغش به معبودش بود.
عرفه چیست؟
امروز، یعنی روز عرفه، هرچند به اسم عید نامیده نشده است، بندگان حق آن را پس از عید فطر، عید دوم بندگی می دانند. روایت های معصومان(ع) به نقل امروزی، عرفه را وقت اضافه عفو و بخشش الهی اعلام کرده است، به این معنا که اگر بنده نتوانست به هر دلیلی شب قدر را درک کند یا خدای ناکرده در آن شب عزیز مورد بخشش و رحمت قرار نگرفت، در روز عرفه از خدا بخواهد که غفلت و گناهانش را نادیده بگیرد و آن ها را فراموش کند. گویی نوزادی پاک دوباره متولد شده باشد، بدون گناه و بدون هر زشتی و پلیدی. اما این روز نماد اطاعت و درخواست از تنها معبود هم هست. روایت شده است حضرت سجاد(ع) در روز عرفه صدای سائلی را که از مردم کمک می خواست شنید و به او فرمود: وای بر تو! آیا از غیر خدا سؤال می کنی در این روز و حال آنکه امید می رود در این روز برای بچه های در شکم که فضل خدا شامل آن ها شود و سعید گردند.
«عرفات» نام جایگاهی است که حاجیان در روز عرفه (نهم ذی الحجه) واجب است از ظهر تا غروب شرعی این روز را در آنجا توقف می کنند و دست به دعا و نیایش بلند می کنند. داریم که جبرائیل هنگامی که مناسک را به ابراهیم(ع) می آموخت، چون به عرفه رسید، به او گفت «عَرَفتَ؟» (شناختی؟) و او پاسخ داد: «آری» و از آن پس این صحرا و این روز به عرفات و عرفه مشهور شد.
بنا بر روایتی از امام صادق(ع) حضرت آدم(ع) هم در روز عرفه با راهنمایی جبرئیل در عرفات توقف کرد و از شدت گریه و زاری اش در آن روز، خدا اولین پیامبرش را پس از نافرمانی اش بخشید.
اعمال عرفه
نخست غسل، دوم زیارت امام حسین(ع) که گفته شده است برابر 1000 حج و 1000 عمره و 1000 جهاد بلکه بالاتر است. داریم که اگر کسی توفیق یابد که در این روز در تحت قبه مقدسه آن حضرت(ع) باشد ثوابش کمتر از کسی که در عرفات باشد نیست. سوم توصیه شده است بنده بعد از نماز عصر پیش از آنکه مشغول به خواندن دعاهای عرفه شود، در زیر آسمان 2 رکعت نماز به جا آورد و گناهانش را اقرار کند تا گناهانش آمرزیده شود. چهارم خواندن ادعیه عرفه که سفارش شده ترین آن ها دعای امام حسین(ع) و دعای «ام داوود» است. این ها مهم ترین اعمال روز عرفه هستند و هر کدام را توانستید (به خصوص آخری) از دست ندهید. صدقه و روزه هم در این روز فضیلت بسیار زیادی دارد.
مشهدی ها کجا دعای عرفه بخوانند؟
مسلم است که بهترین مکان برای درک عرفه برای مشهد ی ها حرم مطهر رضوی است. امروز، هم زمان با نهم ذی الحجه، روز عرفه، مراسم پرفیض قرائت دعای عرفه از ساعت 15:30 تا 19:30 در صحن های حرم بزرگوارترین همسایه مان برگزار می شود. حجت الاسلام والمسلمین سید حسین مؤمنی سخنرانی و مرتضی طاهری دعای سراسر معنوی عرفه را قرائت و مدیحه سرایی خواهد کرد.