کل و بز ایرانی؛ گونه‌های در معرض خطر دیده می‌شوند + ویدئو

به گزارش شهرآرانیوز؛ دل کوهستان‌های ایران، هنوز صدای پای دو گونه از کهن‌ترین پستانداران وحشی کشور به گوش می‌رسد؛ کل و میش و قوچ و میش. این دو گونه نماد استقامت و زیبایی طبیعت ایران‌اند، اما امروز بیش از هر زمان دیگری در معرض تهدید قرار دارند.

هفته‌های اخیر، ویدیویی از این گونه‌های وحشی در زیستگاه طبیعی‌شان در فضای مجازی دست‌به‌دست می‌شود. این ویدیو که صحنه‌های تماشایی از حرکت کل‌ها و قوچ‌ها بر صخره‌ها و تپه‌ماهور‌های ایران را نشان می‌دهد، توجه کاربران را به اهمیت حفاظت از این گونه‌ها جلب کرده است. کارشناسان محیط‌زیست می‌گویند انتشار چنین فیلم‌هایی می‌تواند آگاهی عمومی را افزایش دهد و مردم را به حفاظت از حیات وحش ترغیب کند.

کل و میش ایرانی با نام علمی Capra aegagrus aegagrus، اجداد بز اهلی امروزی‌اند. این گونه در مناطق کوهستانی و صخره‌ای ایران از شمال شرق تا جنوب و حتی جزایر خلیج فارس پراکنش دارد.

نر‌ها که با شاخ‌های بلند و خمیده‌شان شناخته می‌شوند، در میان صخره‌ها به‌راحتی حرکت می‌کنند و در فصل جفت‌گیری با بانگ مخصوص خود ماده‌ها را به سوی گله می‌خوانند.

در مقابل، ماده‌ها جثه‌ای کوچک‌تر و ظاهری آرام‌تر دارند. زایش آنها معمولاً در اواخر زمستان و اوایل بهار صورت می‌گیرد.

به گفته کارشناسان محیط‌زیست، جمعیت کل و میش در دهه‌های اخیر به‌دلیل شکار غیرمجاز، تخریب زیستگاه و رقابت غذایی با دام‌های اهلی کاهش یافته است. اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) وضعیت این گونه را در رده‌ی نزدیک به تهدید (NT) طبقه‌بندی کرده است.

در سوی دیگر، قوچ و میش وحشی ایرانی (Ovis orientalis)، اجداد گوسفند اهلی هستند که در تپه‌ماهور‌ها و دشت‌های نیمه‌بیابانی زندگی می‌کنند. این حیوانات در مناطق حفاظت‌شده‌ای، چون پارک ملی گلستان، خارتوران، دنا، بمو و کلاه‌قاضی به‌صورت پراکنده یافت می‌شوند.

قوچ‌های نر با شاخ‌های ضخیم و پیچ‌خورده‌ی خود نماد قدرت طبیعت‌اند و در فصل جفت‌گیری نبرد‌هایی تماشایی برای جذب ماده‌ها انجام می‌دهند. بر اساس آمار سازمان حفاظت محیط‌زیست، زیستگاه این گونه نیز به‌شدت در معرض فشار انسانی است.

کل و قوچ نه‌تنها از دیدگاه زیست‌محیطی اهمیت دارند، بلکه در فرهنگ و تاریخ ایران نیز جایگاهی ویژه یافته‌اند. از نقوش برجسته‌ی تخت جمشید گرفته تا اشعار کهن فارسی، این جانوران همواره نماد شجاعت، پایداری و آزادی بوده‌اند. در چرخه طبیعی، آنها نقش مهمی در کنترل پوشش گیاهی و حفظ تعادل اکوسیستم‌های کوهستانی ایفا می‌کنند.

منبع: فارس