«بارگاه خورشید»؛ روایتی مستند از تاریخ و معماری حرم امام‌رضا(ع)

به گزارش شهرآرانیوز، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی با انتشار کتابی تازه با عنوان «بارگاه خورشید» بار دیگر گامی ارزشمند در معرفی تاریخ، فرهنگ و هنر حرم مطهر امام‌رضا(ع) برداشته است. این اثر پژوهشی که به قلم گروهی از محققان برجسته این مرکز فراهم آمده، در پنج فصل سامان یافته و به بررسی همه‌جانبه ابعاد تاریخی، هنری، معماری و فرهنگی آستان قدس رضوی می‌پردازد.

در بخشی از مقدمه کتاب، حرم رضوی «قبله‌گاه دوستداران پیامبر رحمت (ص) و خاندان نبوت (ع)» توصیف شده است؛ بارگاهی که در طول تاریخ جلوه‌گاه عشق‌ورزی به خداوند و نماد همزیستی و همگرایی مسلمانان بوده است. نویسندگان یادآور می‌شوند که طی قرون گذشته، معماران، سنگ‌تراشان، کاشی‌کاران، خوشنویسان و زرگران با اخلاص و هنر خود در شکل‌گیری این مجموعه عظیم نقش داشته‌اند؛ همچنان‌که سلاطین، وزرا، تاجران و واقفان نیز با بذل ثروت و نفوذ خویش، در اعتلای این آستان سهیم بوده‌اند.

این کتاب ضمن مرور نقش بی‌بدیل هنرمندان و واقفان، به جایگاه عالمان و اندیشمندان نیز توجه دارد؛ بزرگانی که در جوار بارگاه امام رضا (ع) زیسته، تدریس کرده و با تأسیس مدارس و کتابخانه‌ها، مشهد را به یکی از کانون‌های علمی جهان اسلام بدل ساخته‌اند.

ساختار اثر در پنج فصل تنظیم شده است:

فصل نخست: گزارشی مستند از سیر تاریخی تشکیلات اداری، سازمانی و جلوه‌های هنری و معماری حرم مطهر.

فصل دوم: بررسی اجزای اصلی بقعه رضوی شامل رواق‌ها، صحن‌ها، بست‌ها و مسجد‌های پیرامونی.

فصل سوم: معرفی نهاد‌های فرهنگی وابسته به آستان قدس، همچون کتابخانه مرکزی، مدارس علمیه، موزه‌ها، دانشگاه علوم اسلامی رضوی و بنیاد پژوهش‌های اسلامی.

فصل چهارم: مرور خدمات رفاهی و درمانی به زائران، از دارالشفا و مهمانسرا تا بیمارستان‌های تخصصی.

فصل پنجم: شرح زندگی، آثار و سنت علمی شماری از عالمان و فقیهانی که در جوار حرم مطهر مدفون‌اند.

یکی از ویژگی‌های برجسته «بارگاه خورشید» استناد دقیق به منابع کهن و پژوهش‌های میدانی است. این اثر با نثری روان، همراه با تصاویر، نقشه‌ها و اسناد تاریخی تدوین شده و ارزش دوچندان یافته است.

نویسندگان این کتاب، اسماعیل رضایی برجکی، دکتر میثم جلالی، سید حسن حسینی، ابوالفضل زارعی و بهزاد نعمتی هستند.

انتشار این اثر، تداوم تلاش بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی برای معرفی همه‌جانبه فرهنگ رضوی و بازشناسی تاریخ و معماری حرم مطهر امام رضا (ع) به شمار می‌آید؛ تلاشی که به گفته مسئولان این مرکز، می‌تواند افق‌های تازه‌ای در فهم آیین‌های دینی و هنر اسلامی ایران بگشاید.