به گزارش شهرآرانیوز؛ طلا همواره به‌عنوان پناهگاه امن سرمایه‌گذاران ایرانی مطرح بوده است.اما در شرایطی که قیمت جهانی انس طلا حدود ۳،۴۴۸ دلار است و نرخ دلار در مرکز مبادله به حدود ۷۱ هزار تومان رسیده، مقایسه قیمت‌ها با نرخ بازاری طلا پرده از واقعیتی نگران‌کننده برمی‌دارد: قیمت داخلی طلا بیش از اندازه متورم است.
قیمت جهانی هر انس طلا امروز حدود ۳۴۴۸ دلار است. با توجه به این‌که هر انس معادل ۳۱.۱۰۳۵ گرم است، قیمت جهانی هر گرم طلا تقریباً ۱۱۰.۸ دلار محاسبه می‌شود.اگر این عدد را در نرخ حواله دلار مرکز مبادله (حدود ۷۰) ضرب کنیم، قیمت واقعی هر گرم طلا باید چیزی در حدود ۷۷ میلیون تومان باشد.این در حالی است که در بازار ایران، قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار در حدود ۸ میلیون و ۶۵۰ هزار تومان معامله می‌شود.بنابراین، قیمت طلا در بازار داخلی حدود یک میلیون تومان بیشتر از نرخ واقعی محاسبه‌شده است.
به زبان ساده، این اختلاف به معنای وجود حباب حدود ۱۲ درصدی در بازار طلاست؛ یعنی خریداران در ایران عملاً حدود دوازده درصد بیشتر از ارزش واقعی طلا پول پرداخت می‌کنند.
یکی از مهم‌ترین دلایل شکل‌گیری حباب طلا در ایران، اختلاف میان نرخ ارز در بازار آزاد و نرخ ارز در مرکز مبادله است.در حالی که نرخ دلار آزاد بالای صد هزار تومان است، مرکز مبادله عددی نزدیک به ۷۰ هزار تومان برای هر دلار اعلام می‌کند.این اختلاف تقریباً ۳۰ درصدی، محاسبات واقعی قیمت طلا را دچار اختلال کرده است.وقتی فعالان بازار و مردم برای محاسبه ارزش واقعی طلا به نرخ آزاد رجوع می‌کنند، طبیعی است که قیمت نهایی بسیار بالاتر از محاسباتی باشد که بر اساس مرکز مبادله انجام می‌شود.به همین دلیل، قیمت نهایی طلا در ایران عملاً فاصله زیادی با ارزش جهانی دارد و همین فاصله تبدیل به حباب می‌شود.
به بیان ساده، تا زمانی که این دوگانگی در نرخ ارز وجود داشته باشد، بازار طلا همواره تحت‌تأثیر محاسبات متناقض خواهد بود. نتیجه آن چیزی جز شکل‌گیری قیمت‌های کاذب و حبابی در بازار نیست.
رفتار سرمایه‌گذاران و مردم نقش پررنگی در ایجاد حباب دارد.در شرایطی که تورم مزمن و بی‌ثباتی اقتصادی بر کشور حاکم است، ذهنیت عمومی این است که «طلا همیشه می‌برد». همین نگاه باعث هجوم سرمایه‌های خرد به بازار طلا می‌شود.افزایش تقاضای ناگهانی، حتی اگر عرضه ثابت بماند، قیمت‌ها را بالا می‌برد.این رشد قیمت لزوماً بر پایه واقعیت‌های اقتصادی نیست، بلکه ناشی از هیجان روانی است.
به‌عبارت دیگر، مردم به خاطر ترس از کاهش ارزش پول ملی، حاضرند طلا را حتی با قیمت بالاتر از ارزش واقعی بخرند.این چرخه رفتاری یک اثر خودتقویت‌کننده دارد: افزایش تقاضا باعث افزایش قیمت می‌شود و افزایش قیمت، خود باعث تشدید تقاضای هیجانی بعدی می‌گردد.
نتیجه نهایی، حبابی است که بیش از آن‌که بر پایه عرضه و تقاضای واقعی باشد، حاصل ترس و هیجان است.
عامل دیگری که نمی‌توان نادیده گرفت، محدودیت عرضه رسمی طلا در کشور است.واردات طلا به ایران به دلیل شرایط تحریم، محدودیت‌های ارزی و مقررات گمرکی با موانع زیادی روبه‌روست.این مسئله عملاً حجم طلای موجود در بازار را کمتر از سطح مطلوب نگه می‌دارد.وقتی تقاضا برای خرید طلا بالا باشد ولی عرضه محدود بماند، تعادل بازار به هم می‌ریزد
.قیمت‌ها حتی در صورت نبود عوامل روانی یا سیاسی نیز افزایش می‌یابند، چون کالای کمیاب ارزش بیشتری پیدا می‌کند.در نتیجه، بخش مهمی از گرانی طلا در ایران ناشی از این محدودیت عرضه است.
نبود شفافیت در واردات و نبود مسیر قانونی گسترده برای ورود طلا به کشور، زمینه‌ساز معاملات غیررسمی و قیمت‌های غیرواقعی در بازار شده است.
نهایتاً نمی‌توان نقش متغیر‌های سیاسی، بین‌المللی و انتظارات تورمی آینده را نادیده گرفت.هر بار که فضای سیاسی منطقه‌ای یا بین‌المللی ملتهب می‌شود، سرمایه‌گذاران به سمت دارایی‌های امن مانند طلا هجوم می‌برند. ایران هم از این قاعده مستثنی نیست؛ هر خبر سیاسی می‌تواند بازار طلا را تکان دهد.در کنار آن، انتظارات تورمی در اقتصاد ایران همواره بالاست.
مردم و فعالان اقتصادی بر اساس پیش‌بینی خود از آینده قیمت ارز و کالا‌ها تصمیم می‌گیرند.وقتی همه انتظار تورم بیشتر دارند، حاضرند امروز طلا را حتی با قیمت حبابی بخرند، چون تصور می‌کنند فردا گران‌تر خواهد شد.این ترکیب ناامنی سیاسی و انتظار تورم، دو محرک اصلی شکل‌گیری قیمت‌های کاذب هستند.
به همین دلیل است که قیمت طلا در ایران نه تنها تابع عرضه و تقاضا یا نرخ جهانی نیست، بلکه بیش از هر چیز انعکاسی از نگرانی‌های سیاسی و اقتصادی آینده است.
محمد بیات، کارشناس اقتصادی درباره چرا فاصله قیمت طلا در بازار ایران با نرخ جهانی و مرکز مبادله گفت: بخش زیادی از این اختلاف به خاطر هیجان تقاضا و انتظارات تورمی است.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: مردم تصور می‌کنند طلا همیشه بهترین پناهگاه است، در حالی‌که محاسبات امروز نشان می‌دهد ما با یک حباب ۱۰ تا ۱۲ درصدی روبه‌رو هستیم.
وی افزود: یعنی الان خرید طلا به‌صرفه نیست. در چنین شرایطی سرمایه‌گذار عملاً بیش از ارزش واقعی کالا پول پرداخت می‌کند. بهتر است صبر کنند تا این حباب تخلیه شود.بیات تاکید کرد: بنابراین، خرید طلا در شرایط فعلی بیشتر شبیه خرید هوای داغ است تا فلز زرد ارزشمند.
منبع: فارس