خیابان، گروگان بی‌قانون‌ها | روایتی درباره سدمعبر، نماد آشکار بی‌احترامی به حقوق شهروندی

به گزارش شهرآرانیوز، قطعاً شما هم زیاد دیده‌اید که در پیاده‌روها، بساط یک دست‌فروش، صندلی یک مغازه‌دار، دپوی بار ترخیصی برای یک واحد تجاری یا حتی ازدحام موتورسیکلت‌های پارک‌شده، راه پیاده‌روی را مسدود کرده باشد. خیلی هم عادی است که همه ما چند قدم این مانع را دور می‌زنیم و به راهمان ادامه می‌دهیم، اما پشت همین عادی‌بودن، گاهی‌اوقات هزارجور دردسر و گرفتاری پنهان است. سد معبر فقط یک مشکل ظاهری نیست؛ این یک مصداق برای بی‌قانونی برخی شهروندان است که باعث بی‌نظمی، ترافیک و حتی فرسایش اعتماد شهروندان به قانون می‌شود. این گزارش، روایتی از ضرورت تعهد به قانون است تا مشهد ما، شهر بدون سد معبر باشد.

قانون درباره «سد معبر» چه می‌گوید

خوب است بدانیم مفهوم سد معبر خیلی فراتر از اینکه آن را محدود به پیاده‌رو‌ها بدانیم، ۸ تعریف عمده را دربر می‌گیرد. بساط‌گستری و دست‌فروشی در پیاده‌رو‌های شلوغ و اطراف ایستگاه‌های مترو، پارک دوبله خودرو‌ها و موتورسیکلت‌ها مقابل مغازه‌ها، تابلو‌های تبلیغاتی در پیاده‌روها، گاری‌های میوه و تره‌بار و وانت‌های دوره‌گرد در حاشیه خیابان‌ها، کانکس‌ها و دکه‌های سیار در حریم پیاده‌روها، چیدمان مصالح ساختمانی و نخاله‌ها در کوچه و پیاده‌روها، سکو یا رمپ غیرمجاز برای دسترسی برخی مغازه‌ها و خانه‌ها و اجتماع پیک‌های موتوری در مقابل واحد‌های تجاری و رستوران‌ها همگی از مصادیق سد معبر در کلانشهر‌ها هستند.

امیرحسین پوررضا قمی، کارشناس مسائل حقوقی، در گفت‌و‌گو با شهرآرانیوز می‌گوید: در حوزه سد معبر، قانون شهرداری‌ها با محوریت ماده ۵۵ ملاک محوری در قضاوت است. براساس تباصر این قانون است که مصادیق سد معبر جرم‌انگاری شده و از دست‌فروشی و بساط‌گستری در معابر گرفته تا انواع دکه‌ها مورد اشاره قرار گرفته است.

وی می‌افزاید: از مجموعه مصادیق سد معبر، فقط موضوع توقف خودرو‌ها و موتورسیکلت‌هاست که حکم متفاوت دارد؛ به‌طوری که براساس قانون، پارک دوبل خودرو‌ها و موتورسیکلت‌ها در پیاده‌رو‌ها اغلب جرم‌انگاری نشده و فقط به‌عنوان یک تخلف ممنوع توسط پلیس راهور قابل‌رسیدگی است. البته این را هم بگویم که قانون، برخی مصادیق سد معبر را به شروط خاصی مجاز دانسته است. مثلاً انباشت مصالح ساختمانی و نخاله‌ها در کوچه و خیابان درصورتی که مالک یا پیمانکار به‌صورت محدود از شهرداری مجوز گرفته و عوارض آن را پرداخت کند، بلامانع است. البته بازهم مشروط بر اینکه محل موردنظر محصور شده و علائم هشدار برای عابران و خودرو‌ها نصب شده باشد.

۵۰۰ هزار مورد سد معبر فقط در شش ماه!

خالی از لطف نیست اگر بدانیم ما مشهدی‌ها متأسفانه در حوزه سد معبر در شرایط بسیار نگران‌کننده‌ای نسبت‌به سایر کلانشهر‌های کشور هستیم. نمونه بارز آن نیز همین که گشت‌های رفع سدمعبر فقط در شش ماه گذشته، با بیش از نیم میلیون مورد تخلف سد معبر در سطح شهرمان برخورد کرده‌اند.

محمدرضا غلامی، رئیس اداره نظارت بر رفع سد معبر شهرداری مشهد، در این باره به شهرآرانیوز می‌گوید: درحال حاضر ما بیش از ۳۱۰ نیروی فعال در این حوزه داریم که درقالب گشت خودرویی، گشت موتوری و بازرسی میدانی پیاده درحال دفاع از حقوق شهروندان هستند. در آیین‌نامه اجرایی ما نیز ۳۰ مورد مصادیق جزئی سد معبر ذکر شده که بیشترین فراوانی ارتکاب به این تخلفات، همچنان با اختلاف مربوط به اصناف است.

وی می‌افزاید: از ابتدای سال جاری تاکنون، بیش از ۶۸ هزار مورد تخلف از طرف اصناف مشهد به ثبت رسیده و پس از آن، بالغ بر ۴۷۷۷ مورد از انواع راه‌بند‌ها و مصادیق نازیبایی شهری همچون تابلو‌های تبلیغاتی و سایبان‌های فرسوده جمع‌آوری شده است. بیشترین موارد ارتکاب تخلف نیز مربوط به پهنه‌های حاشیه شهر متمرکز بر مناطق ۲، ۳ و ۷ شهری است.

سد معبر به بهانه تخلیه بار

حتماً شما هم دیده‌اید که در برخی نقاط شهر، بعضی واحد‌های تجاری مانعی را در حاشیه خیابان و در مقابل مغازه قرار می‌دهند؛ با این توجیه که این مکان، محل‌تخلیه بار است و نباید کسی خودروی خود را در آن محل پارک کند. پیگیری ما با محوریت این ترفند که مصادیق آن اخیراً به‌طور قارچ‌گونه درحال افزایش است، نشان می‌دهد که قانون شهرداری‌ها از اساس این موضوع را مردود می‌داند و به‌صراحت آن را جرم‌انگاری کرده است.

با این حال، رئیس اداره نظارت بر رفع سد معبر شهرداری مشهد در این باره تأکید می‌کند که با توجه به ضرورت احترام به مشاغل و اصناف، شهرداری مشهد شرایطی را ایجاد کرده که برای واحد‌های تجاری متقاضی، یک یا دو نوبت در روز به‌عنوان زمان‌های مجاز برای برقراری محدودیت پارک حاشیه‌ای خودرو‌های شخصی درمقابل مغازه یا انبار لحاظ شود، اما ذکر این نکته ضروری است که این موضوع، محدود به حداکثر دو نوبت در روز است و هیچ واحد صنفی، حق ایجاد محدودیت تمام‌وقت در تردد یا پارک خودرو را ندارد.