اهدای خون، زندگی دوباره در رگ‌های جامعه | گزارش شهرآرانیوز به‌مناسبت فرارسیدن روز اهدای خون

به گزارش شهرآرانیوز، از مادران در لحظه زایمانشان گرفته تا مصدومان تصادفات رانندگی و حتی سوانح، اگرچه هرکدام خدمات درمانی مختلفی دریافت می‌کنند، اما همه در یک عمل برای زنده‌ماندن یکسان هستند؛ دریافت خون. همان کیسه‌هایی که وقتی دراز کشیده‌اید و مشتتان را باز و بسته می‌کنید، با ۴۵۰ سی‌سی خون گرم و سرختان پُر می‌شوند، شاید جز اندکی سرگیجه، دردسر دیگری برای شما ایجاد نکنند، اما اگر پرستار، تکنسین اورژانس، جراح یا عضوی از کادر درمان باشید، به چشم می‌توانید ببینید که در مواقع خاص می‌توانند خانواده‌ای را از خطر سیاه‌پوش‌شدن نجات دهند و یک بدن مجروح را از آغوش مرگ بیرون بکشند. نهم مرداد هرسال به مناسبت تأسیس سازمان انتقال خون به نام «روز اهدای خون» نام‌گذاری شده تا فرصتی برای آگاهی‌بخشی به جامعه و تجلیل از اهداکنندگان فداکار و گمنام خون در ایران باشد. اکنون همین مناسبت، بهانه ما برای انتشار یک گزارش است.

۷۰۰ کیسه خون، نیاز روزانه خراسان رضوی

فرقی نمی‌کند تابه‌حال خون اهدا کرده‌اید یا نه، در هر حال سؤالات ناگفته فراوانی از این تجربه شیرین وجود دارد که این گزارش، بهترین فرصت برای پاسخ‌دادن به آن‌هاست. اینکه خون‌دادن چه محدوده سنی یا وزنی دارد، خون چه افرادی در بانک خون کشور قابل پذیرش نیست و البته اینکه هم‌استانی‌ها و همشهری‌هایمان چقدر به اهدای مستمر زندگی پایبند هستند، سؤالاتی است که همه را از سعید اصغریان، مدیرکل انتقال خون خراسان رضوی، پرسیده‌ایم.

او در گفت‌و‌گو با شهرآرانیوز می‌گوید: به‌طور کلی، خراسان رضوی جایگاه ویژه‌ای در حوزه اهدا و البته مصرف خون دارد. شما ببینید در همین سال گذشته، در شرایطی که میانگین کشوری رشد ۱.۳ درصدی اهدای خون توسط هم‌وطنان را نشان می‌داد، ما در خراسان رضوی شاهد رشد ۵.۸ درصدی اهدا بودیم. البته از سوی دیگر، استان ما پس از تهران دومین مصرف‌کننده واحد‌های خونی هم محسوب می‌شود و با میزبانی از ۶۷ بیمارستان به روزانه حدود ۷۰۰ کیسه خونی فرآوری‌شده احتیاج دارد. به همین دلیل است که می‌گوییم خراسان رضوی هم اهداکننده بزرگ خون در کشور است و هم مصرف‌کننده بزرگ آن.

باید‌ها و نباید‌های اهدای زندگی

مدیرکل انتقال خون خراسان رضوی می‌افزاید: در بحث بازه وزنی مجاز برای اهدای خون، ما یک حداقل قطعی داریم که طبق استاندارد معمول خون‌گیری، وزن ۵۰ کیلوگرم را مبنا قرار می‌دهد؛ به این معنا که اهداکننده باید حداقل ۵۰ کیلوگرم باشد. البته وزن، تابع مشخصی از وضعیت جسمانی عمومی افراد است و مثلاً برای آقایان درصورتی که به سلامتی فرد آسیب نرساند، می‌توان افراد کم‌وزن‌تر را هم پذیرش کرد. درباره حداکثر وزن نیز باید گفت آن‌چه بیش از همه اهمیت دارد، همان موضوع رگ‌گیری است که برای افراد دارای اضافه‌وزن حاد، این فرآیند را دچار مشکل می‌کند. از نظر سنی هم بازه ۱۸ تا ۶۰ سال توصیه شده است.

به گفته اصغریان، گروه‌های مختلفی از نظر علم پزشکی نباید خون بدهند و حتی درصورت اهدا، این واحد‌های خونی آلوده در مرحله فرآوری، شناسایی و امحا می‌شوند. افراد دارای اعتیاد به مواد مخدر، افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن، جنسی، مُسری و عفونی همچون هپاتیت B، C و ایدز و آنهایی که دارو‌های خاص مصرف می‌کنند، نمی‌توانند خون بدهند. هم‌چنین برای بانوانی هم که در دوره بارداری، شیردهی یا قاعدگی هستند، اهدای خون توصیه نمی‌شود.

حجامت، آری یا نه؟

«آخرین بار که حجامت کرده‌اید، چه زمانی بوده است؟» این سؤال مشترکی است که همه پزشکان مستقر در مراکز اهدای خون در مرحله غربالگری از شما می‌پرسند. چرا؟ البته که برایش دلایل روشن علمی وجود دارد، زیرا احتمال دارد خون یک نفر به‌دلیل حجامت غیراصولی و ناسالم آلوده شود، اما در هر حال، مسئله حجامت همان سنگری است که همیشه برای جنگ بی‌امان طرفداران پزشکی نوین و طب سنتی، خط مقدم محسوب می‌شود.

دکتر محمد ثقه‌الاسلام، متخصص خون و سرطان‌های بالینی در گفت‌و‌گو با شهرآرانیوز به این مسئله پاسخ داده و می‌گوید: اولاً این را بگویم که اساساً باور‌های نادرستی نسبت به حجامت وجود دارد؛ مثلاً یکی همین بحث حجامت از سر، ساقین یا کتف که درعمل هیچ تفاوتی باهم ندارد، چون اساساً سیستم خون‌رسانی بدن، یک شبکه یکپارچه است. نمونه بارزتر از این باور‌های نادرست، اصل بحث حجامت است که در مستندات موجود به استفاده از بادکش و مکش حجمی از خون اطلاق می‌شود، نه اینکه الزاماً تیغی درکار باشد و خونی جاری شود.

به گفته وی، امروزه راهکار‌های مختلفی وجود دارد که بتوان میان طب سنتی و پزشکی نوین، همگرایی به‌وجود آورد. در یک نمونه خاص، راهکار جدیدی برای خون‌گیری در طب سنتی که در غرب با عنوان «پایپینگ» شناخته می‌شود یا اساساً استفاده از وسایل استریل و کاملاً بهداشتی تا در نهایت، اختلالی در فرآیند اهدای خون ایجاد نشود.