چالش‌های صادرات در خراسان رضوی؛ از حمل‌ونقل تا ارز چندنرخی

کاظم شیردل، رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی، در گفت‌و‌گو با شهرآرانیوز با اشاره به روز ملی صادرات و برگزاری نشست دیپلماسی منطقه‌ای در مشهد گفت: یکی از بزرگ‌ترین مشکلات صادرکنندگان، مسائل مربوط به حمل‌ونقل است. نبود زیرساخت‌های کافی مانند واگن و کامیون‌های به‌روز، هزینه‌های صادراتی را به‌شدت افزایش داده است. به‌عنوان مثال، کامیون‌های ایرانی به دلیل قیمت بالای خرید و سرمایه‌گذاری، توان رقابت با کامیون‌های خارجی از کشور‌های همسایه مانند افغانستان و ترکمنستان را ندارند. این موضوع باعث شده بخش زیادی از حمل‌ونقل جاده‌ای ما به دست کشور‌های دیگر بیفتد.

وی افزود: در حوزه ریلی نیز، هرچند زیرساخت‌هایی مانند راه‌آهن مطهری با ظرفیت بارگیری ۲۵۰ واگن فراهم شده، اما هماهنگی بین دستگاه‌های مرتبط مانند گمرک، استاندارد و قرنطینه وجود ندارد. این ناهماهنگی‌ها باعث افزایش هزینه‌ها و تأخیر در فرآیند صادرات می‌شود. برای مثال، هزینه‌های اضافی انبارداری و باسکول در گمرکات، بار مالی مضاعفی بر دوش صادرکنندگان می‌گذارد.

چند نرخی بودن ارز فسادزا است

شیردل با انتقاد از چندنرخی بودن ارز و تأثیر آن بر صادرات، اظهار کرد: ارز چندنرخی، از جمله ارز ۲۸هزار تومانی، ۴۸هزار تومانی و ۶۸هزار تومانی، فسادزا و مشکل‌ساز است. این موضوع نه‌تنها به نفع مصرف‌کننده نیست، بلکه باعث شده کالا‌های اساسی وارداتی با ارز ترجیحی، مانند برنج، به‌درستی رصد نشود و مشخص نیست پس از ترخیص از گمرک به کجا می‌رود.» وی تأکید کرد: دولت باید برای کالا‌های اساسی خودش واردکننده باشد و توزیع آن را مدیریت کند تا از سوءاستفاده‌ها جلوگیری شود. همچنین، رصد دقیق کالا‌ها پس از ترخیص از گمرک می‌تواند جلوی این مشکلات را بگیرد.

رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی در ادامه به مشکلات نقل‌وانتقال مالی اشاره کرد و گفت: تحریم‌ها باعث شده‌اند هزینه نقل‌وانتقال مالی برای صادرکنندگان تا ۱.۵ تا ۲ درصد افزایش یابد. ما پیشنهاد داده‌ایم که بانک‌های ایرانی در کشور‌های هدف، مانند بانک تجارت در تاجیکستان یا بانک ملی در روسیه، به‌عنوان واسطه عمل کنند تا هزینه‌های اضافی صرافی‌ها حذف شود. این کار می‌تواند فرآیند صادرات و واردات را تسهیل کند.

وی با اشاره به پیمان اوراسیا و فرصت‌ها و تهدید‌های آن، توضیح داد: پیوستن به پیمان اوراسیا بازار ۳۰۰ میلیونی را در اختیار ما قرار داده، اما به دلیل مشکلات زیرساختی و مالی، ممکن است تجارت آزاد به ضرر ما تمام شود. اگر قیمت تمام‌شده کالای ایرانی بالاتر از رقبای خارجی باشد، بازار‌های ما به‌جای صادرات، به مقصد واردات کشور‌های دیگر تبدیل می‌شوند.

شیردل همچنین به کاهش صادرات محصولات تولیدی مانند پوشاک، کفش و کیف در خراسان رضوی اشاره کرد و گفت: در گذشته، این استان در صادرات این محصولات فعال بود، اما اکنون به دلیل هزینه‌های بالای تولید و حمل‌ونقل، توان رقابت با کشور‌هایی مانند ترکیه و آذربایجان را از دست داده‌ایم. این موضوع ما را به سمت خام‌فروشی سوق داده و محصولات پتروشیمی و فولاد جایگزین کالا‌های تولیدی شده‌اند.

توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل باید در اولویت قرار گیرد

وی درباره راهکار‌ها اظهار داشت: اولویت اصلی باید توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل، به‌ویژه جاده ترانزیتی سرخس، باشد. این جاده می‌تواند حجم صادرات و واردات به کشور‌های آسیای مرکزی و روسیه را افزایش دهد. همچنین، نوسازی ماشین‌آلات تولیدی و کاهش هزینه‌های نقل‌وانتقال مالی از دیگر نیاز‌های فوری است.

رئیس اتحادیه صادرکنندگان در پایان با تأکید بر ضرورت مدیریت عرضه و تقاضا در بازار، گفت: دولت باید با حذف محدودیت‌های غیرضروری و مدیریت صحیح ارز، فضا را برای صادرکنندگان باز کند. اگر این مشکلات حل نشود، اقتصاد استان و کشور در سال‌های آینده با چالش‌های جدی‌تری مواجه خواهد شد. ما آماده همکاری با دستگاه‌های اجرایی هستیم تا این مسائل به‌صورت ریشه‌ای برطرف شود.