دیپلماسی استانی، پلی به سوی توسعه

نشست دیپلماسی اقتصادی اجلاس دو روزه حوزه خراسان بزرگ (سه استان خراسان رضوی، شمالی و جنوبی) که در مشهد برگزار شد، ظرفیت بالای شرق ایران به عنوان قطب دیپلماسی منطقه‌ای را برجسته کرد.

این نشست با تمرکز بر تعاملات استانی، نشان دهنده گذار از تمرکزگرایی به رویکرد منطقه‌ای در سیاست خارجی است. دیپلماسی استانی با تکیه بر منافع ملی، اختیارات استان‌ها را تقویت کرده و به عنوان بازوی اجرایی سیاست همسایگی عمل می‌کند، از شعار به عمل تبدیل شده و تعاملات اقتصادی، فرهنگی، علمی و سیاسی را رشد داده است.   

استان‌ها در دیپلماسی اقتصادی در این رویکرد با بهره گیری از مزیت‌های نسبی و شناخت دقیق محیط پیرامونی، روابط با همسایگان را سریع‌تر پیش می‌برند. این امر، در حالی است که سیاست‌های ملی رعایت می‌شود و به تحقق اهداف مشترک کمک می‌کند.   

شرق ایران، به ویژه با موقعیت جغرافیایی ممتاز، مرز‌های گسترده با همسایگان شرقی و پیوند‌های تاریخی با آسیای مرکزی و قفقاز، جایگاه کانونی در اقتصاد تجاری پویا دارد. مرز‌ها نقش کلیدی در تسهیل مبادلات، حمل ونقل بین المللی و تجارت مردمی ایفا و ارتباطات منطقه‌ای را تقویت می‌کنند. مزایا و دستاورد‌های فعال سازی دیپلماسی استانی، می‌تواند به محور توسعه اقتصادی، فرهنگی و زیست محیطی تبدیل شود. 

از سال گذشته، سفر‌های اقتصادی متعدد با محوریت بخش خصوصی به کشور‌های همسایه انجام شده است در نهایت، صادرات استان خراسان رضوی را ۳۶درصد در شش ماهه نخست امسال افزایش داده، در حالی که رشد صادرات ملی بسیار کمتر بوده است. 

این تعاملات با تمرکز بر ترانزیت، انرژی، دیپلماسی آب، گردشگری و فناوری‌های نوین، موانع تجاری و اقتصادی را هدف قرار می‌دهد و توازن در روابط اقتصادی ایجاد می‌کند. هم افزایی دولت، مجلس و بخش خصوصی، امنیت مرز‌ها را تقویت و رونق محلی را افزایش می‌دهد تا ایران جایگاه خود را در بازار‌های منطقه‌ای و جهانی بازیابد. 

چشم انداز آینده تحقق اهداف دیپلماسی استانی، نیازمند تدوین نقشه راه‌های استانی بر اساس آمایش سرزمینی، پیگیری مصوبات و تفویض اختیارات هوشمند به استان هاست. این رویکرد، استان‌های مرزی را به بازیگران فعال در سیاست همسایگی تبدیل می‌کند و فرصت‌های خارجی را با ظرفیت‌های داخلی پیوند می‌زند. شرق ایران می‌تواند از حاشیه به کانون رشد اقتصادی بدل شود و توسعه پایدار را رقم بزند. 

علاوه بر این، اصلاح ساختار‌های مرتبط با مسائل اقتصادی در دستگاه سیاست خارجی و دستگاه‌های مرتبط به منظور ایجاد ارتباط و تعامل فعال مسئولان اقتصادی در سفارتخانه‌ها با مسئولان اقتصادی داخل کشور و استان‌ها می‌تواند در ارائه فرصت‌های سرمایه گذاری و جذب سرمایه گذاران خارجی و بازاریابی فعالانه در مقاصد صادراتی نقش مؤثری ایفا کند.