روایتی از ۲ شرکت دانش بنیان در حوزه هوش مصنوعی | هوش مصنوعی؛ از  مدیریت بحران تا  تصمیم گیری‌های مدیریتی

به گزارش شهرآرانیوز؛ کوره قوس الکتریکی (یکی از کوره‌های پرکاربرد در تولید فولاد) منفجر شده است و مواد مذاب به بیرون پخش می‌شود. فردی دچار سوختگی شده و روی زمین افتاده است. آژیر خطر به صدا درآمده و شرایط به معنای واقعی کلمه «اضطراری» است. این تنها یکی از فرایند‌های خطرناکی است که احتمال بروز آن در صنعت وجود دارد، حتی ماهرترین افراد هم ممکن است در چنین وضعیتی، زیر فشار روانی شدید دستپاچه شوند و مغزشان فرمان درست ندهد.

اما حالا با استفاده از هوش مصنوعی، سرشیفت حاضر در محل، عینک واقعیت مجازی را به چشم می‌زند، کنترلر‌ها را به دست می‌گیرد و دستگاه در کسری ازثانیه با ارزیابی شرایط، او را برای انجام اقدامات فوری راهنمایی می‌کند.   یک شرکت دانش بنیان مستقر در مشهد توانسته است زیرساختی برای این عینک تولید کند که بر مبنای واقعیت افزوده طراحی شده است. از این محصول در صنعت استفاده می‌شود و کاربرد‌های دیگری نیز دارد.  

مدت هاست هوش مصنوعی به کمک علم آمده است و شرکت‌های دانش بنیانی هستند که سعی می‌کنند با استفاده از هوش مصنوعی، در موقعیت‌های بحرانی به انسان کمک کنند؛ البته مسیر این شرکت‌های دانش بنیان فعال در حوزه هوش مصنوعی با وجود تفاوت در زمینه کاری، به یکدیگر شباهت بسیار دارد؛ زیرا همه آن‌ها تلاش می‌کنند فناوری را از سطح ایده به میدان عمل بیاورند؛ حال ممکن است در دل صنعت باشد یا بطن مدیریت و تحلیل داده. یکی به دنبال مدیریت بحران در صنایع است و دیگری می‌خواهد با شراکت در تصمیم‌های مدیریتی، موقعیت‌های مختلف را کنترل کند.

محصول ایرانی؛ برپایه واقعیت افزوده

طبق گفته مهشید طیرانی، مدیر محصول و مدیرپروژه شرکت منشور فناوری آریان، زمانی که خرابی در ارگان‌های بزرگ دولتی رخ می‌دهد و فرد متخصص به دلیل مسافت، بیماری یا هر دلیل دیگری در محل حضور ندارد، با این عینک واقعیت مجازی، می‌تواند ارتباط تصویری و صوتی با اپراتور حاضر برقرار کند و حتی با ترسیم اشکال روی تصویر، اقدامات لازم برای رفع خرابی را توضیح دهد.  

طیرانی ادامه می‌دهد: درواقع این محصول، نمونه ایرانیزه شده محصولی است که مایکروسافت ایجاد کرده است. می‌توان گفت ایده را از آنجا گرفتیم و بعد خودمان تولیدش کردیم. درحال حاضر نیز مجتمع فولاد سنگان، این محصول را تهیه کرده است و برای دو بخش دیگر هم در مرحله تحویل هستیم، اما هنوز به بهره برداری نرسیده است.

*هوش مصنوعی در خدمت امداد و نجات

پروژه فعلی شرکت یادشده، به گفته طیرانی، مربوط به هلال احمر کرمان است و هدفش، بهبود وضعیت امدادرسانی در حوادث جاده‌ای است: «کارکنان هلال احمر آموزش می‌بینند که در زمان وقوع حادثه، چه ارگان‌هایی را برای امدادرسانی باید به خط کنند، اما شرایط آب وهوایی، نوع خودرو، مدل جاده و... سبب می‌شود سناریو‌های متفاوتی وجود داشته باشد و قرار است با استفاده از نرم افزار جدید، همه حالت‌ها و سناریو‌های مختلف، از پیش تعریف شوند تا فرد کاربر در زمان حادثه، بدون فوت وقت، تنها یکی از سناریو‌ها را انتخاب کند.» مدیر پروژه شرکت منشور فناوری آریان ادامه می‌دهد: با انتخاب هر سناریو، مشخص می‌شود چه نیرو‌هایی باید سر صحنه حاضر شوند و چه جانمایی و چه تجهیزاتی باید همراه داشته باشند. این اقدام تا پیش از هفته هلال احمر انجام خواهد شد.

*تیم کوچک، ایده‌های بزرگ

برخلاف تصوری که درباره تعداد زیاد نیرو‌ها داشتم، طیرانی می‌گوید: حدود پانزده نفر هستیم و بسته به بعضی پروژه ها، ممکن است به نیرو‌های دیگری نیز نیاز پیدا کنیم که در شرکت مستقر نیستند، اما تعداد آن‌ها هم درمجموع به چهار نفر می‌رسد. به طورکلی دو تیم برنامه نویس، یک تیم مدل ساز و یک تیم تحلیل داریم که صفر تا صد کار را همین تیم‌ها انجام می‌دهند.  

جوان گرایی در این شرکت دانش بنیان، حرف اول را‌ می‌زند. گواه آن هم این است که نیمی از نیرو‌های این مجموعه، دهه هفتادی و هشتادی‌اند؛ یعنی از دانش نسل‌های جدید، استفاده بهینه شده و حتی موجب موفقیت شرکت شده است. آن‌ها تنها شرکت ایرانی هستند که فینالیست بزرگ‌ترین رویداد حوزه واقعیت گسترده ایکس آر اواردس (XR AWARDS) و موفق به کسب عنوان «اثر تحسین شده سال در نوآوری در آموزش‌های صنعتی» شده است.

اعتمادسازی برای صنعت

اعتمادسازی برای صنعت، یکی از چالش‌های اصلی شرکت‌های دانش بنیان است. طیرانی در این باره می‌گوید: به دلیل سوابق و نتایجی که داشتیم، اکنون مسیر برایمان هموارتر شده است، اما دفعات اول بسیار سخت بود و برای جلب اعتماد، چند نمونه از کارهایمان را دراختیارشان قرار می‌دادیم تا ملموس شود، با این حال پذیرش این محصولات به این بستگی دارد که مدیر ارگان‌های بزرگ چقدر به دنبال فناوری باشند. بسیاری از آن‌ها وقتی دیدند روش‌های آموزشی قدیمی پاسخ گو نیست، تصمیم گرفتند این محصولات را امتحان کنند و شاید بار اول هم به نوعی ریسک کردند.

شکاف پنهان در  زیست بوم فناوری

شرکت اکسیرکاوان تحلیلگر هوش مصنوعی نیز دست گذاشته است روی کمبودی که در بسیاری از شرکت‌های دانش بنیان و فناور وجود دارد. به گفته سیدمهدی حسینی سمنانی، مدیرعامل شرکت اکسیرکاوان تحلیلگر هوش مصنوعی، بیشتر این شرکت‌ها دانش فنی بسیار زیادی دارند و محصولاتشان هایتک است، اما در زمینه تجاری سازی با مشکل روبه رو هستند؛ دلیل این است که اغلب آن‌ها تخصص کافی در حوزه بازار را ندارند.   او می‌گوید: به همین دلیل به این نتیجه رسیدیم که یکی از نیاز‌های جدی زیست بوم فناوری، تقویت شرکت‌ها در حوزه اقتصادی است.

*هوش مصنوعی، در خدمت بازاریابی جهانی

نمونه‌ای از تلاش این شرکت، محصول فناور «تحلیلگر دات کام» است که با استفاده از هوش مصنوعی به رفع مشکل تجاری سازی کمک می‌کند. در این نرم افزار، هر کسب وکاری می‌تواند تنها با وارد کردن محصول خود، مشتریان بالقوه را در ۲۵۰کشور و ۶ هزارو ۵۰۰ شهر جهان شناسایی کند.  

مدیرعامل اکسیرکاوان تحلیلگر هوش مصنوعی توضیح می‌دهد: همچنین میکروسرویس دیگری طراحی کرده‌ایم تا شرکت‌ها بتوانند نیاز‌های خود از دانش فنی گرفته تا تجهیزات اولیه را در آن مطرح کنند. سامانه؛ تولیدکننده‌ها و تأمین کننده‌های مرتبط با آن نیاز را، معرفی می‌کند.   حسینی سمنانی ادامه می‌دهد: کارکرد سوم این است که شرکت‌ها درلحظه، از مناقصاتی که در زمینه کاری شان در سراسر دنیا برگزار شده است، مطلع می‌شوند تا بتوانند در آن شرکت کنند.

*روابط عمومی هوشمند؛ مشاور مدیران

شرکت اکسیرکاوان تحلیلگر هوش مصنوعی علاوه بر خدمات تجاری سازی، زمینه کاری اختصاصی خود را نیز دارد که فعلا در زنجیره فولاد به صورت آزمایشی در حال اجراست. به گفته حسینی، آن‌ها توانسته‌اند با استفاده از هوش مصنوعی، یک روابط عمومی هوشمند ایجاد کنند؛ یعنی تمام کار‌هایی را که یک مدیر ارشد روابط عمومی انجام می‌دهد، پیش بینی و مکانیزه کرده‌اند.

او درباره تفاوت روابط عمومی سنتی و هوشمند، می‌گوید: معمولا روابط عمومی سنتی، غافلگیر می‌شود و در استرس دائمی است، بنابراین واکنش‌های دیرهنگامی دارد. تصمیم‌هایی هم که گرفته می‌شود، به دلیل کمبود نیرو یا محدودیت زمان، اغلب احساسی و بدون تحلیل است. درنتیجه این روابط عمومی‌ها به جای جریان سازی، ناچار به دنبال کردن حوادث هستند.

اما در دنیای امروز، روابط عمومی سنتی، تاب سرعت فناوری را ندارد و تعریفش دیگر صرفا انتشار خبر یا پاسخ به رسانه‌ها نیست.   مدیرعامل اکسیرکاوان، روابط عمومی جدید را چنین تعریف می‌کند: روابط عمومی هوشمند برپایه ابتکار عمل، رصد، تحلیل، پیش بینی، اقدام هوشمندانه و پیامدسنجی است. هدف ما طراحی پلتفرمی بود که با استفاده از هوش مصنوعی، مشاوری تمام عیار برای مدیر روابط عمومی باشد.  

او می‌افزاید: در این پلتفرم، بیش از ۲ هزار میکروسرویس به صورت روزانه، داده‌ها را تحلیل و وظایف مدیر روابط عمومی را براساس شرایط مختلف یادآوری می‌کنند. همچنین اهم وظایف، راهکار‌ها و هشدار‌ها را اعلام می‌کنند تا او قدرت واکنش سریع داشته باشد.

مصداق عینی یک روابط عمومی هوشمند

برای نمونه، فرض کنید در یک روز کاری معمولی، یکی از کارمندان با لحنی تند در فضای مجازی از پرداخت نشدن حقوق گلایه می‌کند، هم زمان شایعه‌ای درباره تغییر مدیرعامل منتشر می‌شود، رکوردی در خط تولید شکسته می‌شود، چند مسئول قصد بازدید از شرکت را دارند و مدیرعامل دستور داده است مسئولیت اجتماعی مجموعه، اطلاع رسانی شود. این تنها بخشی از اتفاقاتی است که ممکن است در طول روز رخ دهد و روابط عمومی حتی از آن‌ها مطلع نباشد.

حسینی می‌گوید: پلتفرمی که طراحی کرده‌ایم، درلحظه از همه این اتفاقات مطلع می‌شود، احساسات ذی نفعان را‌ می‌سنجد و آن‌ها را اولویت بندی می‌کند. درنهایت، راهکار مناسب و اقداماتی را که نباید انجام شود، نیز اعلام می‌کند. به این ترتیب، روابط عمومی از حداکثر توان خود درلحظه برخوردار می‌شود.   او تأکید می‌کند: مزیت این پلتفرم، زمانی آشکار می‌شود که با واکنش‌های سریع روابط عمومی، برند رشد می‌کند، مدیران رضایت بیشتری دارند و کاهش انتقادها، انگیزه کاری را افزایش می‌دهد.

به گفته حسینی، یکی از مدیران روابط عمومی که از این پلتفرم استفاده کرده، چنین بازخوردی داده است: «اقداماتی که طی هشت سال در شرکت انجام داده بودیم، با این سیستم در یک ماه انجام شد.» در حال حاضر، این پلتفرم در سه شرکت فولادی به کار گرفته شده و نتایج رضایت بخشی داشته است. حتی موجب شده است شرکت ها، خروجی‌های بعدی موردنیازشان را نیز برای توسعه سیستم تعریف کنند. 

او‌ می‌افزاید: این محصول، جدید است و حدود یک ماه از عملیاتی شدنش می‌گذرد. پیش از رونمایی نیز در همان شرکت‌ها و در رصدخانه پارک علم وفناوری به بهره برداری رسیده است. در ماه‌های آینده قصد داریم همین پلتفرم را برای حوزه‌های مدیرعامل، خط تولید و واحد بومی سازی، گسترش دهیم تا تفکر سیستمی همه گیر شود.

فناوری در جاده؛ سنجش بار کامیون در حال حرکت

یکی دیگر از محصولات فناور این شرکت، پلتفرمی برای شناسایی تخلفات در هنگام جابه جایی بارهاست که با تلفیق هوش مصنوعی و فناوری لیدار (سنجش از راه دور) طراحی شده است. حسینی توضیح می‌دهد: این پلتفرم به شکل یک گیت سه ضلعی فلزی یا چوبی در جاده نصب می‌شود و دوربین آن، بدون نیاز به برق یا پهنای باند، تنها با یک پنل خورشیدی تغذیه می‌کند. وقتی کامیون حمل باری مانند سنگ آهن از زیر آن عبور کند، محفظه به طورکامل اسکن و چگالی و وزن بار مشخص می‌شود.  

شرکت فناور یادشده، تازه تأسیس است و از سال۱۴۰۲ فعالیت تخصصی خود را آغاز کرده است. درحال حاضر، چهار نیروی متخصص در آن مشغول فعالیت هستند و طی همین مدت کوتاه، هفت پلتفرم مختلف مبتنی بر هوش مصنوعی طراحی کرده‌اند. به گفته حسینی، مجموعه‌هایی که از محصولات شرکت بهره برده‌اند، گواهی حسن انجام کار صادر کرده و حتی به دلیل رضایت فراوان، پاداش‌هایی نیز پرداخت کرده‌اند.

*چالش‌های پیش روی شرکت‌های هوش مصنوعی

حسینی در ادامه به چالش‌های این حوزه نیز اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: هزینه‌های سرور و پهنای باند برای شرکت‌های دانش بنیان بسیار سنگین است. ازطرفی در دنیا ارگان‌ها سرفصل داده‌ای مشخصی دارند، اما در کشور ما شرکت‌ها باید داده‌ها را خودشان تهیه کنند. علاوه بر این، حمایت مالی به سختی صورت می‌گیرد و شرکت‌های کوچک اغلب به رسمیت شناخته نمی‌شوند. نوعی مقاومت اجتماعی نیز دربرابر هوش مصنوعی وجود دارد.