دستور ترامپ به انجام آزمایش اتمی از بلوف تا واقعیت

فرمان دونالد ترامپ به وزارت جنگ آمریکا در‌خصوص ازسرگیری آزمایش‌های اتمی، مانند مواجهه او با خیلی موضوعات دیگر، از همان ابتدا با تناقضاتی همراه بود. او ابتدا در شبکه اجتماعی خود، پیامی منتشر کرد مبنی بر اینکه «روسیه آزمایش اتمی انجام داده و چین هم در همین مسیر قرار دارد؛ لذا برای حفظ امنیت ملی آمریکا به وزیر جنگ دستور داده‌ام بلافاصله آزمایش‌های اتمی را از سر بگیرد»؛ اما پس از آن و در گفت‌و‌گو با خبرنگاران اعلام کرد اگر دیگرکشور‌ها آزمایش اتمی انجام دهند، آمریکا نیز چنین‌اقدامی صورت خواهد داد. با‌این‌اوصاف، دقیقا مشخص نیست که آمریکا می‌خواهد آزمایش اتمی انجام دهد یا اینکه منتظر انجام آزمایش اتمی ازسوی دیگر‌کشور‌ها باقی می‌ماند.

اما آنچه ترامپ بیان کرده، حداقل بیانگر این است که آمریکا سیاست انجام‌ندادن آزمایش اتمی را کنار گذاشته است. آمریکا پس از سال ۱۹۹۲ دست به آزمایش اتمی نزده است. اتفاقا چین و روسیه هم سال‌ها‌ست آزمایش اتمی انجام نداده‌اند و تنهاکشوری که اخیرا دست به این اقدام زده، کره‌شمالی بوده است.

البته هدف آمریکا در کنارگذاشتن سیاست انجام‌ندادن آزمایش اتمی، کره‌شمالی نیست. نگرانی آمریکا از روسیه و چین است؛ حتی در پیام اولی که ترامپ صادر کرد نیز به‌اشتباه بیان کرد روسیه آزمایش اتمی انجام داده است. اما روسیه با آنکه سلاح‌های اتمی جدید ساخته، از اوایل دهه ۹۰ آزمایش اتمی نداشته است.

از‌سوی‌دیگر، باید به این نکته توجه کنیم که با پیشرفت دانش، دیگر ضرورتی برای انجام آزمایش اتمی وجود ندارد و این آزمایش‌ها به‌صورت شبیه‌سازی‌شده انجام می‌شود. انجام آزمایش اتمی به صورت فیزیکی، کاری بسیار پرهزینه است. مرکزی هم که آمریکایی‌ها آخرین آزمایش اتمی خود را در آن انجام داده‌اند، بیش از سی سال تعطیل بوده و نیاز به بازسازی دارد که این کار مستلزم صرف زمان و هزینه است. هنوز مشخص نیست اینکه ترامپ می‌خواهد با انجام آزمایش اتمی نمایش قدرت دهد، صرفا یک مانور تبلیغاتی بوده یا واقعا قرار است این کار به‌صورت عملیاتی انجام شود.

اما اگر آمریکا نسبت به آزمایش اتمی اقدام کند و پیمان منع جامع آزمایش هسته‌ای (CTBT) را نادیده بگیرد، حداقل روسیه نیز این اقدام را انجام می‌دهد. در‌حال‌حاضر هم هر کدام از کشور‌های آمریکا و روسیه، انجام آزمایش اتمی را به اقدام کشور دیگر منوط ساخته‌اند. شاید این موضع موجب آن شود که به صورت عملی، آزمایشی صورت نگیرد و این موضوع در حد حرف باقی بماند...

فرمان دونالد ترامپ به وزارت جنگ آمریکا در‌خصوص ازسرگیری آزمایش‌های اتمی، مانند مواجهه او با خیلی موضوعات دیگر، از همان ابتدا با تناقضاتی همراه بود. او ابتدا در شبکه اجتماعی خود، پیامی منتشر کرد مبنی بر اینکه «روسیه آزمایش اتمی انجام داده و چین هم در همین مسیر قرار دارد؛ لذا برای حفظ امنیت ملی آمریکا به وزیر جنگ دستور داده‌ام بلافاصله آزمایش‌های اتمی را از سر بگیرد»؛ اما پس از آن و در گفت‌و‌گو با خبرنگاران اعلام کرد اگر دیگرکشور‌ها آزمایش اتمی انجام دهند، آمریکا نیز چنین‌اقدامی صورت خواهد داد. با‌این‌اوصاف، دقیقا مشخص نیست که آمریکا می‌خواهد آزمایش اتمی انجام دهد یا اینکه منتظر انجام آزمایش اتمی ازسوی دیگر‌کشور‌ها باقی می‌ماند.

اما آنچه ترامپ بیان کرده، حداقل بیانگر این است که آمریکا سیاست انجام‌ندادن آزمایش اتمی را کنار گذاشته است. آمریکا پس از سال ۱۹۹۲ دست به آزمایش اتمی نزده است. اتفاقا چین و روسیه هم سال‌ها‌ست آزمایش اتمی انجام نداده‌اند و تنهاکشوری که اخیرا دست به این اقدام زده، کره‌شمالی بوده است.

البته هدف آمریکا در کنارگذاشتن سیاست انجام‌ندادن آزمایش اتمی، کره‌شمالی نیست. نگرانی آمریکا از روسیه و چین است؛ حتی در پیام اولی که ترامپ صادر کرد نیز به‌اشتباه بیان کرد روسیه آزمایش اتمی انجام داده است. اما روسیه با آنکه سلاح‌های اتمی جدید ساخته، از اوایل دهه ۹۰ آزمایش اتمی نداشته است.

از‌سوی‌دیگر، باید به این نکته توجه کنیم که با پیشرفت دانش، دیگر ضرورتی برای انجام آزمایش اتمی وجود ندارد و این آزمایش‌ها به‌صورت شبیه‌سازی‌شده انجام می‌شود. انجام آزمایش اتمی به صورت فیزیکی، کاری بسیار پرهزینه است. مرکزی هم که آمریکایی‌ها آخرین آزمایش اتمی خود را در آن انجام داده‌اند، بیش از سی سال تعطیل بوده و نیاز به بازسازی دارد که این کار مستلزم صرف زمان و هزینه است. هنوز مشخص نیست اینکه ترامپ می‌خواهد با انجام آزمایش اتمی نمایش قدرت دهد، صرفا یک مانور تبلیغاتی بوده یا واقعا قرار است این کار به‌صورت عملیاتی انجام شود.

اما اگر آمریکا نسبت به آزمایش اتمی اقدام کند و پیمان منع جامع آزمایش هسته‌ای (CTBT) را نادیده بگیرد، حداقل روسیه نیز این اقدام را انجام می‌دهد. در‌حال‌حاضر هم هر کدام از کشور‌های آمریکا و روسیه، انجام آزمایش اتمی را به اقدام کشور دیگر منوط ساخته‌اند. شاید این موضع موجب آن شود که به صورت عملی، آزمایشی صورت نگیرد و این موضوع در حد حرف باقی بماند.

البته این موضوع، ارتباطی با پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) ندارد. در این پیمان، پنج کشور آمریکا، روسیه (شوروی سابق)، فرانسه، انگلیس و چین، به عنوان کشور‌های دارنده سلاح اتمی به رسمیت شناخته شده و متعهد شده‌اند که به سمت خلع سلاح اتمی نیز حرکت کنند که البته هیچ‌گاه چنین‌اقدامی صورت نگرفته است.

بر اساس این پیمان، مابقی کشور‌ها نیز نباید سلاح اتمی داشته باشند که البته هند و پاکستان و رژیم صهیونیستی و کره‌شمالی به این کار اقدام کرده‌اند؛ اما در پیمان NPT، کشور‌ها خود را به عدم آزمایش اتمی متعهد نکرده‌اند.

 آن چیزی که در‌این‌خصوص نسبت به آن متعهد شده‌اند، پیمان منع جامع آزمایش هسته‌ای (CTBT) است که اوایل دهه ۹۰ امضا شده و به اجرا گذاشته شد و بر اساس آن، آمریکا و روسیه هم آزمایش اتمی انجام ندادند. کره‌شمالی هم از همان ابتدا عضو این پیمان نبوده که بخواهد به آن متعهد باشد. اگر قرار به از‌سر‌گیری آزمایش‌های اتمی باشد، نقض پیمان منع جامع آزمایش هسته‌ای صورت گرفته است.