نگاهی به تازه‌ترین اثر اسامه حجاج، کارتونیست مطرح عرب با موضوع غزه | حقیقت غزه در برابر نمایشی مضحک

«غزه غذا ندارد»، «غزه گرسنه است». این گزاره‌ها درروز‌های اخیر به پربازدیدترین و پربحث‌ترین سوژه شبکه‌های اجتماعی تبدیل شده‌اند. از یک سو، رسانه‌های رسمی ابعاد فاجعه‌آمیز از گرسنگی مردم غزه را در اخبار و گزارش‌هایی تکان‌دهنده منتشر می‌کنند و از سوی دیگر، کاربران شبکه‌های اجتماعی نیز هر کدام با انتشار عکس‌هایی به ویژه از کودکان و زنان فلسطینی ساکن غزه یا انتشار طرح‌های گرافیکی ساخته شده توسط هوش مصنوعی، به نوعی همدردی خود را با مردمان مظلوم غزه به نمایش می‌گذارند.

اینها فقط یک نمایش در حد همدردی و ارائه گزارش‌هایی از وضعیت موجود غزه در رسانه‌های رسمی و شبکه‌های اجتماعی است که احتمالا میلیون‌ها بار خوانده و یا دیده شده است. حقیقت، اما چیزی ورای همه این واکنش‌ها و اظهار تأسف‌های مجازی است. وقتی قرار است چیزی تغییر نکند، در بر همان پاشنه می‌چرخد و فاجعه گرسنگی در غزه نیز همین است و همه این واکنش‎ها و اظهار تأسف کردن‌ها را به یک نمایش مضحک تبدیل کرده است. 

این نمایش مضحک را اسامه حجاج کارتونیست نامدار فلسطینی-اردنی به تصویر کشیده است. اسامه حجاج را بسیاری به دلیل آثار ضد صهیونیستی‌اش می‌شناسند و به همین دلیل هم از سوی سازمان اسرائیلی «آنست ریپورتینگ» به عنوان یکی از مشهورترین هنرمندان مخالف این رژیم غاصب معرفی شده و تحت تعقیب و تهدید است. هر چند که خود حجاج به این عنوان افتخار می‌کند. او در یکی از تازه‌ترین آثارش فاجعه گرسنگی در غزه را دستمایه کارخود قرار داده و به روشنی از یک فریب بزرگ در غزه پرده برداشته است. 

سوژه‌ای که نقطه عطف آن در نمایش تفاوت بین حمایت‌های جهانی از غزه در رسانه‌ها و حقیقت جاری این منطقه گرفتار ظلم، نمایان است. این اثر شامل دو بخش است، سمت چپ تصویر (ملاک ما برای خوانش کارتون‌هایی است که در نشریات جهان منتشر می‌شود، یعنی از چپ به راست) که ابتدا با کلید واژه جهان (WORLD) و دست‌هایی که به ظاهر نقشی حمایت‌کننده دارند؛ خبرنگاران، کاربران شبکه‌های اجتماعی، تظاهرکنندگان (حمایت‌های جهانی) و کسانی که به دنبال گرفتن لایک و نمایش بیشتر هستند. 

سوی دیگر، اما (سمت راست) با کلید واژه غزه (GAZA)، دست‌هایی نحیف و رنجورند که با ظرف‌های خالی به دنبال غذا می‌گردند. تقابل این دو، یعنی جهان و غزه، نقطه عطف معنایی اثر به شمار می‌رود و کارتونیست با ایجاد این کنتراست معنایی رویکرد انتقادی خود را از آنچه که در رسانه‌های جهان جاری است، به تصویری بدیع و تکان دهنده از حقیقت جاری در غزه تبدیل کرده است.

قلم تیز حجاج

حجاج هنرمندی است که بیشتر شهرتش را نه فقط به دلیل قدرت در طراحی و تکنیک منحصربه‌فردش در رسم کارتون‌ها و کاریکاتورهایش، که به دلیل رویکردش در انتخاب سوژه‌های روز و انتقاد‌های تند و تیزش به دست آورده و در میان کارتونیست‌های مطبوعاتی جهان به جایگاه اجتماعی بالایی رسیده است.

حجاج کارش را از سال‌۱۹۹۴ با انتشار کاریکاتور در روزنامه‌های اردنـی مانـنـد «الدستور»، «الرأی»، «البلاد» و «المرأة» آغاز کرد و بعد‌ها با روزنامه «الاتحاد امارات» و «العرب الیوم» همکاری کرد. او بیشتر به مسائل اجتماعی و سیاسی خاورمیانه، به‌ویژه موضوع فلسطین می‌پردازد و آثارش علاوه بر انتشار در روزنامه‌های عرب زبان، در پلتفرم‌های جهانی کارتون مطبوعاتی مانند «Cagle Cartoons» و «Cartoon Movement» مـنـتـشـر شــده و بــازتــاب وسـیـع جهانی دارند.