مردم از نبود پزشکان متخصص سلامت در برخی از درمانگاه های مشهد گلایه دارند | درمانگاه های خالی از متخصص!

به گزارش شهرآرانیوز؛ گلایه مردم ساده است، چرا باید فاصله میان مرکز و حاشیه، تا این اندازه در جان آدم‌ها معنا پیدا کند؟ چرا ضابطه‌ای وجود ندارد که پزشکان متخصص با عدالت میان درمانگاه‌های شهر توزیع شوند؟ این پرسش‌ها هر روز پشت در برخی درمانگاه‌های سطح شهر و به ویژه در مناطق کم برخوردار، در ذهن شهروندان مرور می‌شود.

این روز‌ها بیماران در صبح‌های نسبتا سرد پاییزی شهر، پشت در درمانگاه‌ها با صف‌های طولانی برای نوبت پزشک متخصص روبه رو هستند. صف‌هایی که در آن چشم به راه دکتر متخصصی هستند که یا نیامده، یا اصلا قرار نیست بیاید!

رصد میدانی نیز نشان می‌دهد که این گلایه شهروندان دور از واقعیت نیست. در بیشتر درمانگاه ها، به ویژه در حاشیه شهر، پزشکان عمومی تنها بازوی اجرایی ارائه خدمات سلامت به مردم هستند و قصه پرغصه درمان زمانی آغاز می‌شود که پزشک عمومی به بیمار توصیه کند به سراغ متخصص برود. اینجاست که بیمار باید از دورترین نقطه حاشیه شهر با اتوبوس و مترو خود را به مرکز شهر برساند. سفری وقت گیر و گاهی دردناک که رنج بیماری را دوچندان می‌کند.

حاشیه، دورمانده از شهر

رصد میدانی این هفته ما به موضوع کمبود پزشک متخصص در درمانگاه‌های سطح شهر اختصاص دارد، موضوعی که چندان بالاشهر و پایین شهر نمی‌شناسد، زیرا ریشه اصلی آن به انتخاب خود پزشک متخصص برمی گردد، اینکه آیا تمایل دارد در درمانگاه کار کند یا خیر؟ با این حال، وقتی متخصصی تصمیم به کار در درمانگاه می‌گیرد، این انتخاب فردی باز هم حاشیه شهر را به حاشیه می‌راند، چراکه متخصصان برای انتخاب درمانگاه، عمدتا اولویت را به محلی نزدیک به محل زندگی و شرایط مطب می‌دهند.

مهرگان بدون درمانگاه

شهرک مهرگان نخستین مقصد بازدید میدانی ماست. جایی که پیش‌تر نیز در تریبون مردمی شهرآرا، مشکل کمبود پایگاه‌های سلامت از جمله درمانگاه، از سوی شهروندان این محله مطرح شده بود.

شهروندی در این باره می‌گوید: در شهرک مهرگان نه داروخانه داریم، نه یک مرکز درمانی درست! برای تهیه دارو باید تاکسی اینترنتی بگیریم و به داخل شهر برویم. مردم این محله اغلب کارگر و زحمت کش هستند. چرا باید علاوه بر هزینه دارو، حداقل ۲۰۰هزار تومان پول کرایه راه بدهند؟

این شهروند بیان می‌کند: حتی اگر بخواهیم به نزدیک‌ترین درمانگاه این شهرک برویم، باز هم مسافت زیادی باید طی کنیم. تازه این درمانگاه فقط پزشک عمومی دارد و بیمار برای پزشک متخصصی باز هم با در‌های بسته روبه رو می‌شود.

درمانگاه هست، متخصص نیست!

محله ایثارگران، مقصد دوم بازدید میدانی ماست، جایی که برخلاف شهرک مهرگان، با فاصله‌های کمتری درمانگاه دارد و حتی چندین درمانگاه شبانه روزی نیز در آن وجود دارد، اما معضل اصلی اهالی در این درمانگاه ها، باز هم نبود پزشک متخصص است.

شهروندی که به یک درمانگاه در خیابان هدایت مراجعه کرده است، در این باره می‌گوید: در محدوده ما، از طرف خیابان ابوطالب و خیابان هدایت چند درمانگاه عادی و حتی شبانه روزی وجود دارد، اما مسئله اصلی شهروندان در درمانگاه‌های سطح شهر، مشکل نبود پزشک متخصص است. وی می‌افزاید: در همین درمانگاه، تازه پزشک متخصص داخلی و گوارش اضافه شده است. نمی‌دانید چه صفی برای گرفتن نوبت ایجاد می‌شود.

این شهروند بیان می‌کند: همین پزشکان متخصص اندک هم دیر و زود به درمانگاه می‌آیند. تعداد بیمارانی که ویزیت می‌کنند مشخص است و اگر کسی به آن تعداد نرسد، باید تا هفته بعد منتظر بماند.

این شهروند با بیان اینکه چرا پزشکان متخصص به درمانگاه‌ها نمی‌روند، می‌گوید: مشخص است که برای پزشک متخصص صرف نمی‌کند وقتش را در درمانگاه با مزد پایین بگذراند، اما همان مراکزی که به این افراد مجوز مطب می‌دهند، باید شرطی قرار دهند که حتما در درمانگاه‌ها نیز خدمت کنند.

وی اظهار می‌کند: در تمام درمانگاه‌های اطراف ما، عمدتا پزشک متخصص یا حضور ندارد، یا اگر هست، به تعداد انگشتان دست است.

شهروند دیگری نیز در این باره بیان می‌کند: تخصص‌های خاص‌تر مثل قلب، مغز و اعصاب، روان پزشکی، پوست و... که اصلا در این درمانگاه‌ها پیدا نمی‌شوند. کاش سیاست پذیرش دانشجو در رشته پزشکی به این ترتیب باشد که هر پزشک موظف باشد در صورت گرفتن تخصص، حداقل دو سال در درمانگاه‌های سطح شهر کار کند.

پزشکان رغبتی به حضور در درمانگاه ندارند

بولوار پیروزی مقصد سوم بازدید میدانی ماست، جایی که دست کم بین هر چهارراه، یک درمانگاه وجود دارد. درمانگاهی در نزدیکی میدان حر که شبانه روزی است و هر روز بیماران زیادی به آن مراجعه می‌کنند، محل بازدید ماست. با بررسی ساعات حضور پزشکان متخصص در این درمانگاه متوجه می‌شویم که دست کم در بیشتر تخصص ها، پزشک در آنجا حضور دارد.

پزشک متخصص اعصاب و روان این درمانگاه که امروز قرار است حدود سی بیمار را ویزیت کند، در پاسخ به این سؤال که چرا در درمانگاه‌های سطح شهر عمدتا پزشکان متخصص کمتر حضور دارند، می‌گوید: یک پزشک سال‌های زیادی از عمرش را صرف می‌کند تا تخصص بگیرد. وقتی تخصص را گرفت، عمدتا ترجیح می‌دهد برای خودش کار کند.

وی بیان می‌کند: اینکه در میان همکاران پزشک عمومی، رغبت به حضور در درمانگاه‌ها بیشتر است، طبیعی است. فردی که تخصص می‌گیرد، عمدتا تمایلی به حضور در درمانگاه ندارد و ترجیح می‌دهد مطب شخصی بزند. این پزشک متخصص ادامه می‌دهد: مبلغی که درمانگاه‌ها به پزشکان و متخصصان پرداخت می‌کنند، بسیار ناچیز است. به همین دلیل استقبال برای حضور در درمانگاه‌ها کم است. به عبارتی، پزشک به ازای هر بیمار مبلغی دریافت می‌کند که این موضوع برای بسیاری از همکاران ما توجیه اقتصادی ندارد.

وی یادآور می‌شود: همکاران من برای حضور در حاشیه شهر نیز چندان رغبتی ندارند. اولین مسئله، دستمزد است. دومین مسئله این است که یک پزشک متخصص معمولا به چندین مرکز مراجعه می‌کند و بنابراین ترجیح می‌دهد درمانگاه‌های نزدیک به هم را انتخاب کند. این موضوع سبب می‌شود اقبال کمتری برای کار در درمانگاه‌های حاشیه شهر یا مناطق دورتر وجود داشته باشد.

نبود انگیزه مالی کافی برای جذب متخصص در درمانگاه‌ها

در پی طرح گلایه‌های شهروندان و معضل کمبود پزشک متخصص در درمانگاه‌های سطح شهر، عضو هیئت مدیره سازمان نظام پزشکی مشهد پاسخ گو می‌شود. مسعود زحمت کش دراین باره می‌گوید: کمبود پزشک متخصص در درمانگاه‌های واقع در حاشیه شهرها، به ویژه مشهد، ناشی از چند عامل ساختاری و حمایتی است. اصولا ارائه خدمات تخصصی در سطح درمانگاه ضروری و تعریف شده نیست.

عضو هیئت مدیره سازمان نظام پزشکی مشهد می‌افزاید: درمانگاه‌ها بر اساس ساختار استاندارد نظام سلامت، موظف به ارائه خدمات اولیه بهداشتی، مراقبت‌های سرپایی و پزشکی عمومی هستند.

وی ادامه می‌دهد: وظیفه اصلی این مراکز، فیلتر کردن بیماران و ارائه خدمات سریع و اولیه برای حل مشکلات رایج و غیرپیچیده است. در واقع، این درمانگاه‌ها اولین سطح تماس بیماران با سیستم بهداشت و درمان محسوب می‌شوند. اگر بیماری نیاز به خدمات تخصصی تر، تشخیص پیشرفته یا بستری داشته باشد، باید از طریق نظام ارجاع به کلینیک‌های تخصصی یا بیمارستان‌ها هدایت شود.

عضو هیئت مدیره سازمان نظام پزشکی مشهد اظهار می‌کند: در تعریف وظایف و ماهیت خدمات درمانگاه ها، اولویت با خدمات اولیه است. تلاش برای تبدیل درمانگاه حاشیه شهر به مرکزی با خدمات تخصصی گسترده، مغایر با این تعریف و همچنین هدردادن منابع محدود نظام سلامت است.

تعطیلی ۲۴درمانگاه در ۵سال!

وی با اشاره به نبود انگیزه مالی کافی برای جذب متخصص می‌افزاید: یکی از اصلی‌ترین موانع جذب و نگهداری پزشکان متخصص، توان مالی پایین این درمانگاه‌ها در پرداخت حقوق و دستمزد است. بسیاری از این مراکز، به ویژه آن‌هایی که به صورت خیریه یا خصوصی با منابع محدود اداره می‌شوند، قادر به پرداخت مبالغی نیستند که برای یک پزشک متخصص ایجاد انگیزه کند.

زحمت کش یادآور می‌شود: پایین بودن درآمد در درمانگاه‌ها عامل دیگر بروز این گلایه است. در پنج سال اخیر، ۲۴درمانگاه تعطیل شدند که علت اصلی آن،  ناهم خوانی درآمد و هزینه بوده است. نتیجه این شرایط، استقبال کمتر پزشکان متخصص برای همکاری در این مناطق و در نتیجه، تمرکز آن‌ها در مناطق مرکزی شهر یا مراکز درمانی با درآمد بالاتر است.

ضعف قانون برای حمایت از کادر درمان!

عضو هیئت مدیره سازمان نظام پزشکی مشهد به ضعف‌های قانونی و قضایی در رویارویی با خشونت علیه کادر درمان نیز اشاره کرده و می‌گوید: بحث ایمنی شغلی و حمایت در برابر خشونت‌های فیزیکی و لفظی، یکی از نگرانی‌های جدی کادر درمان است.

حمایت‌های قانونی و قضایی از پزشکان و پرستاران در برابر اعمال خشونت آمیز ضعیف است و این امر، محیط کار را برای کادر درمان ناامن می‌کند.

زحمت کش تأکید می‌کند: در همین چند سال پیش، حمله با قمه به یک پزشک در یکی از درمانگاه‌های شهر مشهد که فیلم آن نیز در فضای مجازی به شدت پربازدید شد، نمونه بارزی از این ناامنی بود. نتیجه مستقیم این حادثه این بود که آن پزشک بلافاصله همکاری خود را با آن درمانگاه قطع کرد.

عضو هیئت مدیره سازمان نظام پزشکی مشهد می‌گوید: این وقایع نه تنها پزشکان فعال را از ادامه همکاری منصرف می‌کند، بلکه پیام بازدارنده‌ای برای سایر متخصصان ارسال کرده و میل به خدمت در این مناطق را به شدت کاهش می‌دهد. زحمت کش اظهار می‌کند: رفع این کمبود نیازمند تقویت زیرساخت‌های مالی درمانگاه ها، تضمین جدی‌تر امنیت شغلی کادر درمان و همچنین توجیه و اجرای دقیق نظام ارجاع برای هدایت صحیح بیماران به سطوح بالاتر درمانی است.