به گزارش شهرآرانیوز، پنجمین نشست از دوره آموزشی «مثنوی‌کاوی با کودکان» با تأکید بر مهارت‌های ده‌گانه زندگی، با موضوع مهارت ارتباط مؤثر، با حضور مهدی فردوسی مشهدی، پژوهش‌گر ادبیات دینی کودک و نوجوان با هم‌کاری باشگاه دانش‌افزایی و بهره‌وری ادبیات دینی کودک و نوجوان (بادبادک) و مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری خراسان رضوی در حوزه هنری مشهد، برگزار شد.
مهدی فردوسی مشهدی در این نشست با اشاره به این‌که بسیاری از کشمکش‌ها و دشمنی‌ها و کارشکنی‌ها در سطح خانوادگی، اجتماعی و سیاسی از نبود یا کمبود ارتباط مؤثر سرچشمه می‌گیرد، بر فراگیری این مهارت و یاددهی آن به متربیان کودک و نوجوان تأکید کرد.
او در ابتدای صحبت‌هایش به تفاوت «رابطه» با «ارتباط» پرداخت و افزود: این دو واژه در گفت‌و‌گو‌های عمومی به جای یک‌دیگر به کار می‌روند، اما با یک‌دیگر متفاوتند. رابطه به معنای «پیوستگی»؛ یعنی پیوند داشتن حقیقی یا اعتباری انسان با کسی یا چیزی است و ارتباط به معنای «پیام‌رسانی»؛ یعنی تبادل پیام میان فرستنده و گیرنده است. بنابراین، ارتباط فقط هنگام کاربرد زبان (در قالب گفتار یا نوشتار یا کردار) پدید می‌آید.
وی پس از ارائه تقسیم‌بندی‌هایی که درباره انواع رابطه و ارتباط مطرح شده است به دوگانه «معنا» و «مفهوم» پرداخت و توضیح داد: معنا نیز با مفهوم متفاوت است؛ معنا؛ یعنی دلالت لفظی و مفهوم؛ یعنی صورت ذهنی. برای نمونه، لفظ «آب» در فارسی مایع شفاف بی‌رنگ و بو را نشان می‌دهد، اما همین لفظ مفهوم‌هایی مانند «زندگی» یا «خستگی‌ناپذیری» یا «افتادگی» یا «انعطاف» دارد. مفهوم «بازنمایی ذهنی» (mental representation) ساخته شده در ذهن کاربران زبانند که از دانش‌ها (اعتقادات و معارف) و گرایش‌ها (احساسات و عواطف) و خواهش‌ها (نیات و مقاصد) آنان تأثیر می‌پذیرند. برای نمونه، واژه «برف» در سطح معنایی، بلوری یخی است که از آسمان می‌بارد و بر زمین می‌نشیند، اما همین واژه در سطح مفهومی نزد کودک به «تعطیلی مدرسه»، نزد راننده به «لغزندگی جاده» و نزد شاعر به «پاکی» تفسیر می‌شود. بنابراین، مفاهیم بر اثر ذهنیت افراد، تفسیر می‌پذیرند و به همین سبب، ممکن است گیرنده (یعنی شنونده یا خواننده) تفسیر فرستنده (یعنی گوینده یا نویسنده) را نفهمد. اگر تفسیر‌های این دو هم‌پوشان نباشد، وضعی پدید می‌آید که به آن «سوء فهم» یا «سوء تفاهم» گفته می‌شود.
فردوسی مشهدی با اشاره به نسخه‌های گوناگون اصول پیش‌نهادی درباره ارتباط مؤثر، به شرح پنج اصل درستی، آشکارگی، فراگیری، چکیدگی و دسترس‌پذیری پیام پرداخت و اشاره کرد: اگر پیام فرستنده صحیح، واضح، جامع، مختصر و ملموس باشد، سوء فهمی پدید نخواهد آمد و ارتباط مؤثر خواهد بود. ارتباط مؤثر؛ یعنی فرآیند تبادل دانش‌ها، گرایش‌ها و خواهش‌ها که موجب رضایت فرستنده و گیرنده می‌شود.
وی در دنباله مباحث به خطای شناختی و سوگیری ذهنی «هاله‌بینی» یا «اثر هاله‌ای» اشاره کرد که موجب از میان رفتن ارتباط مؤثر می‌شود: بخش برگزیده از مثنوی معنوی در این جلسه، به همین سوگیری می‌پردازد که زمینه ارتباط مؤثر افراد را با یک‌دیگر برمی‌چیند. مقصود از خطای هاله‌ای یا هاله‌بینی به تعبیر بسیار ساده این است که کسی فقط بر اثر یک تجربه، دیگری را با هاله‌ای مثبت یا منفی ببیند؛ یعنی برداشتی جزئی از شخص یا شیء که به کل آن شخص یا شیء سرایت می‌کند. فرض کنید دروغ گفتن کسی را در موقعیت خاصی تجربه کرده‌اید. اگر پس از این تجربه آن فرد را «دروغ‌گو» ببینید، به هاله‌بینی دچار شده‌اید؛ زیرا «دروغ گفتن موردی» با «دروغ‌گو بودن» بسیار فاصله دارد و دیدن این هاله، در سوء فهم و سوء ارتباطات انسانی، بسیار تأثیرگذار است.
فردوسی مشهدی پس از اشاره به چند نمونه از هاله‌بینی‌های رایج در سطح‌های خانوادگی، اجتماعی و سیاسی، ضمن معرفی منابعی درباره چگونگی پرورش کودکان و نوجوان در برقراری ارتباط مؤثر با دیگران، چند شگرد و بازی در این زمینه به مربیان شرکت‌کننده پیش‌نهاد کرد و پس از تطبیق مباحث نظری یادشده بر بخش برگزیده‌ای از مثنوی معنوی، به شرح ابیات تأمل‌برانگیز این بخش پرداخت که تمرین کردن و تمرین دادن مثنوی‌کاوانه مخاطب کودک و نوجوان بر پایه آنها، موجب توجه او به مقوله «فهم» و «تفسیر کلام» می‌شود.
در پایان جلسه ۲۵ پرسش متناسب با موضوع برای طرح بحث با مخاطب هدف در حلقه کندوکاو به شرکت‌کنندگان منتقل شد.
دوره آموزشی «مثنوی‌کاوی با کودکان» به همت باشگاه دانش‌افزایی و بهره‌وری ادبیات دینی کودک و نوجوان (بادبادک) و با هم‌کاری مرکز آفرینش‌های هنری حوزه هنری خراسان رضوی، با حضور گروهی از نویسندگان و علاقه‌مندان ادبیات کودک و نوجوان دوشنبه‌ها ساعت ۱۶:۰۰ در ساختمان این حوزه برگزار می‌شود.