مشهد، پایتخت مسمومیت با مواد شوینده | روایت مرگ خاموش بر اثر سهل‌انگاری که در کمین همه ماست

به گزارش شهرآرانیوز، درست است هر لقمه یا دارویی که به دست ما می‌رسد، می‌تواند نجات‌بخش باشد، اما به‌موازات این، اگر الگوی مصرف رعایت نشود، همین غذا یا داروی نجاتبخش می‌تواند بلای جانمان باشد. مسمومیت‌های غذایی و دارویی، دشمن خاموشی است که سالانه جان و سلامت هزاران نفر را به خطر می‌اندازد؛ خسارتی که این روز‌ها با افزایش تنوع محصولات و دارو‌های در دسترس، پیچیده‌تر و ناشناخته‌تر از همیشه شده است. اکنون بیش از هر زمان دیگر نیاز به ارتقای آگاهی عمومی وجود دارد و این گزارش، دربرگیرنده گفت‌وگوی اختصاصی شهرآرانیوز با مهدی پیرصالحی رئیس سازمان غذا و دارو است تا حوادث ختم به فجایع نشوند.

دارو، درد به جای درمان

براساس جدیدترین گزارش رسمی وزارت بهداشت، فقط در شش ماهه نخست امسال بیش از ۱۲۸ هزار نفر از هموطنانمان به‌دلیل مسمومیت راهی بیمارستان‌ها شده‌اند که از این میان، مراجعه بیش از یک‌سوم افراد به‌خاطر مسمومیت‌های دارویی بوده است. پس از این هم ۲۲ درصد به‌دلیل اُوردوز یا همان مسمومیت با مواد اعتیادآور، ۲۱ درصد به‌دلیل گزش جانوران سمی، ۲۰ درصد به‌خاطر سوء‌مصرف مواد شیمیایی و سه درصد به‌خاطر مسمومیت‌های غذایی روانه مراکز درمانی شده‌اند.

رئیس سازمان غذا و دارو در این باره می‌گوید: در شش ماهه نخست امسال، ما بیش از ۴۲۰۰ نفر از هموطنانمان را بر اثر مسمومیت‌های دارویی از دست داده‌ایم. شهر شما جایگاه مهمی در حوزه مسمومیت‌ها دارد؛ به‌طوری که در شش ماهه نخست امسال پس از تهران و اهواز، مشهدی‌ها بیشترین تلفات را بر اثر مسمومیت‌های دارویی داشته‌اند. بیشترین آمار ابتلا نیز مربوط به بنزودیازپین‌ها، دارو‌های مسکن و دارو‌های ضدافسردگی بوده است.

مرگ، زیرسایه بی‌قانونی

البته که مصرف موادمخدر خودش مرگبار است، اما سوء‌مصرف آن یا همان اُوردوز، موضوعی است که باید حتی بیشتر از خود اعتیاد موردتوجه باشد. براساس اعلام سازمان پزشکی قانونی کشور، در شش ماهه نخست امسال ۴۶ درصد از فوتی‌های ناشی از مسمومیت با مواد مخدر بر اثر سوء‌مصرف متادون، ترامادول و تریاک بوده و مشهد پس از تهران، در رتبه دوم بیشترین فوتی‌ها قرار دارد.

پیرصالحی در این باره می‌گوید: همچون مسمومیت با سم فسفید آلومینیوم یا همان قرص برنج، این بحث سوء مصرف مواد مخدر و نوشیدنی‌های الکلی هم ازجمله مسائلی است که حتی یک مورد آن نیز نباید اتفاق بیفتد، زیرا نه‌فقط مصرف بلکه حتی دراختیار داشتن این موارد نیز در کشور ما غیرقانونی است. با این حال مایه هزاربار تأسف است که ما در آمار‌های سالیانه شاهد ابتلا و حتی تلفات جانی بر اثر سوء مصرف این موارد هستیم و مثلاً در بحث مشروبات الکلی، پس از کرج و تهران، مشهد رتبه سوم بروز مسمومیت و فوت بر اثر آن در کشور را دارد.

مشهد، پایتخت مسمومیت با مواد شوینده

درست مثل مسمومیت‌های دارویی، مصادیق دیگری از مسمومیت نیز وجود دارد که فراتر از معتادان به مصرف موادمخدر و مشروبات الکلی، عموم مردم را درگیر خود می‌کند. شگفت‌آور است اگر بدانید مواد شوینده یکی از این موارد هستند و با وجود آمار کاهشی موارد ابتلا به مسمومیت مواد شیمیایی و شوینده، همچنان ۲۰ درصد از کل موارد بروز مسمومیت در کشور بر اثر این مورد است. شگفتانه مضاعف ماجرا نیز آن‌جاست که مشهد ما در رتبه نخست آمار مسمومیت بر اثر مواد شوینده در کشور قرار دارد.

رئیس سازمان غذا و دارو با اشاره به این موضوع می‌افزاید: مردم عزیز ما و به‌خصوص مشهدی‌ها باید آگاه باشند که استفاده از پاک‌کننده‌هایی مثل جوهرنمک، مواد شوینده و لکه‌بر، لوله‌بازکن، لاک‌پاک‌کن، سموم حشره‌کش و جونده‌کش، تینر، ضدیخ، بنزین و نفت همیشه می‌تواند خطرناک باشد. این مواد در صورت بلعیده شدن و تماس با پوست و چشم یا تنفس، بسیار سمی هستند و بخار‌های سمی ناشی از آنها می‌تواند آسیب جدی به مخاط دهان، بینی و ریه وارد کند؛ بنابراین هنگام استفاده از شوینده‌ها و پاک‌کننده‌های شیمیایی، حتماً باید پنجره‌ها باز باشد و از کاربر اطمینان حاصل کند که هوا به‌طور کامل در جریان است.

چهره مسمومیت، مردانه، بزرگسال و گاه تعمدی

آمار مسمومیت‌ها از جهات دیگری هم قابل‌بررسی و تأمل است. به لحاظ پراکندگی سنی، ۹۰ درصد افراد مراجعه‌کننده به بیمارستان بزرگسال و ۱۰ درصد کودکان زیر ۱۲ سال هستند. ۶۰ درصد از مراجعه‌کنندگان نیز مرد و ۴۰ درصد زن هستند. از نظر آمار مرگ‌ومیر‌ها نیز ۷۸ درصد فوتی‌ها در مردان اتفاق می‌افتد و ۲۲ درصد تلفات جانی مربوط به زنان است. در این میان، ۴۴ درصد از مسمومیت‌ها تعمدی و ۵۶ درصد تصادفی گزارش شده است.

با جمع‌بندی همه مواردی که گفته شد، واضح است که مسمومیت فراتر از یک نوع ناخوشی ساده می‌تواند هشداری باشد برای تمام لحظه‌هایی که با بی‌احتیاطی، ناآگاهی یا بی‌توجهی به هشدارها، جان انسان‌ها به خطر می‌افتد. چه دارو باشد، چه مواد شیمیایی یا حتی خوراک روزمره، بی‌توجهی به اصول مصرف همیشه می‌تواند سلامت فردی و جمعی را تهدید کند. در این شرایط، پیشگیری، آموزش و رعایت نکات ساده ایمنی است که می‌تواند از هزاران حادثه ناگوار جلوگیری کند، زندگی را از سایه مرگ‌های خاموش بیرون بیاورد و نور سلامتی را بر آن بتاباند.