نگاهی بر رشد فرهنگ تماشا در سینما‌های مشهد

به گزارش شهرآرانیوز؛ چندی قبل آمار تفکیکی چهل سینمای پرمخاطب کشور در پنج ماهه نخست سال ۱۴۰۴ منتشر و معلوم شد تهران، مشهد و شیراز به ترتیب سه قطب اصلی سینمادوستی ایران هستند. بعد از تهران که هجده سینمای آن پرمخاطب بود که با توجه به پایتخت بودن، امکانات متنوع و جمعیت زیاد آن، طبیعی به نظر می‌رسد، حضور خراسان رضوی (مشهد) با هفت سینما و جذب ۸۷۴،۳۶۳ مخاطب در جایگاه دوم نکته درخورتأملی است.

آماری که گواه جایگاه مهم مشهد و خراسان رضوی در سینمای ایران است و باید قدر آن را دانست. مشهد به عنوان بزرگ‌ترین و اصلی‌ترین قطب جاذبه زیارتی کشور که میزبان تنها امام معصوم مدفون در کشور است، همواره یکی از مقاصد سفر‌های ایرانی‌ها بوده و هست.

استقبال از سینما‌های مشهد در کنار جذابیت‌های گردشگری

اگر به خاطرات نه چندان دور بسیاری از مسافران مشهد که سفری به این شهر داشته‌اند مراجعه کنیم، درمی یابیم علاوه بر زیارت مضجع شریف امام رضا (ع)، به واسطه فرصت فراغت مناسبی که در این سفر داشته‌اند، گزینه‌های دیگری مانند رفتن به شهربازی، باغ وحش، موزه و… را نیز تجربه کرده‌اند. پر بیراه نیست اگر بگوییم بسیاری از آن‌هایی که در شهر خودشان گذرشان به موزه، باغ وحش و شهربازی نیفتاده، حتما در سفر مشهد، سری به موزه آستان قدس رضوی، باغ وحش وکیل آباد و شهربازی زده‌اند.

این قاعده درباره سینما نیز صادق است. چه بسا بخش چشمگیری از مسافران با استفاده از فراغت حاصل از مرخصی کاری و درسی و شکستن قالب زندگی روزمره، راهی سالن‌های سینمای مشهد شوند، حال آنکه شاید در شهر خودشان، با وجود داشتن سالن سینما، چنین میل و فرصتی نداشته باشند. در واقع، شکستن عادت‌های همیشگی در سفر مشهد باعث می‌شود تا مجموعه‌ای از فعالیت‌های زیارتی، تفریحی، سیاحتی و فرهنگی پیش روی مسافران قرار گیرد که رفتن به سینما یکی از آن هاست.

اما اقبال به سینما‌های مشهد تنها مربوط به حضور مسافران و زائران نیست؛ خود اهالی شهر نیز از علاقه‌مندان به سینما و فیلم هستند. برگزاری چندین جشنواره فیلم، استقبال عمومی از جشنواره فیلم فجر، رونمایی‌های معمولا مملو از تماشاگرِ فیلم‌های شاخص در این شهر و همچنین ساخت سالن‌های مجهز سینمایی در جای جای شهر، گواه اقبال عمومی از سینما در این شهر بزرگ است.

حال، سؤال اینجاست: در حالی که سینما در سبد فرهنگی بیشتر خانوار‌های مشهدی، مسافران و زائران جای دارد، آیا به این هنر آن چنان که باید و شاید در این شهر پرداخته می‌شود؟

فیلم سازی مشهد مورد توجه قرار نگرفته است

متأسفانه، با گذر از فیلم‌هایی که صرفا پیرامون امام رضا (ع) و زیارت ساخته شده‌اند و سازندگان گریزی از ساخت آن‌ها در مشهد ندارند، این شهر و مسائل متنوع آن چندان در عرصه فیلم سازی مورد توجه قرار نگرفته است. شاید با کندوکاو در خاطرات، بتوان به برخی فیلم‌های قدیمی دهه ۶۰  نظیر

«در آرزوی ازدواج» یا «کیمیا» در دهه ۷۰ اشاره کرد که در این شهر فیلم برداری شده‌اند، اما مشهد هرگز به عنوان شهری با سوژه‌های غنی و متنوع، کانون توجه فیلم سازان نبوده است.

این در حالی است که مشهد، به واسطه مهاجرپذیری، ویژگی‌های خاص زیارتی و سیاحتی اش ظرفیت‌های بالایی برای ساخت فیلم دارد. مشهد، شهری است که نکات خود را دارد که هر کدام می‌تواند زمینه ساخت اثری در حوزه‌های مختلف باشند. از ساخت فیلم‌های پرتره پیرامون مشاهیر برجسته شهر همچون فردوسی، نادرشاه، شیخ طوسی، ملک الشعرای بهار، اخوان ثالث، شجریان، شهید هاشمی نژاد، شهید رئیسی، برادران مهدوی دامغانی، و خداداد عزیزی گرفته تا پرداختن به موضوع‌های تاریخی نظیر قیام گوهرشاد، به توپ بستن حرم توسط روس ها، قیام کلنل پسیان و جنگ هرات و همچنین مسائل اجتماعی مانند مهاجران افغانستانی، زعفران کاری و ... همه و همه سوژه‌های جذابی هستند که مختص این شهر و استان خراسان رضوی‌اند. گرچه یکی از مسائل مهم در حوزه ساخت فیلم، به ماجرای ایجاد شهرک سینمایی در مشهد بازمی گردد، اما مهم‌تر از آن، فعال شدن و تقویت شرکت‌های فیلم سازی در این شهر است.

شهری که با درخشش هنرمندانی نظیر رضا عطاران، حامد بهداد، رضا کیانیان، داریوش ارجمند، محمد بزرگ نیا، و بهروز شعیبی، یکی از قطب‌های اصلی پرورش استعداد در هنر سینما به شمار می‌رود. واقعا جای تعجب است که چرا چنین بازیگران توانمندی نباید در اثری مرتبط با شهر خودشان، که دغدغه‌های همشهریان شان را به تصویر می‌کشد، ایفای نقش کنند؟

حمایت برخی نهاد‌هایی که دغدغه فرهنگ دارند مانند آستان قدس رضوی و شهرداری مشهد می‌تواند تسهیلگر رونق ساخت فیلم سینمایی پیرامون این شهر باشد. بی شک، برخی مسائل شهری و پیشرفت‌های مشهد را نه تنها در قالب بیلبورد و بنر، بلکه باید در قاب و قالب پرده نمایش، پیش چشم مخاطب قرار داد. طبعا یک شهروند مشهدی یا یک مسافر، وقتی در سالن سینما بنشیند و شاهد رخداد‌های مختلف مربوط به این شهر باشد، با تأمل بیشتری از سالن خارج شده و به مشهد جور دیگری نگاه خواهد کرد.

این درست است که سینماگر باید به موضوعی ملی و فراشهری نیز توجه کند، اما پشتوانه استقبال از اکران فیلم‌ها در مشهد نشان می‌دهد که می‌توان با خیال راحت تری به تولید فیلم پرداخت؛ زیرا هم فضای این شهر و خانواده‌های آن دغدغه دیدن فیلم در سینما‌ها را دارند و هم مخاطبان مسافر برای دیدن فیلم، دست به جیب ترند.