چرا زنان مسلمان حجاب را سبب توانمندی می‌دانند؟

به گزارش شهرآرانیوز، وبسایت بین‌المللی The Conversation که مجموعه‌ای از مقالات پژوهشگران دانشگاهی را منتشر می‌کند، مقاله‌ای با عنوان «چرا برخی زنان مسلمان پوشیدن حجاب را موجب توانمندسازی خود می‌دانند؟» منتشر کرد. این مقاله می‌کوشد نشان دهد که حجاب در نگاه بسیاری از زنان مسلمان، مفهومی بسیار گسترده‌تر از یک دستور مذهبی است.

در بخش‌هایی از غرب، به‌ویژه در آمریکا و فرانسه، هنوز این تصور وجود دارد که اسلام زنان را سرکوب می‌کند و حجاب نماد این سرکوب است. اما پژوهش‌های اجتماعی نشان می‌دهد که این نگاه یک‌بعدی، واقعیت زندگی زنان مسلمان را نادیده می‌گیرد.

ریشه‌های تاریخی و فرهنگی

به گفته «کیتلین کیلیان»، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه درو، پوشش سر سابقه‌ای بسیار قدیمی‌تر از اسلام دارد و زنان یهودی، مسیحی و هندو نیز در گذشته از نوعی پوشش سر استفاده می‌کردند. در اسلام هم مردان و هم زنان به رعایت عفت تشویق شده‌اند. بنابراین، حجاب بخشی از یک مجموعه ارزشی گسترده است و تنها به ظاهر محدود نمی‌شود.

حجاب به عنوان هویت

در دوران استعمار، استعمارگران زنان مسلمان را تشویق می‌کردند پوشش خود را کنار بگذارند. اما با بالا گرفتن مبارزات استقلال‌طلبانه، روبنده و حجاب به نماد مقاومت و حفظ هویت فرهنگی تبدیل شد.

حجاب به عنوان قدرت و مقاومت امروز

برای برخی زنان مسلمانِ مهاجر در کشور‌های غربی، حجاب راهی برای ابراز غرور نسبت به هویت اسلامی است. نمونه آن، «نظمه خان» مهاجر بنگلادشی است که در آمریکا به‌خاطر داشتن حجاب مورد تمسخر قرار گرفت. او در پاسخ، «روز جهانی حجاب» را در اول فوریه پایه‌گذاری کرد تا زنان مسلمان و غیرمسلمان بتوانند یک روز تجربه پوشیدن حجاب را از منظر همدلی تجربه کنند.

با وجود این، مخالفت با حجاب در غرب همچنان ادامه دارد. در سال ۲۰۱۷، دادگاه اتحادیه اروپا به شرکت‌ها اجازه داد کارکنان را از به‌کارگیری نماد‌های مذهبی منع کنند. در فرانسه و سوئیس نیز محدودیت‌هایی علیه پوشش صورت تصویب شده است. این قوانین برای بسیاری از زنان مسلمان، احساس طردشدگی و حذف اجتماعی ایجاد کرده است؛ زیرا حجاب برای آنان فقط یک پوشش نیست، بلکه شیوه «بودن» و «زیستن» است.

بازخوانی نقش زنان در مطالعات دینی

در کشور‌هایی مانند اندونزی، نسل تازه‌ای از پژوهشگران زن مسلمان در حال ارائه تفسیر‌های جدید از متون دینی‌اند. به گفته «ریچل رینالدو»، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه کلرادو، این زنان با اتکا به دانش دینی خود توانسته‌اند احساس توانمندی بیشتری در میان زنان مسلمان ایجاد کنند؛ احساسی که از درون جامعه و باور‌های دینی سرچشمه می‌گیرد، نه از بیرون.

اسلام، مانند هر دین دیگری، یک‌دست و ساده نیست؛ مجموعه‌ای از تجربه‌های شخصی، فرهنگی و اعتقادی است. زنان مسلمان نیز مانند دیگر زنان جهان، در تلاش‌اند خود تصمیم بگیرند چگونه دیده شوند و چگونه از هویت و انتخاب‌هایشان دفاع کنند. برای بسیاری از آنان، حجاب انتخابی است برای قدرت، نه محدودیت.