پیگیری مطالبات کارگران | چالش‌های ناتمام بیمه‌ای

به گزارش شهرآرانیوز؛ یکی از دغدغه‌های اساسی شهروندان در حوزه کار و تأمین اجتماعی؛ آگاهی از حقوق قانونی خود در برابر کارفرما و بهره مندی از حمایت‌های دولتی در شرایط مختلف زندگی است. از دریافت بیمه بیکاری گرفته تا مسائل مربوط به کار نوجوانان، کفالت والدین و کمک هزینه‌های درمانی، همه از موضوع‌هایی هستند که هر روزه برای کارگران، بیمه شدگان و خانواده‌های آن‌ها مطرح می‌شود.

در همین راستا در ستون «حرف مردم»، پرسش‌های متعددی از سوی مخاطبان درباره شرایط دریافت بیمه بیکاری، نحوه مطالبه حق وحقوق کارگران نوجوان و قوانین مربوط به کفالت و کمک هزینه‌های پروتز و ارتز (وسایل ارتوپدی که برای حمایت بدن ساخته می‌شود) مطرح شده است. تمام دغدغه‌های کار و کارگری و تأمین اجتماعی شهروندان که در قالب پیامک از سوی شهروندان مطرح شده را از رئیس هیئت مدیره کانون هماهنگی شورا‌های اسلامی کار خراسان رضوی جویا شدیم.

شرایط دریافت بیمه بیکاری

شهروندی با ارسال پیامک به ستون حرف مردم برایمان نوشت: شرایط دریافت بیمه بیکاری چیست؟ پسر من حدود ۱۰ سال در یک قنادی کار کرده است، حالا بعد از گذشت این مدت کارفرمای او تغییر شغل داده و همه کارگران و قنادان را اخراج کرده است. پسر من دو ماه معطل ماند تا کارفرما حق و حقوقاتش را بدهد، اما حالا که به تأمین اجتماعی مراجعه می‌کنیم، مسئولان می‌گویند موعد ثبت درخواست برای دریافت بیمه بیکاری گذشته است. این چه وضعیتی است! یک شهروند این همه سال بیمه پرداخت کند حالا که بیکار شده است می‌گویند زمان گذشته است؟

رئیس هیئت مدیره کانون هماهنگی شورا‌های اسلامی کار خراسان رضوی می‌گوید: دریافت بیمه بیکاری شرایط و قوانین مشخصی دارد، نکته نخست؛ غیرارادی بودن بیکاری است. اگر کارگر به صورت داوطلبانه از کار استعفا داده یا محل کار را ترک کرده باشد، بیکاری او غیرارادی محسوب نمی‌شود و در نتیجه مشمول دریافت بیمه بیکاری نخواهد بود.

مجتبی زارعی اظهار می‌کند: ثبت نکردن درخواست در مهلت مقرر، موضوعی است که بیمه شدگان باید به آن توجه ویژه داشته باشند. در قانون تأکید شده است: اگر کارگر بیش از سی روز پس از تاریخ بیکاری، درخواست خود را در سامانه ثبت نکند و عذر موجهی نیز نداشته باشد، امکان بهره مندی از مقرری بیکاری از بین می‌رود.

وی تأکید می‌کند: در راستای دریافت این مقرری، داشتن حداقل شش ماه سابقه پرداخت حق بیمه پیش از بیکاری الزامی است. نکته مهم دیگر این است که کارگران غیرمشمول قانون کار مانند مدیران، صاحبان مشاغل آزاد یا کارمندان دولت واجد این شرایط نیستند.

رد درخواست بیمه بیکاری

زارعی درباره رد درخواست بیمه بیکاری نیز یادآور می‌شود: بیکاران دارای قرارداد کار «با مدت معین» در صورتی که بر اساس رأی مرجع حل اختلاف در زمان و مدت قرارداد اخراج شده باشند، مشمول استفاده از بیمه بیکاری خواهند بود. در صورتی که به استناد رأی مرجع مذکور کارفرما مکلف به پرداخت حقوق و مزایای فرد اخراجی تا پایان قرارداد باشد، مقرری بیمه بیکاری از تاریخ پایان قرارداد و قطع دریافت مزد، پرداخت خواهد شد.

کار‌های ممنوعه برای کودک و نوجوان

شهروند دیگری در ارتباط با قوانین کار و تأمین اجتماعی پرسشی مطرح کرده است. در متن پیام این شهروند آمده است: پانزده سال سن دارم و حدود یک سال است که در یکی از نانوایی‌هایی مشهد کارگری می‌کنم. در این مدت دربخش‌های مختلف کار کردم. حالا و بعد از گذشت یک سال، از کارفرما حق و حقوق و مطالبات بر زمین مانده را مطالبه کردم، اما کارفرما مرا تهدید به اخراج کرده است. راهنمایی کنید چگونه می‌توانم حق و حقوقاتم را بگیرم؟

رئیس هیئت مدیره کانون هماهنگی شورا‌های اسلامی کار خراسان رضوی در پاسخ به این پرسش بیان می‌کند: جرائم و مجازات‌های به کارگیری نوجوانان در کار‌های ممنوعه در مواد ۱۷۵ و ۱۷۶ از فصل یازدهم قانون کار مجازات‌های به کارگیری کارگر نوجوان مشخص شده است.

زارعی تأکید می‌کند: در قوانین و مقررات کار چه در سطح جهانی و مقررات سازمانی بین المللی کار و چه در سطح کشور به موضوع کار کودک و نوجوان توجه ویژه‌ای شده است. کشور ما عضو ILO بوده و به کنوانسیون ممنوعیت و اقدام فوری برای محو بدترین اشکال کار کودک و توصیه نامه مکمل آن پیوسته است. 

وی بیان می‌کند: نحوه رسیدگی به اختلافات کار و آیین نامه فهرست کار‌های ممنوعه برای کارگر کودک و نوجوان تصویب شده که بر اساس آن تعدادی از مشاغل برای این دو گروه کاملا ممنوع شده است. زارعی ادامه می‌دهد: کار با دستگاه‌های خطرناک مانند ماشین آلات درودگری، ضربه‌های هیدرولیکی، کار در کوره‌های آجرپزی، کار با مواد پشم و شیشه و مصداق آن، عایق کاری و کار در نصب ایزوگام و... تعدادی از این مشاغل است.

وی تأکید می‌کند: کار در نانوایی ها، بیمارستان‌ها و مراکز درمانی نیز از این دست مشاغل است. کسانی که این گروه سنی را در این نوع مشاغل به کار بگیرند، مشمول مجازات‌های قانون کار شده و وزارت کار موظف است پس از اثبات جرم در محاکم صالح، متخلف یا متخلفان را به تناسب موضوع تخلف به مراجع ذی ربط معرفی کند. مراجع یاد شده موظف به لغو پروانه از سه ماه تا یک سال خواهند بود.

شرایط بهره مندی از کفالت

شهروند دیگری با ارسال پیامک به ستون حرف مردم درخواست داشت تا شرایط بهره مندی از کفالت مطابق قانون تأمین اجتماعی اطلاع رسانی شود. در پاسخ به این سؤال شهروند، زارعی می‌گوید: طبق قانون، شرایط بهره مندی از کفالت برای بیمه شدگان سازمان تأمین اجتماعی سن پدر ۶۰ سال تمام و سن مادر ۵۵ سال تمام است. همچنین سن شوهر (برای زنان بیمه شده) باید بیشتر از ۶۰ سال باشد و در موارد احراز نشدن شرایط سنی، به تشخیص کمیسیون‌های پزشکی موضوع ماده ۹۱ قانون تأمین اجتماعی، فرد باید ازکارافتاده کلی باشد.

وی ادامه می‌دهد: باید بیمه شده یا مستمری بگیر در تأمین معاش والدین یا شوهر، نقش اساسی داشته باشد. همچنین مورد تکفل، در زمان ارائه تقاضای کفالت، بیمه پرداز یا دریافت کننده مستمری نزد تأمین اجتماعی یا سایر صندوق‌های بازنشستگی نباشد. زارعی با اشاره به اینکه در مواردی که پدر یا مادر بیمه شده پیش‌تر تحت تکفل یکی از فرزندان خود بوده‌اند و آن فرزند به هر دلیل، خواستار خروج والدین از کفالت خود شود، می‌گوید: در این شرایط باید از سوی بیمه شده و از طریق سامانه خدمات غیرحضوری، درخواست مربوط ارائه شود تا پس از بررسی شعبه و در صورت تأیید، کفالت باطل شود.

رئیس هیئت مدیره کانون هماهنگی شورا‌های اسلامی کار خراسان رضوی می‌افزاید: بیمه شدگان می‌توانند با مراجعه به سامانه خدمات غیرحضوری سازمان تأمین اجتماعی به نشانی es.tamin.ir و از مسیر «منوی امور بیمه شدگان، درخواست برقراری کفالت» تقاضای خود را ارائه دهند.

کمک هزینه‌های پروتز و ارتز

زارعی در پاسخ به پرسش دیگر شهروندان مبنی بر اینکه کمک هزینه‌های پروتز و ارتز چگونه محاسبه می‌شود؟ نیز اظهار می‌کند: پروتز و ارتز وسایلی هستند که برای تقویت سلامتی یا برای جبران نقص جسمانی یا تقویت یکی از حواس به کار می‌روند؛ وسایلی مانند عینک، لنز، دندان مصنوعی، سمعک، ویلچر، کفش طبی، عصا، انواع بریس و. کمک هزینه پروتز و ارٍتز به تمامی بیمه شدگان اجباری، اختیاری، توافقی و... براساس تعرفه‌های اعلام شده از سوی سازمان تأمین اجتماعی تعلق می‌گیرد.