شیرینی امروز، تلخ‌کامی فردا | گزارش شهرآرانیوز از بحران خاموش دیابت در ایران

به گزارش شهرآرانیوز، برای خیلی از ما صبح‌ها دیگر با صدای زنگ ساعت شروع نمی‌شود؛ به جایش خشکی دهان، خستگی باقی‌مانده در تن و سرگیجه است که خواب آرام را به آرزو تبدیل می‌کند و سرآغاز داستانی می‌شود که پایان زندگی‌هایمان را رقم بزند؛ البته شاید خودش دلیل اصلی مرگ‌ومیر نباشد، اما با گرفتگی عروق می‌تواند کلیه‌ها را از کار بیندازد و فشارخون را طوری دست‌کاری کند که آخرش سکته دامنمان را بگیرد. به بهانه فرارسیدن روز جهانی دیابت و با توجه به افزایش بی‌وقفه آمار مبتلایان در ایران، در این گزارش به ریشه‌یابی این عارضه ناگوار خواهیم پرداخت.

نشانه‌های آرام یک خطر بزرگ

نسخه ساده همین است؛ هر روز صبح قند خونتان را اندازه بگیرید. اگر در حالت ناشتا در بازه ۷۲ تا ۹۹ بود، یعنی وضعتان خوب است، اما اگر بیشتر بود، درنگ نکنید، وقت مراجعه به پزشک داخلی یا متخصص غدد است. دکتر محمود صفدری، فوق‌تخصص غدد، در گفت‌و‌گو با شهرآرانیوز می‌گوید: دیابت دقیقاً از زمانی آغاز می‌شود که بدن یا نتواند از انسولین به شکل مؤثر استفاده کند یا اساساً قادر به تولید انسولین نباشد. دو نوع کلی هم برای دیابت وجود دارد که اگر از شکل نخست آن با ابتلای خودایمن و تقریباً کمیاب بگذریم، در نوع دوم و فراگیرش محصول مستقیم سبک زندگی است.

وی می‌افزاید: نشانه‌ها معمولاً آرام و تدریجی ظاهر می‌شوند؛ تشنگی بیش‌ازحد، تکرر ادرار، خستگی مداوم، تاری دید و کندی ترمیم زخم‌ها. اما مشکل اینجاست که اکثر بیماران، نشانه‌ها را جدی نمی‌گیرند. در واقع اگر فرد دچار دیابت کنترل‌نشده شده باشد، احتمال بروز حملات قلبی تا دوبرابر افزایش پیدا می‌کند و احتمال آسیب‌های کلیوی، مشکلات بینایی، نوروپاتی و حتی قطع عضو در موارد شدید وجود خواهد داشت. این یک عارضه پنهان با رشد آرام اما عواقب بسیارسنگین است.

به گفته این متخصص غدد و متابولیسم، تغییر سبک زندگی اصلی‌ترین راه برای پیشگیری از دیابت است؛ به‌طوری‌که فعالیت بدنی منظم حداقل به اندازه ۳۰ دقیقه در روز، کاهش وزن، رژیم غذایی کم‌قند و کم‌چربی و البته افزایش مصرف سبزیجات می‌تواند احتمال ابتلا به دیابت را تا حد چشمگیر کاهش دهد و چکاپ مستمر قندخون بسیار کمک‌کننده است. صفدری این را هم گفت که براساس تجربه شخصی، بسیاری از بیمارانش با یک تغییر کوچک در زندگی از ورزش روزانه گرفته تا حذف نوشابه و شیرینی، توانسته‌اند قند خونشان را به محدوده ایمن بازگردانند.

ایران در مسیر بحران دیابت

خیلی از جوان‌ترها بنا به قاعده «مرگ همیشه برای همسایه است»، اطمینان دارند که ابتلا به دیابت فقط منحصر در افراد دارای اضافه‌وزن یا افراد سالخورده است؛ اما بد نیست همه بدانیم که ایران ما با سرعتی بسیار بیشتر از میانگین جهانی به سمت فراگیرشدن دیابت حرکت می‌کند.

علیرضا رئیسی، معاون وزیر بهداشت، در گفت‌و‌گو با شهرآرانیوز بیان می‌کند: در ایران، حدود ۷.۵ میلیون نفر مبتلای قطعی به دیابت وجود دارد که البته براساس شرایط موجود و بی‌توجهی عموم به نشانه‌های اولیه می‌توان تأیید کرد که شمار مبتلایان به‌مراتب بیشتر از این و چیزی در حدود ۴۰ درصد از جمعیت بزرگ‌سال کشور باشد. نرخ شیوع دیابت در جمعیت بالغ کشورمان نیز حدود ۱۴.۲ درصد بوده که بسیار بیشتر از میانگین جهانی است. در واقع، سالیانه حداقل ۵۰۰ هزار نفر بر جمعیت دیابتی‌های کشور افزوده می‌شود که این آمار، فاجعه‌بار است.

وی می‌افزاید: به‌جرئت می‌توانم بگویم که حتی بیشتر از پوکی استخوان، بیماری‌های ریوی و موارد مشابه دیگر، دیابت در کانون توجه نظام سلامت کشور قرار دارد، زیرا ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که این بیماری، منشأ بسیاری از عوارض دیگر است. در این‌باره، بهتر است اشاره کنم به این واقعیت تلخ که بیش از ۸۰ درصد از نیازمندان به دیالیز در کشور، ابتدا به دیابت مبتلا شده‌اند. دلیل دیگر این توجه نیز پیشگیری آسان آن است؛ به‌طوری‌که براساس مطالعات رسمی، بالغ بر ۸۰ درصد از مبتلایان به دیابت نوع ۲ پیش از آن مبتلا به چاقی بوده‌اند که یعنی با اصلاح سبک زندگی و به‌خصوص تغذیه، امکان پیشگیری از دیابت و بیماری‌های ثانویه آن وجود دارد.

زیاد گفته‌اند و خوانده‌ایم از مصیبت‌هایی که بیماران دیابتی برای تهیه یک انسولین ساده و رفع نیاز روزانه‌شان تحمل می‌کنند؛ گران است؟ کمیاب است؟ محدودیت توزیع در بازار دارد؟ همه این‌ها درست است و باید رسیدگی شود اما این گزارش در اصل برای کسانی است که هنوز به این بیماری جانسوز مبتلا نشده‌اند. مختصر و مفید بگوییم، همه‌چیز در گرو پرهیزهای ساده و یک سبک زندگی سالم‌تر است. شاید امروز همه‌چیز در حد هوس زودگذر برای یک نوع شیرینی باشد، اما اگر رعایت نکنیم، همین شیرینی‌ها در آینده کاممان را تلخ خواهند کرد.