سمانه رضوانی | شهرآرانیوز؛ نمی‌دانم شما چقدر اهل فضای مجازی هستید؛ در فضای مجازی، بحث تجسس و بدگمانی یکی از بحث‌های پرطرفدار است که درقالب کلیپ‌ها و فیلم‌ها و... مطرح می‌شود. یک عده می‌گویند زن و مرد موضوع پنهانی از هم ندارند و کنترل‌کردن شخص، تلفن‌همراه و سایر وسایل و رفتار‌های او عادی است و عده‌ای هم می‌گویند باید برای هم حریم شخصی قائل شویم.
ما به این بحث‌ها خیلی کاری نداریم؛ ما یک خط‌کش داریم به نام اسلام و بازهم برای موضوع تجسس و بدگمانی در خانواده می‌رویم سراغ خط‌کش اسلام؛ سراغ نقشه‌ای عملی برای حفظ سلامت روان، استحکام خانواده و بهبود کیفیت روابط اجتماعی.
امام‌علی (ع) می‌فرمایند: «رفتار برادرت را به بهترین وجه آن تفسیر کن تا زمانى که کارى از او سر زند که راه توجیه را بر تو ببندد و هیچ‌گاه به سخنى که از دهان برادرت بیرون آید، تا وقتى براى آن توجیه خوبى می‌یابى، گمان بد مبر!» این کلام در زندگی روزمره یعنی پیش از اطلاع از تمام واقعیت‌ها، در مورد دیگران قضاوت نکنیم. وقتی همسرمان برای فلان کار مشترک خانواده دیر کرد، به‌جای برچسب بی‌مسئولیتی زدن، احتمال بدهیم شاید در ترافیک مانده یا مشکلی پیش آمده است. با این رویکرد از بسیاری سوءتفاهم‌ها جلوگیری می‌کنیم.
در ارتباط با همسر و فرزندان، افکار منفی مانند موریانه به جان رابطه می‌افتند. فرزندم زیادی با تلفن‌همراه وقت می‌گذراند؛ یعنی چه می‌کند؟ یا همسرم بیرون خانه با چه کسانی مراوده دارد؟ به‌جای دنبال کردن ذهنی این افکار، با گفت‌وگوی محترمانه، دغدغه‌هایتان را مطرح کنید و همان‌گونه که پیامبر (ص) فرمودند: «بدگمانی، بدترین دروغ است»، این افکار را به‌عنوان دروغ ذهنی شناسایی کنید و به‌دنبال حل مسائل ذهنی باشید نه پروبال دادن به افکار منفی.
کنکاش در تلفن‌همراه، کیف یا فضای شخصی همسر و فرزندان، اگر بدون دلیل موجه باشد، اعتماد را نابود می‌کند. فکر کنید وقت انجام این کار، آنها سر برسند؛ آن‌وقت هم شما جایگاهتان را به‌عنوان یک آدم امن و مطمئن از دست می‌دهید و هم صمیمیت و اعتماد از بین می‌رود. امام علی (ع) هشدار می‌دهند: «بدترین مردم کسی است که عیوب مردم را دنبال کند و عیوب خود را نبیند.» این حدیث به‌وضوح تأثیر مخرب تجسس در هر نوع ارتباط را نشان می‌دهد.
اگر اشتباه کوچکی از خانواده دیدید، آن را بزرگ نکنید. همه ما اشتباهات و معایبی داریم که یا از آن مطلعیم یا نه و دوست نداریم دیگران آن را چماق کنند و بر سر ما بکوبند. اصلا راه اصلاح اشتباهات در خانواده این نیست. حضرت رسول (ص) می‌فرمایند: «هرکه بر عیب برادر مسلمانش در دنیا پرده پوشد و او را رسوا نسازد، خداوند در قیامت، عیب او را بپوشاند.» این توصیه در خانواده، معنای عمیق‌تری دارد. این پوشاندن و رسوا نکردن، پیوند عاطفی را محکم‌تر می‌کند و فضای امنی برای رشد فراهم می‌آورد.
پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند: «بدترین مردم، بدگمان‌ها و فاسدترین بدگمان‌ها، تجسس‌کننده‌ها هستند.»
در محیط خانواده، کنجکاوی نابجا و جست‌و‌جو برای یافتن عیوب اعضای خانواده، به‌تدریج بنیان اعتماد را متلاشی می‌کند. اگر همسری مدام به‌دنبال یافتن مدرکی علیه همسرش بگردد، درحقیقت دیواری از بی‌اعتمادی بین خود و عزیزانش می‌کشد. این رفتار نه‌تنها آرامش را از خانواده می‌گیرد، بلکه فرزندان و همسر، برای درامان ماندن از قضاوت و بازخواست، بخشی از زندگی خود را پنهان می‌کنند و به‌تدریج فاصله عاطفی عمیقی بین اعضای این خانواده ایجاد می‌شود.
خانواده‌ای که در آن بدگمانی و تجسس جایی ندارد، محیطی امن برای رشد فرزندانی با اعتمادبه‌نفس و روابط سالم می‌سازد. امیرالمؤمنین (ع) می‌فرمایند: «هرکه به مردم گمان نیک برد، محبت آنان را به‌دست آورد.» چنین خانواده‌هایی، سنگ‌بنای جامعه‌ای مستحکم و فضیلت‌مدار خواهند بود. وقتی اعضای خانواده به یکدیگر اعتماد داشته باشند، این اعتماد به جامعه نیز سرایت و حتی بنیان‌های اجتماعی را تقویت می‌کند.