به گزارش شهرآرانیوز؛ از دوم مارس ۲۰۲۵، تمام گذرگاه‌های نوار غزه به روی کمک‌های بشردوستانه بسته شده و محاصره کامل، اقتصاد و معیشت مردم را به مرز فروپاشی کشانده است. در سرزمینی که بیکاری از ۷۰ درصد گذشته، بازار‌ها خالی از اقلام اساسی شده و سوخت و آب به کالایی لوکس بدل شده است، مردم برای لقمه‌ای نان یا جرعه‌ای آب، کیلومتر‌ها پیاده‌روی می‌کنند تا شاید اندک کمکی به دست آورند ــ کمکی که اغلب بهایش جانشان است.
در همین باره، گفت‌وگویی داشته‌ایم با دکتر یحیی السراج، شهردار غزه؛ آنچه در ادامه می‌خوانید، روایتی است از وضعیت معیشتی، اقتصادی و انسانی مردم محاصره‌شده غزه از زبان او.
السراج در این گفت‌و‌گو می‌گوید: کمک‌رسانی تقریباً متوقف شده، مردم روز‌ها بدون غذا می‌مانند و برای دستیابی به کمک‌ها مجبور به طی مسافت‌های طولانی در میان تیراندازی نیرو‌های اسرائیلی هستند. زیرساخت‌های آب، فاضلاب، خدمات شهری و دفاع مدنی تا مرز نابودی پیش رفته و اقتصاد غزه با کمبود شدید سوخت، کالا‌های اساسی، درآمد و حتی امکانات اولیه زندگی فلج شده است.
متن کامل گفت‌و‌گو در ادامه آمده است:
وضعیت کنونی ارسال کمک‌ها در شرایط محاصره شدید ساکنان غزه چگونه است؟
وضعیت کنونی کاملاً فاجعه‌بار است، به این معنا که ارسال کمک‌های بشردوستانه به مردم از حدود سه ماه پیش متوقف شده است. آنچه اکنون به دست مردم می‌رسد، کمک‌های اندک، پراکنده و ناکافی است که به شیوه‌ای تحقیرآمیز توسط اشغالگران اسرائیلی به مردم گرسنه و نیازمند داده می‌شود.
اسرائیل عمداً به سوی آنها تیراندازی می‌کند و در هر نوبت ده‌ها نفر را می‌کشد و صد‌ها نفر را مجروح می‌کند. به نهاد‌های جامعه مدنی و بزرگان قبایل اجازه داده نمی‌شود که امنیت دریافت و توزیع کمک‌ها را برقرار کنند و همچنین سازمان‌های خیریه و بین‌المللی نیز اجازه انجام وظایف خود در این زمینه را ندارند.
همه مردم در نوار غزه به میزان اندک هم غذا دریافت نمی‌کنند و برخی چندین روز بدون غذا می‌مانند. شاهد مرگ تعدادی از کودکان، مردان و زنان به دلیل کمبود غذا بوده‌ایم.
همه مردم میزان قابل توجهی از وزن خود را از دست داده‌اند، به‌گونه‌ای که این کاهش بین ۱۵ تا ۲۵ درصد وزن بدنشان برآورد می‌شود که این امر بر سلامت عمومی تأثیر گذاشته و موجب لاغری مفرط و ضعف سیستم ایمنی بدن شده است.
وضعیت سکونت ساکنان غزه چگونه است؟ آیا پیش‌بینی از وضعیت آینده غزه وجود دارد؟ وضعیت آب و دسترسی به امکانات بهداشتی چگونه است؟
حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد از ساختمان‌ها و تأسیسات در نوار غزه به‌طور سیستماتیک تخریب شده است و اکثریت قریب به اتفاق مردم یعنی بیش از دو میلیون نفر مجبور به ترک خانه‌های خود شده‌اند. بسیاری از آنها در تلاش برای یافتن سرپناه به مناطق مختلف رفته‌اند و در نتیجه، درصد زیادی از مردم در چادر‌های کوچک و نامناسب زندگی می‌کنند که معمولاً در خیابان‌ها، پارک‌ها و برخی زمین‌های کشاورزی و فضا‌های باز برپا شده‌اند. هزاران خانواده اکنون در چادر‌هایی در سواحل مدیترانه زندگی می‌کنند که هیچ محیط سالم یا بهداشتی، به‌ویژه برای کودکان و زنان، برایشان فراهم نیست.
اگر تجاوزات ادامه یابد، آتش‌بس برقرار نشود، گذرگاه‌ها باز نشوند و محاصره طولانی‌مدت نوار غزه که حدود ۲۰ سال است ادامه دارد پایان نیابد، اوضاع در آینده بدتر خواهد شد. ترس از شیوع بیماری‌ها و وقوع مرگ‌های دسته‌جمعی تدریجی وجود دارد.
گرسنگی در غزه تا چه اندازه پیش رفته است؟ چرا اسرائیل مردم را در مراکز توزیع غذا هدف قرار می‌دهد؟
السراج: گرسنگی به سطوح بسیار بالایی رسیده است. همه مردم غذای کافی دریافت نمی‌کنند و بسیاری فقط یک وعده غذای کوچک در روز دارند. کودکان، بیش از شصت هزار زن باردار و مادران شیرده بیشترین آسیب را می‌بینند.
هر روز درخواست‌ها و استمداد‌های مردم برای تهیه غذا برای فرزندانشان به ما می‌رسد ولی نمی‌توانیم چیزی برای آنها فراهم کنیم. این وضعیت بر سلامت عمومی، ایمنی بدن و رشد آینده کودکان تأثیر منفی گذاشته است.
نیرو‌های اشغالگر عمداً مردم گرسنه را که برای یافتن غذا به مراکز توزیع مراجعه می‌کنند بدون هیچ رحمی می‌کشند. آنها مردم را مجبور می‌کنند مسافت‌های طولانی را برای رسیدن به محل توزیع غذا طی کنند و سپس در همان‌جا به روی آنها تیراندازی می‌کنند. هیچ توجیه منطقی برای این کار وجود ندارد. برخی معتقدند این اقدام برای تحقیر، ذلیل کردن و کشتار صرف انجام می‌شود تا مردم را به کوچ اجباری وادار کنند.
موسسه «غزه انسانی» که توسط گروهی متشکل از نظامیان بازنشسته و بازرگانان اسرائیلی طراحی شده، مسئول توزیع کمک‌های غذایی در غزه است. هدف این موسسه کاهش نقش سازمان ملل در توزیع کمک‌ها و کنترل مستقیم اسرائیل بر روند توزیع است.
اما به دلیل کمبود مراکز توزیع و افزایش تقاضا، هزاران نفر در صف‌های شلوغ و ناامن تجمع می‌کنند که باعث بروز درگیری‌های خشونت‌آمیز شده است. نیرو‌های امنیتی اسرائیل در واکنش به این تجمعات از گلوله و حتی گاز فلفل استفاده می‌کنند که به کشته و زخمی شدن بسیاری انجامیده است. منابع مالی موسسه نامشخص است و به همین دلیل همکاری سازمان‌ها و کشور‌ها با آن محدود شده است. این برنامه به جای تسهیل کمک‌رسانی، باعث تشدید بحران انسانی و ناامنی در غزه شده است.
وضعیت آب چگونه است؟
السراج: در یک کلمه باید گفت غزه هم گرسنه است و هم تشنه، میزان آب در دسترس بسیار محدود است و کمتر از ۳۰ درصد نیاز واقعی مردم را تأمین می‌کند. کیفیت آب نیز بسیار پایین است؛ آب شور است و برخی موارد به آلودگی و میکروب‌ها آلوده می‌شود.
ایستگاه اصلی آب‌شیرین‌کن در شهر غزه از ابتدای حمله تخریب شده است و ایستگاه مرکزی در دیرالبلح نیز به‌درستی کار نمی‌کند و تهدید‌هایی برای منطقه‌ای که این ایستگاه در آن قرار دارد وجود دارد.
با افزایش جمعیت به حدود ۱.۲ میلیون نفر در فضایی کمتر از نصف مساحت شهر، فشار بر منابع آب زیاد شده است. محدودیت شدید سوخت باعث شده تنها تعداد کمی از چاه‌ها به‌مدت کوتاه فعال باشند و مقدار آب دریافتی از خط انتقال «میکروت» کاهش یابد که بحران کم‌آبی را بدتر کرده است؛ بنابراین شهر غزه در شرایط شدید کم‌آبی قرار دارد و سهم هر نفر کمتر از ۵ لیتر در روز برای آشامیدن، پختوپز، استحمام و سایر نیاز‌ها است. همچنین، چاه‌های آب هم‌اکنون کمتر از ۱۲٪ از کل نیاز روزانه مردم را تأمین می‌کنند.
خدمات فاضلاب تقریباً به‌طور کامل متوقف شده‌اند. حدود ۷۰ درصد شبکه‌های آب و فاضلاب تخریب شده است. تمام ایستگاه‌های فاضلاب به دلیل تخریب و کمبود سوخت از کار افتاده‌اند که موجب نگرانی از تجمع فاضلاب در حوضه‌های جمع‌آوری آب باران شده است، به‌گونه‌ای که ارتفاع آب‌های آلوده در این حوضه‌ها به بیش از ۶ متر رسیده است. مقادیر زیادی از فاضلاب به دریا نشت می‌کند.
افرادی که در چادر‌ها زندگی می‌کنند امکانات بهداشتی مناسبی ندارند که این امر موجب رنج شدید آنها شده است.
در پی حملات اسرائیل و ادامه جنگ، شبکه فاضلاب شهر غزه دچار تخریب گسترده شده و سیستم‌های پمپاژ متوقف شده است که منجر به نشت فاضلاب به خیابان‌ها، برکه‌های جمع‌آوری آب باران و دریا شده و بحران بهداشتی و زیست‌محیطی را تشدید کرده است.
در این حملات، حدود ۱۷۵ هزار متر طولی از شبکه فاضلاب تخریب شده، ۸ ایستگاه پمپاژ آسیب دیده (به‌صورت جزئی یا کامل)، ۳ برکه جمع‌آوری آب باران تخریب شده، و ۱۵ هزار متر از خطوط تخلیه آب باران آسیب دیده است.
بیش از ۳۰٪ شبکه فاضلاب به‌طور کامل یا جزئی تخریب شده است.
روزانه حدود ۲۲ هزار متر مکعب فاضلاب تصفیه‌نشده از نقاط مختلف شهر غزه وارد دریا می‌شود و مجموع ماهیانه آن به بیش از ۶۰۰ هزار متر مکعب می‌رسد که تهدید جدی برای محیط زیست و سلامت عمومی محسوب می‌شود.
آلودگی دریای غزه، که تنها محل استراحت و زندگی بیش از ۱.۲ میلیون نفر است، جان ساکنان و آوارگان را تهدید می‌کند، به‌ویژه با توجه به استفاده آنان از آب دریا برای شست‌وشو و استحمام.
شهرداری غزه و همه شهرداری‌های نوار غزه که تعداد آنها به ۲۵ می‌رسد، تلاش می‌کنند تا حد امکان خدماتی به مردم ارائه دهند و از اکتبر ۲۰۲۳ بدون وقفه مشغول کار بوده‌اند، هرچند بسیاری از کارکنان شهرداری‌ها هدف قرار گرفته‌اند و حدود ۲۰۰ نفر از آنها به شهادت رسیده‌اند. شهرداری‌ها حدود ۷۰ درصد از چاه‌های آب، شبکه‌های آب و فاضلاب و همچنین حدود ۸۰ درصد از خودرو‌ها و ماشین‌آلات مورد استفاده در ارائه خدمات و نگهداری تأسیسات را از دست داده‌اند.
آیا واقعاً دیگر هیچ سازمان بین‌المللی مسئول توزیع غذا وجود ندارد؟ آیا مراکز توزیع غذا تحت کنترل آمریکا و اسرائیل هستند؟
هنوز هم بسیاری از سازمان‌ها و مؤسسات خیریه بین‌المللی و محلی تلاش می‌کنند فعالیت کنند و کمک‌ها را توزیع کنند، اما نیرو‌های اشغالگر اجازه نمی‌دهند که آنها کمک‌ها را دریافت یا توزیع کنند. آنها کامیون‌های معدودی را که اجازه عبور از گذرگاه‌ها را دارند مجبور می‌کنند تا محموله‌های خود را در مناطق باز، دور از مردم و نزدیک به مناطق خطر تخلیه کنند.
هم‌زمان به مردمی که سعی دارند به کمک‌ها دست پیدا کنند شلیک می‌کنند. اگر مردم موفق شوند کمک‌ها را به دست بیاورند، مجبور می‌شوند آنها را با دست و پشت خود حمل کنند و مسافت‌هایی بین ۵ تا ۱۵ کیلومتر پیاده‌روی کنند.
نظر شما درباره صحبت‌ها از پرتاب هوایی کمک‌ها چیست؟
کسانی که می‌تواند برای انجام پرتاب‌های هوایی کمک‌های بشردوستانه فشار بیاورد، باید همان‌قدر فشار بیاورند برای باز کردن گذرگاه‌های زمینی.
بخش بزرگی از غزه مناطق تخلیه خطرناک است و بقیه مناطق باقی‌مانده بسیار کوچک و پر از چادر‌های پناهجویان است.
سه راه برای انجام پرتاب‌های هوایی وجود دارد: نخست انداختن کمک‌ها در مناطق تخلیه تا جمع‌شدگان به آنجا بروند و توسط ارتش کشته شوند دوم پرتاب کمک‌ها روی چادر‌های در آتش تا کمک‌ها نابود شوند و جمع‌شدگان کشته شوند؛ و سوم انداختن کمک‌ها در دریا، روی ساحل غزه، تا غذای ماهی‌های مدیترانه شود.
پس باید برای باز کردن گذرگاه‌ها فشار وارد شود و مسئولیت توزیع کمک به سازمان‌های بین‌المللی واگذار شود، تا غذا بدون استثنا به همه مردم غزه برسد.
آیا مردم هنوز حقوق و دستمزد از دولت دریافت می‌کنند؟
السراج: اکثریت کارگران و کارمندان در نوار غزه در حال حاضر بیکار هستند، زیرا کارخانه‌ها، مزارع و فعالیت‌های تجاری رسمی تعطیل شده‌اند و نسبت بیکاری شاید بیش از ۷۰ درصد از نیروی کار باشد. کارکنان دولت بخشی از حقوق خود را به‌صورت محدود و نامنظم دریافت می‌کنند، اما نمی‌توانند پول را از بانک‌ها برداشت کنند، زیرا تمام بانک‌ها در نوار غزه تعطیل هستند. آنها مجبور می‌شوند برای برداشت پول به بازار سیاه مراجعه کنند که با نرخ‌های گزاف بین ۳۰ تا ۴۵ درصد انجام می‌شود. به همین دلیل، بیشتر خانواده‌ها به‌شدت در رنج هستند.
چه اقلام اساسی هنوز در بازار‌ها موجود است و قیمت آنها چگونه است؟
تنها تعداد کمی از اقلام اساسی در بازار‌ها موجود است و آن هم به‌صورت محدود و با قیمت‌های نجومی که به ۱۰ برابر یا بیشتر از قیمت معمول رسیده‌اند. مقدار کمی از سبزیجات محلی، برخی از اقلام محدود مانند ماکارونی، کنسروها، مقدار کمی عدس، لوبیای سفید و نخود در دسترس است، ولی همه اینها با قیمت‌های بالا و در مقادیر بسیار کم عرضه می‌شوند. اما نان، آرد، برنج، شکر، روغن خوراکی، روغن زیتون، گوشت، تخم‌مرغ، مرغ، شیر و پنیر تقریباً در بازار‌ها نایاب هستند.
برنامه اسرائیل برای ایجاد یک شهر انسانی در جنوب نوار غزه چیست؟ آیا این برنامه اجرا خواهد شد؟
تلاش برای ایجاد چیزی که به‌اصطلاح شهر انسانی در منطقه رفح نامیده شده است، تلاشی ناامیدانه برای کوچاندن مردم است. این طرح چیزی بیش از یک اردوگاه بازداشت بزرگ و محصور نیست و گامی برای وادار کردن مردم به مهاجرت اجباری است. این طرح از همان ابتدا شکست‌خورده و انتظار نمی‌رود که موفق شود.
قیمت فعلی سوخت چقدر است؟
سوخت برای عموم مردم در دسترس نیست و اگر هم باشد، با قیمتی بیش از ۳۰ تا ۴۰ دلار برای هر لیتر فروخته می‌شود. برخی برای تأمین سوخت از بقایای پلاستیک به روش‌های ابتدایی استفاده می‌کنند که این کار خطرات بهداشتی و زیست‌محیطی زیادی دارد.
از زمان آغاز جنگ اسرائیل علیه غزه که بیش از بیست ماه به طول انجامیده، ورود گاز مایع (گاز پختوپز) به غزه تقریباً به‌طور کامل متوقف شده و اسرائیل تنها اجازه ورود حدود ۵٪ از نیاز واقعی مردم را داده است؛ درحالی‌که نیاز روزانه غزه به گاز بین ۳۰۰ تا ۳۵۰ تن است و در زمستان به ۴۰۰ تن می‌رسد.
در نتیجه، مردم مجبور شده‌اند به هیزم به‌عنوان جایگزین اصلی روی بیاورند، که این امر باعث شده قیمت هیزم تا ۱۵۰۰٪ افزایش یابد. قیمت هر کیلوگرم هیزم که پیش از جنگ کمتر از نیم شِکِل بود، اکنون به ۸ شِکِل رسیده است (با توجه به اینکه هر دلار معادل ۳.۳ شِکِل است).
تهیه هیزم بسیار دشوار شده و تنها تعداد کمی از فروشندگان، آن هم با مقادیر اندک و قیمت بالا، عرضه می‌کنند. برخی مجبور می‌شوند برای جمع‌آوری هیزم به مناطق نزدیک به حضور ارتش اسرائیل بروند و با خطرات جدی، از جمله تیراندازی، مواجه شوند.
علاوه بر هزینه‌های روزانه مانند آب، شارژ تلفن و چراغ قوه، خرید هیزم هم بار سنگینی بر دوش مردم گذاشته است.
در پایان اگر صحبت دیگری دارید بفرمایید
السراج: از شما در خبرگزاری فارس در تهران هم برای رساندن صدای مردم مقاوم غزه به جهان سپاسگزارم از دنیای اسلام می‌خواهم پس از دو سال به داد برادران مسلمان خود در غزه برسند.
منبع: فارس