تبعات تصمیم فردی گروه های مخالف واکسن دامن همه مردم را می گیرد | سایه تاریک ضدواکسن‌ها بر سر سلامت

به گزارش شهرآرانیوز؛ بسیاری از بیماری‌هایی که اکنون نام آنها را از پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌هایمان می‌شنویم، سال‌های سال است که به مدد ساخت و تزریق واکسن، ریشه‌کن یا دست‌کم کنترل شده‌اند. اما در سال‌های اخیر، موجی از بی‌اعتمادی مقابل علم اثبات‌شده واکسیناسیون قرار گرفته است که بدون هیچ استنادی و تنها با سوءاستفاده از ناآگاهی مردم، شائبه‌هایی نظیر خطرناک بودن واکسن‌ها را مطرح می‌کند.

چنین مقاومت‌هایی حتی در برابر تزریق واکسن آنفلوآنزا که این روز‌ها شایع است و در برخی شهر‌ها منجر به فوت برخی هموطنانمان شده هم دیده می‌شود. برخلاف باور این افراد که معتقدند تصمیم آنها دیگران را تحت‌تأثیر قرار نمی‌دهد، طبق گفته متخصصان، اقدام این افراد و مقاومت آنها دربرابر واکسیناسیون، می‌تواند ایمنی همه را به خطر بیندازد.

 با وجود اینکه این تفکر ضدواکسن منحصر به ایران نمی‌شود و این موضوع در دنیا به‌چشم می‌خورد، اما شاید تزریق واکسن در ایران، بیش از سایر نقاط دنیا اهمیت داشته باشد؛ زیرا طبق گفته عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران، «گسترش گروه‌های ضدواکسن در ایران، خطرناک‎تر است؛ زیرا کشور‌های همسایه ما پر از بیماری‌های عفونی هستند و ورود این بیماری‌ها به ایران، می‌تواند مشکلات جدی به‌وجود آورد.»

فضای مجازی نیز به ترویج این گفته‌های بی‌پایه‌واساس دامن می‌زند و برخی افراد بدون اینکه بدانند صدایی که می‌شنوند یا تصویری که می‌بینند، واقعا مربوط‌به چه کسی است و آیا این فرد، صلاحیت و تخصص صحبت در این‌باره را دارد یا خیر، گاهی آن صحبت را می‌پذیرند و حتی برای بقیه نیز نقل می‌کنند.

محروم از واکسن، محروم از تحصیل

راضیه خودش و همسرش تا مقطع لیسانس درس خوانده‌اند؛ یعنی تحصیل کرده هستند، اما نه واکسن می‌زنند نه حتی راضی می‌شوند که بچه هایشان در مدارس درس بخوانند. هم صحبتی با راضیه، برایم عجیب بود که چطور با وجود اینکه خودشان تحصیل کرده‌اند، فرزندانشان را از تحصیل در مدارس، محروم کرده‌اند و خودشان در خانه به آ ن‌ها درس می‌دهند؟ توجیهی که او برای این موضوع بیان کرد، این بود که مدارس کیفیت لازم را ندارند.

برخلاف باور عامه که فکر می‌کنند افرادی که واکسن نمی‌زنند یا بچه هایشان را به مدرسه نمی‌فرستند، آدم‌های بی سواد یا بسته‌ای هستند، راضیه روابط عمومی خیلی خوبی هم دارد. او‌ می‌افزاید: من زایمان‌های خودم را هم در خانه انجام دادم؛ به همین دلیل بچه هایم تا مدتی شناسنامه نداشتند، اما از طریق فردی آشنا، توانستیم از یک روستا برایشان شناسنامه بگیریم.

او می‌گوید: شوهرم خیلی سال است که دوره‌های طب سنتی را گذرانده است و‌ می‌گوید این واکسن‌ها عوارض دارد؛ به همین خاطر هیچ کدام از اعضای خانواده ما واکسن نمی‌زنند، حتی افراد فامیل هم برای درمان بیماری هایشان، از همسرم سؤال می‌کنند. از مرکز بهداشت و آموزش وپرورش هم به ما زنگ می‌زنند و پیگیری‌ می‌کنند، اما هر بار بهانه‌ای می‌آوریم.

نه واکسن می‌زنم، نه  استدلالی دارم

«جوان است و تحصیل کرده، دو فرزند هم دارد، اما به قول خودش برای تزریق واکسن به هیچ صراطی، مستقیم نمی‌شود.» این‌ها را زهرا درباره فائزه، یکی از دوستانش که در باشگاه ورزشی با او هم کلاس است، می‌گوید و ادامه می‌دهد: ضدواکسن بودن او و خانواده اش را بعد از بحران کرونا و اتمام ممنوعیت حضور در فضا‌های سربسته به صورت جمعی، متوجه شدیم؛ زیرا همه بچه‌ها از هم می‌پرسیدند چه واکسنی و چند دز تزریق کردید. از فائزه که پرسیدیم، گفت: من دز اول را هم نزدم؛ چه برسد به دز دوم و سوم. شما هم که واکسن تزریق کردید، بعد‌ها پشیمان می‌شوید.

زهرا اضافه می‌کند: تقریبا بیشتر بچه‌های کلاس، واکسن کرونا را تزریق کرده بودند؛ به غیر از او و یکی دو نفر دیگر، اما آن‌ها فقط واکسن کرونا را تزریق نکرده بودند، با این حال فائزه به تزریق هیچ واکسنی باور نداشت و‌ می‌گفت که اجازه نداده است حتی به بچه هایش هم یک واکسن تزریق کنند. استدلالش هم برای این موضوع این بود که: «این واکسن‌ها عوارض دارد.» یا اینکه «طب سنتی برای همه چیز درمان دارد» و دیگر پاسخی برای، چون وچرای بیشتر ما نداشت.

او ادامه‌ می‌دهد: بعضی وقت‌ها هم می‌گفت حتی اگر مدتی بچه هایم خیلی اذیت کنند و به اصطلاح «شَر» شوند، آن‌ها را حجامت می‌برم و بعد از آن، خیلی آرام می‌شوند.

به ناچار به بچه هایم واکسن زدیم

نرگس هم یکی از افراد ضدواکسن است که به دلیل سر وزبان خوبی که دارد، نه تنها اعضای خانواده بلکه برخی افراد فامیلشان را هم مجاب کرده است که واکسن نزنند. او معتقد است واکسن‌ها عوارضی دارد که اکنون مشخص نمی‌شود و چندین سال بعد، آسیب‌های آن در فرزندانمان، خود را نشان می‌دهد.

او می‌افزاید: دو بچه دارم که‌ نمی‌خواستم آن‌ها هم واکسن بزنند، اما به خاطر اینکه برای ثبت نام در مدرسه ضروری بود، ناچار به تزریق واکسن‌هایی شدیم که برای ورود آن‌ها به مدرسه لازم بود. اما مثلا واکسن کرونا را نزدیم و یک مدت می‌گفتند خیلی از کار‌های اداری را بدون ارائه کارت واکسن انجام نمی‌دهند، ما هم از طریق آشنایی که داشتیم، توانستیم کارت واکسن بگیریم.

ضدواکسن‌ها به قوه قضاییه معرفی می‌شوند

رئیس گروه مبارزه با بیماری‌های واگیردار دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه متأسفانه گروه‌های مخالف واکسن نه تنها در سطح کشور بلکه در دنیا حضور دارند، می‌گوید: این درحالی است که واکسن، یکی از راه‌های مؤثر پیشگیری از بیماری‌های واگیر است و در ۱۰۰ سال گذشته، علاوه بر افزایش سلامت عمومی جامعه، از بروز بسیاری از مرگ ومیر‌ها نیز جلوگیری کرده است و به همین دلیل، واکسیناسیون امری ضروری است.

زهرا نهبندانی بیان می‌کند: خوشبختانه در این زمینه، قوه قضاییه مداخله کرده و به دانشگاه اعلام شده است در صورت شناسایی کسانی که علیه واکسن تبلیغ کرده یا گروه‌هایی در این زمینه تشکیل داده‌اند، بلافاصله آن‌ها را به قوه قضاییه معرفی کنند تا با آن‌ها برخورد قضایی شود؛ زیرا آنان، خلاف قوانین و سلامت جامعه پیش می‌روند. تاکنون نیز افراد یا پدر و مادر‌هایی را که از واکسن زدن بچه هایشان ممانعت می‌کنند، معرفی کرده‌ایم که در همان مرحله، مشکل رفع و واکسیناسیون انجام شده است. مردم نیز اگر این افراد را‌ می‌شناسند، به قوه قضاییه اطلاع بدهند.

او با اشاره به سوءاستفاده گروه‌های ضدواکسن از ناآگاهی مردم، ادامه می‌دهد: گاهی آن‌ها دوره‌های خاصی برای آموزش افراد برگزار می‌کنند و حتی از مدرسه رفتن بچه‌ها نیز جلوگیری می‌کنند.

نهبندانی بیان می‌کند: بعد از شیوع کرونا، باتوجه به انجام حجم وسیعی از واکسیناسیون و دیده شدن عوارض واکسن (به هرحال تمام دارو‌ها و واکسن‌ها عوارضی به همراه خود دارند) گروه‌های ضدواکسن از وضعیت به وجودآمده، سوءاستفاده کردند و این موضوع را به همه واکسن‌ها حتی آن نمونه‌هایی که سال هاست امتحان خود را پس داده‌اند، تعمیم دادند.

درحال حاضر یکی از بیماری‌هایی که به دلیل عدم واکسیناسیون یا پیگیری کامل درمان، دوباره بروز کرده، «سل» است. باوجود اینکه برخی‌ها آن را یک بیماری نوپدید می‌خوانند، این بیماری قدیمی است و اکنون شاهد سل‌های مقاوم به درمان هستیم.

*پوشش واکسیناسیون نوزادان در پایگاه‌های مراقبت بهداشتی

رئیس گروه مبارزه با بیماری‌های واگیردار دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار می‌کند: در همه بیمارستان ها، پایگاه‌های مراقبت بهداشتی داریم که همه نوزادان تازه متولدشده را تحت پوشش قرار می‌دهند و این آمار در سامانه الکترونیک نیز ثبت می‌شود. ازطرفی آمار جمعیت تحت پوشش مراکز بهداشت را نیز دراختیار داریم.

او ادامه می‌دهد: اگر خانواده‌ای برای انجام واکسیناسیون فرزند خود، مراجعه نکرده یا تأخیر داشته باشد، مرکز بهداشت علاوه بر پیگیری تلفنی، به در منزل آن‌ها نیز مراجعه می‌کند، ضمن اینکه درنهایت اگر نقصی در واکسیناسیون کودک باشد، پیش از ورود به مدرسه، رفع و واکسیناسیون کامل خواهد شد.

نهبندانی درباره توجیهی که برخی افراد ضدواکسن برای ایمنی کامل شیر مادر مطرح می‌کنند، می‌گوید: ایمنی شیر مادر برای نوزاد شیرخوار تا حد خیلی کمی می‌تواند از نوزاد محافظت کند و مطمئن هم نیست، ضمن اینکه همین موضوع نیز منوط به این است که خود مادر، تمام واکسن‌های لازم را تزریق کرده باشد تا در شیر و خون او ایمنی وجود داشته باشد.

طبق گفته رئیس گروه مبارزه با بیماری‌های واگیردار دانشگاه علوم پزشکی مشهد، بزرگ‌ترین مانع افزایش پوشش واکسیناسیون، گروه‌های ضدواکسن هستند. وی ادامه می‌دهد: کمبود واکسن هم اگر وجود داشته، به صورت مقطعی بوده و بلافاصله رفع شده است.

او می‌گوید: اگر این روند و افزایش تعداد ضدواکسن‌ها را شاهد باشیم، در سال‌های آینده با شیوع بیماری‌های واگیر مواجه خواهیم بود؛ ضمن اینکه سیستم سلامت نیز به آن اندازه، امکانات برای مراقبت ندارد و ممکن است با مشکل خدمت رسانی به این افراد نیز روبه رو شویم.

نهبندانی در پاسخ به توجیه برخی افراد ضدواکسن که بیان می‌کنند سلامتی شان به خودشان مربوط است و تأثیری بر سلامت دیگران نمی‌گذارد، اظهار می‌کند: مگر می‌شود که این افراد، زندگی جمعی داشته باشند و در اجتماع حضور یابند و بعد بگویند اقدامات من فقط برای خودم، تأثیرگذار است؟ همه افراد، در جامعه تردد می‌کنند و فردی که واکسن نزند، سلامت بقیه افراد جامعه را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.

او بهترین برنامه برای تغییر نگرش ضدواکسن‌ها را، آگاه سازی افراد جامعه درباره منفعت‌های واکسن می‌داند و‌ می‌افزاید: حتی این افراد، شائبه دیگری را نیز جاانداخته‌اند که: «ما واکسن نزده‌ایم و خودمان و بچه هایمان در سلامت کامل هستیم»، در صورتی که این امر به این دلیل است که پوشش واکسیناسیون، ۹۵ درصدی است؛ یعنی آن بیماری در سطح جامعه شیوع ندارد، اما اگر این افراد زیاد شوند، دیگر حتی ایمنی جمعی نیز زیرسؤال می‌رود.

عدم واکسیناسیون؛ مساوی با ظهور دوباره بیماری‌ها

فوق تخصص بیماری‌های عفونی کشور درباره خطرات عدم واکسیناسیون، اظهار می‌کند: در هنگام آلودگی هوا، گروه‌های آسیب پذیری هستند که به سرعت دچار بیماری می‌شوند و حتی ممکن است این موضوع، منجر به بستری آن‌ها شود. این اتفاق درباره بیماری‌های ویروسی نیز صدق می‌کند که عدم واکسیناسیون همه افراد جامعه، موجب می‌شود خطر ابتلای گروه‌هایی که سیستم ایمنی خوبی ندارند مانند سالمندان، بیماران نقص ایمنی، دیالیزی، دیابتی و... به بیماری‌های ویروسی، چندین برابر شود.

امیر جوادی می‌گوید: بیماری‌هایی وجود دارد که به واسطه واکسن، کنترل شده است و زمانی که واکسیناسیون کاهش یابد، ممکن است دوباره این بیماری‌ها ظهور پیدا کند، ضمن اینکه وقتی یک ویروس در نبود واکسیناسیون جولان بدهد، می‌تواند جهش پیدا کند و مانند ویروس کرونا شود که پیامد اسفناکی را به دنبال داشت. جالب است بدانید با وجود اینکه برخی افراد از عارضه واکسن ترس دارند، واکسیناسیون در زمان کرونا، موجب شد ۵۰ درصد بیماری‌های عفونی کاهش پیدا کند.

او بیان می‌کند: همچنین وقتی یک همه گیری رخ می‌دهد، اقتصاد آن جامعه نیز رو به سقوط می‌رود؛ زیرا حوزه بهداشت و درمان باید هزینه سنگینی را پرداخت کند که از چشم عموم پوشیده است.

عوارض واکسن، گذراست

جوادی بیان می‌کند: بعضی افراد، عارضه جزئی بعد از تزریق واکسن را، یک خطر مهم جانبی تلقی می‌کنند، درحالی که باید به این فکر کنند که آن‌ها با تزریق واکسن که یک ویروس ضعیف شده است، بدنشان این علائم را نشان داده است و اگر بدون تزریق واکسن، مبتلا به آن ویروس شوند، حالشان به مراتب بدتر از این خواهد بود. عارضه واکسیناسیون، گذرا و به قیمت نجات جان افراد است.

او ادامه می‌دهد: واکسیناسیون یک دریک میلیون عارضه دارد، اما بدون انجام آن، زمانی که بیماری گسترش پیدا می‌کند، میلیون‌ها تا صدهاهزارنفر به آن مبتلا می‌شوند. اگر به این موضوع فکر کنیم، متوجه منفعت واکسیناسیون برای جامعه می‌شویم.

این فوق تخصص عفونی با اشاره به باور‌های غلطی که درباره واکسن‌ها وجود دارد، می‌گوید: در زمان کرونا برخی افراد تبلیغ می‌کردند که واکسن نزنید و از آن طرف از ناآگاهی مردم سوءاستفاده می‌کردند تا داروی گیاهی یا حتی مصرف موادمخدر را به افراد توصیه کنند.

جوادی درباره اینکه برخی افراد اعلام می‌کنند که بهتر است ایمنی طبیعی در بدن ایجاد شود، می‌گوید: آن‌ها این نکته را فراموش کرده‌اند که برای ایجاد ایمنی طبیعی، در ابتدا لازم است شانس این را داشته باشند که از ابتلای به آن ویروس، درامان بمانند یا از آن بیماری، زنده بیرون بیایند.

او با بیان اینکه آینده بهتر و سالم‌تر جامعه با واکسیناسیون ممکن خواهد بود، می‌گوید: برخی افراد می‌گویند بهداشت عمومی، خوب است و واکسن‌ها اثرگذاری ندارند، درحالی که بهداشت عمومی در جای خود مطلوب است و واکسن‌ها نیز اثر خود را  دارند.