به گزارش شهرآرانیوز، پکن این هفته آتش‌بس تجاری شکننده با واشنگتن را شکست و محدودیت‌های گسترده‌ای را بر صادرات حتی مقادیر ناچیزی از عناصر خاکی نادر این کشور اعلام کرد.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور خشمگین آمریکا هم تهدید به تلافی با تعرفه‌های ۱۰۰ درصدی و محدودیت‌های جدید بر صادرات نرم‌افزار‌های حیاتی کرده است و گفته است که دلیلی برای دیدار با شی جین‌پینگ، رهبر چین، در اواخر این ماه وجود ندارد.
این گسست، شدیدترین تشدید تنش‌ها بین واشنگتن و پکن از زمان اعمال تعرفه‌های سه رقمی دو کشور بر یکدیگر در بهار امسال است و ماه‌ها تلاش آرام برای تثبیت روابط را تهدید می‌کند. همچنین این موضوع نشان می‌دهد که صلح اقتصادی متزلزل دو طرف چقدر شکننده بوده است و تردید‌های جدیدی را در مورد اینکه آیا ترامپ، با یک تیم امنیت ملی توخالی و یک استراتژی پراکنده در قبال چین، برای آخرین بازی قدرت پکن آماده است یا خیر، ایجاد می‌کند.
همچنین این واضح‌ترین آزمون توانایی ترامپ تا کنون برای تبدیل رویکرد معامله‌گرایانه خود به تجارت به یک استراتژی منسجم چین است، استراتژی‌ای که بتواند در برابر جنگ اقتصادی عمدی و بلندمدت پکن مقاومت کند. بیشتر محدودیت‌های جدید چین از اول دسامبر اعمال خواهد شد، در حالی که اقدامات تلافی‌جویانه ایالات متحده قرار است از اول نوامبر آغاز شود.
اورت آیسنستات، معاون دستیار رئیس جمهور آمریکا در امور اقتصاد بین‌الملل و معاون مدیر شورای اقتصاد ملی کاخ سفید در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ، در این رابطه می‌گوید: «اقدامات چین توسط دولت به عنوان تشدید عمده تنش‌های تجاری ایالات متحده و چین تلقی می‌شود. چین در حال نمایش قدرت خود است و سعی می‌کند به جهان نشان دهد که توانایی عمل به عنوان یک نقطه انسداد اصلی برای تجارت جهانی را دارد.»
وزارت بازرگانی چین روز پنجشنبه از گسترده‌ترین کنترل‌های صادرات عناصر خاکی کمیاب خود تا به امروز رونمایی کرد که به پکن اجازه می‌دهد نه تنها محموله‌های مواد خام و آهنربا‌ها مانند گذشته را محدود کند، بلکه هر دستگاهی را که این عناصر را در خود جای داده باشد، نیز محدود کند. از آنجا که عناصر خاکی کمیاب چینی در همه چیز از آیفون‌ها و موتور‌های خودرو‌های برقی گرفته تا حسگر‌های جت جنگنده تعبیه شده‌اند، این قوانین عملاً به پکن قدرت وتوی بالقوه‌ای بر بخش‌های وسیعی از تولید جهانی می‌دهد.
تاثیر دامنه وسیع اقدامات چین و مقابله ایالات متحده، روز جمعه به نمایش گذاشته شد. اعلام تعرفه ترامپ باعث سقوط سهام شد، به طوری که شاخص S&P ۵۰۰ بیش از ۲ درصد کاهش یافت که بدترین روز آن از ماه آوریل بود.
مقامات سابق ترامپ می‌گویند که آخرین اقدام چین، نمایش قدرتی بسیار پیچیده است، نمایشی که نشان‌دهنده عدم تطابق فزاینده بین استراتژی بلندمدت چین و رویکرد بداهه‌تر دولت ترامپ است.
لیزا توبین، که در دوران اول دولت ترامپ و آغاز دولت بایدن به عنوان مدیر شورای امنیت ملی برای چین خدمت می‌کرد، گفت: «ما در حال بازی شطرنج دو بعدی هستیم در حالی که پکن در حال بازی شطرنج چهار بعدی است.»
دستیاران کاخ سفید اذعان دارند که رویکرد آنها به سیاست خارجی نسبت به دولت‌های گذشته، بیشتر از بالا به پایین بوده است تا از پایین به بالا. اما آنها این تصور را رد می‌کنند که کاهش تعداد اعضای شورای امنیت ملی، توانایی آنها را در اجرای یک استراتژی منسجم سیاست خارجی در مورد چین یا جا‌های دیگر پیچیده کرده است. در واقع، آنها استدلال می‌کنند که ساده‌سازی رویکردشان، آن را قوی‌تر کرده است.
یکی از مقامات کاخ سفید که نخواست نامش فاش شود، در مورد استراتژی دولت صحبت کند، گفت: «رئیس‌جمهوری که برای اجرای سیاست خارجی خود انتخاب شده است، سیاست خارجی ما را رهبری می‌کند که منطقی است. همه چیز توسط رئیس جمهور دیکته می‌شود و سپس توسط دیگران اجرا می‌شود. تاریخ به شما می‌گوید که تعداد بیشتر افراد به معنای نتایج بهتر نیست.»
با این حال، تشدید تنش‌ها توسط چین در حالی رخ می‌دهد که ترامپ و شی امیدوار بودند اواخر این ماه در حاشیه اجلاس آسیا-اقیانوسیه در کره جنوبی با یکدیگر ملاقات کنند. قرار بود این دیدار که اولین دیدار در دوره دوم ریاست جمهوری ترامپ بود، روابط دو کشور را پیش از مهلت ۱۰ نوامبر برای تصمیم‌گیری در مورد دور بعدی تعرفه‌ها، به طور بالقوه تثبیت کند.
چین، پس از ماه‌ها احساس برتری، ممکن است در حال آزمایش این باشد که تا چه حد می‌تواند کاخ سفیدی را که به معامله اهمیت می‌دهد، تحت فشار قرار دهد، و متوجه شود که حتی این معامله نیز محدودیت‌های خود را دارد.
کریگ سینگلتون، عضو ارشد امور چین در بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها، معتقد است: «این سناریویی است که تحلیلگران در مورد آن هشدار داده‌اند، یعنی اعتماد بیش از حد به پکن در مواجهه با بی‌صبری واشنگتن. اینکه ترامپ تنش‌ها را تشدید کند یا مهار کند، به نحوه واکنش چین در چند روز آینده بستگی دارد.»
کارزار فشار پکن به بخش‌های حساس سیاسی اقتصاد ایالات متحده، از جمله تحریم سویا و سایر کالا‌های کشاورزی آمریکایی از کشور‌های دوستدار ترامپ، ضربه زده است، که تکرار رویکردی است که در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ اتخاذ شده بود. همچنین تمایل خود را برای مقابله به مثل با ایالات متحده در مورد هزینه‌های بندری نشان داده است، به طوری که کشور‌ها قصد دارند از ۱۴ اکتبر کشتی‌های یکدیگر را برای پهلوگیری در بنادر خود مشمول هزینه کنند.
ترامپ مدت‌هاست که تجارت را معیار اصلی موفقیت در روابط ایالات متحده و چین می‌داند، دیدگاهی که برخی از مقامات سابق می‌گویند خطرات گسترده‌تر فناوری و امنیتی را تحت الشعاع قرار می‌دهد.
یکی از مقامات سابق ترامپ که نخواست نامش فاش شود در مورد استراتژی دولت آمریکا و چین، گفت: «دفعه قبل، نحوه ایجاد تعادل بین این دو موضوع، بین مسائل اقتصادی و مسائل امنیت ملی، بیشتر عمدی بود. احساس می‌کنم اکنون بیشتر یک «حل بحران A» بدون یک دیدگاه ایدئولوژیک یا استراتژیک بزرگتر وجود دارد.»
قوانین جدید صادرات فراتر از محدودیت‌های قبلی هستند و نیاز به تأیید دولت برای فناوری‌های مورد استفاده در فرآوری عناصر نادر خاکی، از جمله معدن، ذوب و جداسازی دارند و شهروندان چینی را از ارائه «کمک یا پشتیبانی اساسی» برای این عملیات در خارج از کشور منع می‌کنند.
مقامات سابق که در زمینه سیاست ایالات متحده و چین کار کرده‌اند، می‌گویند نکته اصلی این است که به ایالات متحده یادآوری شود که پکن چقدر آسان می‌تواند وابستگی متقابل اقتصادی را به اهرم تبدیل کند.
جفری گرتز، مدیر سابق اقتصاد بین‌الملل در شورای امنیت ملی در دوران دولت بایدن، گفت: «این یک اسلحه به سر است که وارد این مذاکرات می‌شود. چین نمی‌گوید که در حال حاضر کاملاً صادرات را قطع می‌کند، اما می‌گوید که اگر بخواهد، توانایی انجام این کار را دارد و این شرط اساسی برای مذاکرات ایالات متحده و چین خواهد بود.»
ترامپ در ماه فوریه یک فرمان اجرایی صادر کرد که به سازمان‌ها دستور می‌داد تولید مواد معدنی داخلی را «تا حداکثر میزان ممکن» گسترش دهند، اما حتی متحدان نیز اذعان دارند که راه‌اندازی تأسیسات جدید سال‌ها طول خواهد کشید.
یکی از افرادی که در یک صنعت مرتبط با عناصر خاکی کمیاب کار می‌کند و نخواست نامش فاش شود، در مورد چالش‌های ایالات متحده می‌گوید: «کشور ما آنقدر به تأمین مواد از جا‌های دیگر معتاد شده است، انگار در چه مقطعی باید خودمان را به توانبخشی برسانیم و واقعاً ببینیم چگونه این مشکل را حل کنیم؟»
این فرد افزود: «صادقانه بگویم، این مشکل ۲۰ سال است که ادامه دارد. مردم نمی‌دانند که ما چقدر بدبخت هستیم.»
بردلی مارتین از اندیشکده سیاست‌گذاری جهانی RAND، که این ایده را تکرار کرد که ایالات متحده قرار است مدتی در زمینه عناصر خاکی کمیاب رقابت کند، گفت: «و این دقیقاً همان چیزی است که چین روی آن حساب می‌کند. تصور چین این است که ما قادر نخواهیم بود به این سرعت با آن مقابله کنیم و یک عدم تعادل آسیب‌پذیری وجود خواهد داشت، به این صورت که ما باید این کالا‌ها را بیشتر از آنچه آنها برای فروش به ما نیاز دارند، خریداری کنیم.»
حتی با وجود اینکه پکن این قدرت را به نمایش می‌گذارد، اما علاقه خود را به کاهش تنش‌ها نشان می‌دهد. سخنگوی وزارت بازرگانی چین روز پنجشنبه گفت، چین می‌خواهد با ایالات متحده برای ایجاد «مکانیسم‌های گفتگوی کنترل صادرات» همکاری کند تا به تضمین «امنیت و ثبات زنجیره‌های صنعتی و تأمین جهانی» کمک کند.
این ممکن است چیزی بیش از لفاظی باشد. توقف صادرات اتان که یک ماده شیمیایی ضروری برای صنعت پتروشیمی چین است به این کشور توسط دولت ترامپ در اوایل سال جاری، یادآوری به پکن بود که ایالات متحده همچنین می‌تواند از صادرات خود برای ضربه زدن به اقتصاد چین استفاده کند.
مارک بوش، که از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۸ به دفتر نماینده تجاری ایالات متحده و وزارت بازرگانی مشاوره داده و استاد دیپلماسی تجاری بین‌المللی در دانشگاه جورج تاون است، گفت: «در اینجا هم هویج وجود دارد و هم چماق. آنچه چین در اینجا به آن اشاره می‌کند این است که بیایید زنجیره تأمین، ثبات و امنیت را به روشی بلندمدت، نه فقط به صورت تدریجی، انجام دهیم.»
و ترامپ، عصر جمعه در دفتر بیضی شکل خود با خبرنگاران صحبت کرد و گفت که هنوز ممکن است با شی جین پینگ دیدار کند، و اظهار داشت که تاریخ اجرای تعرفه‌های جدید در اول نوامبر تلاشی برای یافتن راهی برای خروج از این وضعیت با چین است.
با توجه به وابستگی مداوم ایالات متحده به چین برای مواد صنعتی وارداتی و محصولات مصرفی، اصطکاک‌های تجاری ممکن است بدتر شود که می‌تواند عواقب وخیمی برای اقتصاد ایالات متحده داشته باشد.
کامرون جانسون، شریک ارشد شرکت مشاوره زنجیره تأمین Tidalwave solutions مستقر در شانگهای، گفت: «محدود کردن صادرات عناصر خاکی کمیاب یکی از اقدامات تهاجمی است که چینی‌ها می‌توانستند انجام دهند و این کار را کردند. آنها هنوز این کار را در داروسازی، بیوتکنولوژی یا مواد شیمیایی انجام نداده‌اند. چین فردا می‌تواند اقتصاد ما را تعطیل کند و ما به سادگی هیچ کاری نمی‌توانیم در مورد آن انجام دهیم.»