همه چیز درباره جلسه پیش روی شورای حکام (۲۷ آبان ۱۴۰۴)

به گزارش شهرآرانیوز، دور جدید مسدودسازی میسر‌های دیپلماتیک، از بامداد امروز ۲۴ آبان ماه و با خبر تدوین پیش‌نویس قطعنامه‌ای از سوی سه کشور اروپایی علیه ایران آغاز شد.

این پیش‌نویس هشت بندی قرار است در نشست آتی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در روز‌های ۲۸ تا ۳۰ آبان ماه ارائه شده و به رای گذاشته شود.

در این پیش‌نویس هم به سنت قطعنامه‌های پیشین از ایران خواسته شده که فعالیت‌های هسته‌ای خود را به شمول غنی‌سازی و بازفرآوری از جمله تحقیق و توسعه و پروژه‌های مربوط به آب سنگین تعلیق کند.

سه کشور اروپایی از ایران خواسته‌اند که به پروتکل الحاقی عمل کرده و اطلاعات هسته‌ای خود را در اختیار آژانس قرار دهد.

همچنین پیش‌نویس این قطعنامه مدعی شده است که ایران به توافق پادمان طبق معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای پایبند نیست.

پیش‌نویس اعلام کرده است که آژانس در طول ۵ ماه گذشته امکان دسترسی به سایت‌ها و اورانیوم غنی شده ایران را نداشته و امکان راستی آزمایی در این زمینه را از دست داده است.

واکنش ایران به قطعنامه سه کشور اروپایی

انتشار خبر تهیه پیش‌نویس علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران از سوی تروییکای اروپا با واکنش ایران رو‌به‌رو شد؛ «امیر سعید ایروانی» سفیر و نماینده ایران در سازمان ملل متحد در واکنش به این موضع سه کشور اروپایی تصریح کرد که ایران تسلیم این فشار‌ها نخواهد شد.

«رضا نجفی» نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز با اشاره به اینکه تحمیل گزارش‌دهی به مدیرکل آژانس شرایط را از قبل پیچیده‌تر می‌کند، اما هیچ تغییر در وضعیت فعلی اجرای پادمان از سوی ایران ایجاد نخواهد کرد، گفت: این اقدام تکرار اشتباهات گذشته و تلاشی عامدانه برای سیاسی کاری و در عمل بی فایده است.

نشست آتی شورای حکام مشخص خواهد کرد آیا غرب می‌خواهد راهکاری برای همکاری ارائه کند یا نه

«حسن بهشتی‌پور» کارشناس روابط بین‌الملل و تحلیلگر مسائل هسته‌ای در این باره به ایرنا گفته است: این نکته خیلی مهم است و باید ببینیم شورای حکام چه تصمیمی می‌گیرد. طرف ایران، روسیه و چین رسماً طی نامه‌ای رسمی به آژانس گفته‌اند که، چون قطعنامه ۲۲۳۱ پایان یافته و دوره ۱۰ ساله به اتمام رسیده است، بنابراین گزارش‌های آژانس در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران باید به سمت عادی‌شدن وضعیت برود و مدیرکل باید طبق NPT گزارش دهد. در چنین شرایطی ما با دو تا نکته مهم روبه‌رو هستیم. یک؛ تصمیم‌گیری در مورد این موضوع بر عهده شورای حکام است، نه فقط ایران. یعنی به صرف اعلام ایران و روسیه و چین؛ اگرچه حق می‌گویند و کاملاً هم درست می‌گویند، اما تصمیم‌گیری درباره این موضوع بر عهده شورای حکام و این ۳۵ کشوری که عضو این نهاد هستند، قرار دارد.

نکته دوم اینکه گزارش‌هایی که آقای گروسی تهیه می‌کند، گزارش‌هایی است که در واقع هنوز نمی‌تواند در چارچوب NPT قرار بگیرد، زیرا بخشی از این گزارش‌ها به آن سه مرکزی مربوط می‌شود که ایران اعلام کرده است که فعلاً از نظر آلودگی به وجود آمده یا مجموعه اقداماتی انجام شده، شرایط مساعدی برای بازرسی ندارند. بنابراین، در چارچوب پروتکل پادمانی، اگر اعمال نظارت و کنترلی صورت گیرد، باید یک توافق جدیدی بین ایران و آژانس امضا شود که ترتیبات اجرایی نظارت‌ها و بازرسی آژانس در شرایط جدید معین شود.

این مسئله هم به دلیل فعال‌سازی اسنپ‌بک از سوی تروییکای اروپا متوقف شده است. این چارچوب قرار بود در توافق قاهره ایران با آژانس طراحی و توافق شود و شرط آن هم عدم فعال‌سازی اسنپ‌بک از سوی اروپایی‌ها بود، اما این اتفاق نیافتاد. اگرچه ایران، روسیه و چین، معتقدند که اسنپ‌بک فعال نشده و ولی در عمل، چون دبیرخانه شورای امنیت این مسئله را اعلام کرده، این موضوع انجام شده است. آنها از شهریورماه درخواست و اعلام کردند که طبق بند ۱۱ قطعنامه یک ماه فرصت برای بازگشت قطعنامه‌ها وجود دارد و ششم مهر عملاً گفتند که این قطعنامه‌ها تحت فصل هفتم برگشته است؛ بنابراین گزارش‌هایی که آقای گروسی در حال حاضر به شورای حکام ارائه می‌دهد، بر اساس NPT نیست، بلکه بر اساس بخشی از NPT است.

تصمیم به بررسی پرونده هسته‌ای ایران خارج از چارچوب برجام تصمیم خیلی مهمی است؛ که مشخص خواهد کرد آیا می‌خواهند راهکاری برای همکاری‌های جدید ایران و آژانس ارائه شود یا نه. اگر این اتفاق روی دهد می‌تواند نقطه مطلوبی هم برای آژانس و هم برای ایران به منظور شروع یک دوره جدید همکاری باشد. از سوی دیگر، اما ممکن است آنها با توجه به شرایط پیش‌آمده باز همچنان خواسته‌هایی مطرح کنند که عملاً غیرقابل اجراست؛ از جمله همین اجرای پروتکل الحاقی که اصلاً منطقی ندارد. تکلیف این تصمیم‌گیری در چهارشنبه تا جمعه هفته پیش رو روشن می‌شود.

چهارشنبه تا جمعه ۲۸ تا ۳۰ آبان (۱۹ تا ۲۱ نوامبر) نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برگزار خواهد شد، نشستی که سه کشور اروپایی به همراه آمریکا باز هم در رویکردی خصمانه مبدع پیش‌نویس قطعنامه‌ای درباره برنامه هسته‌ای ایران شده‌اند.

پایه این پیش‌نویس گزارشی است که اخیرا مدیرکل آژانس رافائل گروسی درباره وضعیت برنامه هسته‌ای ایران ارائه کرده و در آن از ایران خواسته شده غنی‌سازی و بازفرآوری اورانیوم از جمله فعالیت‌های مرتبط با تحقیق و توسعه را متوقف کرده، مفاد پروتکل الحاقی را اجرا و اطلاعات کامل درباره وضعیت ذخایر اورانیوم غنی‌شده و تأسیسات تحت پادمان را در اختیار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار دهد.

در صورت صدور قطعنامه از سوی شورای حکام چه خواهد شد؟

در صورتی که این قطعنامه در نشست پیش روی شورای حکام تصویب شود، ششمین قطعنامه‌ای خواهد بود که بعد از خروج آمریکا از برجام صادر شده است. پنجمین قطعنامه ضد ایرانی ۲۲ خرداد‌ماه و یک روز قبل از تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی به ایران با ۱۹ رأی موافق در آژانس تصویب شد. سه کشور، بورکینافاسو، چین و روسیه با آن مخالفت کردند و ۱۱ کشور هم رأی ممتنع دادند.

در واکنش به آن محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران دستور راه‌اندازی یک مرکز جدید غنی‌سازی در مکانی امن و جایگزینی ماشین‌های نسل اول در مرکز غنی‌سازی فردو با ماشین‌های پیشرفته نسل ششم را صادر کرد.پ

اگر آژانس تعامل نکند، ایران در رفتار خود بازنگری خواهد کرد

در همین خصوص کاظم غریب‌آبادی معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه ۲۵ آبان‌ماه در پاسخ به پرسش خبرنگار فارس با بیان اینکه شرایط ما بعد از این قطعنامه شرایط متفاوت‌تری خواهد بود، گفت: اگر آنها وقعی به تعامل و همکاری نمی‌گذارند، ایران در رویکرد‌های خودش بازنگری اساسی خواهد کرد و این بازنگری صرفا محدود به حوزه تعامل با آژانس نخواهد بود. ایران باید یک بررسی مجددی در سیاست‌های خودش در حوزه تعامل با آژانس و مسائل مرتبط با معاهده عدم اشاعه، بعد از این قطعنامه انجام دهد.

معاون وزیر امور خارجه در عین حال افزود: امیدواریم عقلانیت به خرج بدهند و این قطعنامه را به صورت رسمی مطرح نکنند، ولی اگر این کار را انجام دادند ایران بازنگری‌های اساسی را در سیاست‌های خودش انجام خواهد داد.

این دیپلمات ارشد ایرانی می‌گوید که «این قطعنامه کوچک‌ترین اثری در حوزه اعمال فشار بر ایران نخواهد داشت، اما نشان می‌دهد که اینها برایشان تعامل و همکاری مهم نیست و از این جهت ایران هم محق است بتواند سیاست‌های خود را در خصوص سازمان‌های بین‌المللی و تعهدات بین‌المللی مورد بازنگری قرار دهد.»

قطعنامه‌ای که صرفاً فنی نیست

از سوی دیگر اسماعیل بقائی سخنگوی وزارت امور خارجه هم در گفت‌وگویی با ایرنا رویکرد این سه کشور را «تقابلی» خواند و گفت: کاری که در سطح شورای حکام می‌خواهند انجام دهند، اسماً یک قطعنامه فنی است، اما می‌دانیم که این قطعنامه صرفاً فنی نیست و فراتر از آن عمل می‌کند. در واقع تلاش دارند همان کاری را که در شورای امنیت انجام داده و به ادعای خودشان تلاش برای بازگرداندن قطعنامه‌های لغو شده بود، اینجا نیز با رویکرد مشابه انجام دهند.

به گفته بقائی ادعا‌های تکراری آنها مبنی بر آماده بودن برای گفت‌و‌گو و مذاکره، جدی نیست و این اقدام هیچ سازگاری با ادعای تمایل به دیپلماسی درباره موضوع هسته‌ای ایران ندارد.

محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی هم دیروز در اظهاراتی پیش‌نویس قطعنامه ارائه شده به شورای حکام از سوی سه کشور اروپایی و آمریکا را اقدامی تکراری و با هدف فشار سیاسی خواند و گفت که ایران به مسیر خود ادامه می‌دهد. وی همچنین عنوان کرد: بایستی تأسف خورد که سه کشور اروپایی و آمریکا همان رویه یکجانبه‌گرایی زورگویانه را علیه ایران ادامه می‌دهند و مجدد همان عبارات تحریک آمیز و غیرواقعی را در قالب قطعنامه در دستورکار خود قرار داده‌اند.