فضای مجازی؛ بستری جدید برای سحر، جادو و طلسم‌نویسی  | بازار داغ رمالی دیجیتال

به گزارش شهرآرانیوز؛ رمالی، کاری که روزگاری به صورت سنتی انجام می‌شد، حالا در شبکه‌های مختلف مجازی با شرط تضمین تأثیر اوراد، انجام می‌شود و مشتری هم کم ندارد. تبلیغات رمالی در سکو‌های فروش اینترنتی، گوی سبقت را از سایر آگهی‌ها ربوده است. دعانویسی اینترنتی، سونامی جدیدی است که فقط آدم‌های ساده لوح را فریب نمی‌دهد؛ دامی است که گاه پای فرهیختگان و افراد تحصیل کرده را هم به ماجرایی پرچالش باز‌ می‌کند.

خرافه پرستی سنتی و مدرن

روایت را از یکی از صفحات پرمخاطب اینستاگرام شروع می‌کنم که پست‌های رنگارنگ طلسم‌های جورواجورش جلب توجه می‌کند. این صفحه بیش از ۱۷ هزار مخاطب دارد و مدعی ارائه طلسم‌های مرتبط با بازگشت معشوق، محبت و عشق، دفع رقیب و ... است.

کامنت‌ها هم جالب توجه است، مثل کامنت خانمی که نوشته: من و همسرم عاشق هم بودیم و همه، مخالف این وصلت بودند. کلی سختی کشیدیم تا به هم رسیدیم. هنوز یک سال هم از عروسی مان نمی‌گذرد که رفتارش تغییر کرده و خیلی سرد شده است.

دختر جوان دیگری هم نوشته: برای بستن زبان مادرشوهر و خواهرشوهرهایم، آمده‌ام. یکی دو تا که نیستند؛ پنج خواهر افعی اش دست از سر زندگی مان برنمی دارند.

دستش پر از النگو‌های ریز است. نشانم می‌دهد و‌ می‌گوید: تابه حال دو تا از آن‌ها را خرج این کار کرده‌ام. لازم باشد، تمامشان را هم می‌دهم.

از جمله آخرش خنده‌ام می‌گیرد: «خدا لعنت کند همسایه کناری مان را؛ مدام اسپند دود می‌کند که باطل کننده دعاست.»

نمونه‌های خرافه پرستی کم نیستند؛ هم روش قدیمی ترشان و هم شیوه‌های مدرنش. جالبی اش به همین است که خرافات از دنیای جدید و فناوری هم عقب نمانده است و صفحه‌های خریدوفروش کالا در شبکه مجازی و سایت‌های تبلیغاتی، بستری برای جولان دعانویس‌ها شده‌اند.

قیمت‌ها متفاوت است. هزینه مبتدیان در پیج‌های اینستاگرامی گمنام، حدود ۱۰۰هزار تومان آب می‌خورد با همان تفسیر‌های کلیشه‌ای مثل «عشقی قدیمی بازمی گردد»، «مهره‌ای که شانس می‌آورد»، «بازگشت معشوق» و «رزق وروزی فراوان»، اما قیمت‌های بیشتری هم در سایت‌ها هست.

کلی شماره، یادداشت کرده‌ام. با تردید یک به یک را‌ می‌گیرم. برخی‌ها شرط پاسخ دادن را فقط مراجعه حضوری می‌دانند، اما بعضی‌ها هم جواب می‌دهند.

صدایی که از آن سوی خط می‌آید، ته لهجه جنوبی دارد. آن قدر دستپاچه و هول هستم که سلام نکرده، می‌گویم: بچه دار نمی‌شوم؛ شما می‌توانید کمکم کنید؟

کمی به خودم مسلط‌تر می‌شوم و ادامه می‌دهم: هشت سال می‌شود برای مادر شدن به هر دری زده‌ام، اما نشده است. می‌گوید: «اول باید سرکتاب باز شود.» برای این کار دلیل دارد؛ مشخص شود که اجنه، طلسمم کرده‌اند یا نه. با اینکه سرش شلوغ است، قول می‌دهد کارم را تا شب راه بیندازد. شرطش این است که اول ۱۰۰ هزار تومان به شماره کارتی که‌ می‌دهد، واریز کنم.

ارتباط را هنوز قطع نکرده‌ام که امیدوارترم می‌کند: «اگر طلسم نباشد، با ۶۰۰هزار تومان هم می‌شود کار را راه انداخت.» زبان گرمی دارد. برای اینکه به نتیجه کارش مطمئن‌تر شوم، می‌خواهد یک پیام بدهم تا پیغام‌های رضایت مشتری‌ها را برایم بفرستد. قاطع اعلام می‌کند: «کلی از مردم نتیجه گرفته‌اند؛ شما هم امیدوار باشید.»

نفر بعدی را به قصد بخت گشایی انتخاب می‌کنم. خرجش، گفتن نام مادر و یک هزینه ۲۰۰هزار تومانی است. مبلغش بیشتر از قبلی است. فیش واریزی را که ارسال می‌کنم، زود به وعده عمل می‌کند و صوت می‌فرستد. حرف هایش بوی ترس می‌دهد. مطمئن است که طلسم شده‌ام؛ یک طلسم کهنه و قدیمی توسط زنی قدبلند و سفید و بور که از اقوام دورمان است و تا این طلسم باطل نشود، هیچ فردی سراغم نخواهد آمد. شکستن این طلسم، ۵ تا ۶ میلیون هزینه دارد، اما آینده‌ای پر از اتفاقات خوب، همراهش هست و ناخواسته از دهانم می‌پرد: «قیمتش؟» منظورم را‌ می‌فهمد و‌ می‌گوید: هزینه شکستن طلسم، خیلی بیشتر از این هاست.

ظاهرا هزینه اوراد و سرکتاب براساس لوکیشن‌هایی که در آدرس‌ها هست، فرق می‌کند؛ هرچه محل کسب وکار در منطقه برخوردارتری باشد، قیمت‌ها بیشتر است. ادعا‌های عجیب مثل اینکه کارت‌های «اوراکل» اصل دارند، هم روی قیمت تأثیر می‌گذارد.

هشدار پلیس برای کلاهبرداری‌های عیان

هر وقت پای خواسته، حاجت یا برطرف کردن مشکلی درمیان باشد، بدون شک توسل و دعاکردن و از خداخواستن، مستقیم‌ترین و سرراست‌ترین مسیر است؛ البته خیلی‌ها این مسیر مستقیم را به سمت منافع خود کج کرده‌اند.

در اعماق تاریک بازار دعانویسی و فالگیری، جایی که پول و ماوراءالطبیعه دست در دست هم داده‌اند، رئیس پلیس فتای خراسان رضوی به سوءاستفاده رمال‌ها اشاره می‌کند.

سرهنگ مرتضی حقی می‌گوید: ۷۰درصد از موضوعاتی که در پوشش رمالی و دعانویسی انجام می‌شود، به قصد سوءاستفاده مالی و... و با عنوان مجرمانه کلاهبرداری تطابق پیدا می‌کند؛ اینکه افراد معمولا متقاضیان را به درگاه‌های جعلی پرداخت راهنمایی می‌کنند، آن هم برای شکستن طلسم‌هایی که میلیونی آب می‌خورد و اورادی که افراد به نیت‌های مختلف ازدواج و بخت گشایی، طلسم صلح و سازش و زبان بند، آن را سفارش می‌دهند.

او متعجب از این موضوع است که باوجود رشد فرهنگی و تغییرات اجتماعی، هنوز گرایش به این مسئله زیاد است و از پرونده‌های مختلفی حرف می‌زند که سودجویان در پشت این جریان، جرایم دیگری نظیر سرقت و سوءاستفاده جنسی از مراجعه کنندگان را هم مرتکب شده‌اند.

حقی از شهروندان می‌خواهد هر موضوعی در این باره را به شماره۰۹۶۳۸۰ اطلاع دهند.

تفاوتی که بین سحر و دعاست

البته در گذشته، گاهی اوقات مردم به عالِم شناخته شده یا پیر و مرشدی که همه به زهد و تقوایش ایمان داشتند، مراجعه می‌کردند و برای خواندن ذکر یا گرفتن چله، دستور می‌گرفتند. اما سحر و جادو با دعا و دعاخواندن فرق می‌کند. درباره گرایش به دعا و دعانویسی، نظرات مختلفی وجود دارد. حجت الاسلام والمسلمین علی ابهری، کارشناس علوم دینی، به عوامل بی شماری اشاره می‌کند.

او می‌گوید: سحر نه تنها در فرهنگ‌های مختلف وجود دارد، بلکه در قرآن کریم و متون دینی هم به آن اشاره شده است، اما نیاز به تخصص و علم دارد.   از دیدگاه وی، یکی از دلایل گرایش مردم به این نوع علوم، مشکلاتی است که در زندگی روزمره خود با آن‌ها مواجه هستند؛ موضوعاتی مانند فقر و بیماری، افراد را به جست‌و‌جو و پیدا کردن راه حل‌های سریع و ساده وادار می‌کند.

ابهری این نکته را گوشزد می‌کند که مردم تمایل دارند با روش‌های آسان و دردسترس، مشکلات خود را حل کنند، درحالی که بسیاری از مسائلی که به سحر نسبت داده می‌شود، ممکن است ناشی از عوامل طبیعی و اجتماعی باشد؛ به همین خاطر تشخیص دقیق و علمی در این زمینه، نیاز به تخصص و تجربه دارد.

این کارشناس علوم دینی، رشد فناوری را یادآوری می‌کند که از زمانی که وارد زندگی ما شده است، به شیوع برخی مسائل دامن می‌زند و به همین خاطر، تنوع و تقسیم بندی این پیام‌ها در فضای مجازی زیاد است.

وی به عنوان کارشناس حوزه دینی معتقد است: برای مقابله با خرافه پرستی و گرایش به دعانویسی، باید یک بستر فرهنگی مناسب فراهم شود. این بستر نیازمند اطلاع رسانی و آموزش عمومی است تا مردم بتوانند با شیوه‌های صحیحِ حل مشکلات خود آشنا شوند.

راحت طلبی؛ ریشه خرافه گرایی

همچنین حجت الاسلام والمسلمین محمد سلطانیه، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی، درباره این موضوع می‌گوید: گرایش افراد به سحر، جادو، دعا، رمل و جفر و پیشگویی و پسگویی و... پیشینه‌ای تاریخی دارد و بیانگر آن است که غالبا این دست افراد به برخی اشیا و نیرو‌های ماورایی مؤثر بر سرنوشت، باور دارند؛ مثلا برخی، اعتقاد به ارتباط با اجنه دارند و معتقدند جنیان بر فرایند شکل گیری آینده آن ها، تأثیر مستقیم می‌گذارند یا معتقدند طلسم وجود دارد و افراد با رجوع به رمال، می‌توانند خواسته‌های خود نظیر طلاق، ازدواج، ثروت اندوزی و... را طلب کنند. گاهی موانع رسیدن به اهداف خود را عوامل ماورایی می‌دانند. گرایش به جادو، دعا و مراجعه به رمال‌ها از همین جا نشئت می‌گیرد.

او راحت طلبی و میل شدید و رسیدن زودهنگام به نتیجه و مقصود را، دلیل ورود به خرافه پرستی می‌داند و‌ می‌افزاید: این علاقه مندی برای رسیدن سریع به نتیجه و مقصود خواسته، همراه همیشگی بشر بوده است؛ شاید به این خاطر که انسان‌ها فکر می‌کنند کسی در جریان زندگی، برنده و موفق است که زودتر به خواسته اش برسد.

سلطانیه علاقه خانم‌ها و به ویژه جوانان را به این حوزه یادآوری می‌کند و ادامه می‌دهد: با وجود پیشرفت‌های فرهنگی و تحولات اجتماعی افراد، گرایش مردم به ویژه این طیف به دعا و مسائل مرتبط به عنوان یک واکنش اجتماعی دربرابر تغییرات و چالش‌های زندگی، تأمل برانگیز است و نیاز به واکاوی و درمان دارد.

عجب از عوام زدگی نخبه ها!

از دیدگاه حسین مهربانی فر، پژوهشگر حوزه اجتماعی و جامعه شناس، یک بخش جدی از علل این موضوع، به آگاهی و خودآگاهی افراد برمی گردد. او‌ می‌گوید: متأسفانه مردم بیشتر از اینکه تفکر و خردورزی را پیشه کنند، تحت تأثیر منابع رسانه‌ای جدید هستند و به عبارتی دچار یک جهل مرکب شده‌اند، درحالی که اگر اهل مطالعه متون دینی باشند و به آگاهی عمیق برسند و بینش و اطلاعاتشان بیشتر شود، تأثیرپذیری آن‌ها کمرنگ می‌شود.

مهربانی فر هم تأسف خود را از این موضوع اعلام می‌کند: «گاه این عوام زدگی دربین برخی افراد تحصیل کرده و نخبه هم دیده می‌شود و این جهالت را خودشان متوجه نمی‌شوند و وقتی برای حل مسئله‌ای از طریق طبیعی به مشکل برمی خورند، به خیال خودشان، سراغ عوامل ماورایی می‌روند و از آن‌ها مدد می‌خواهند، درحالی که کلید گشایش هر مسئله، به دست اولیای الهی و ائمه (ع) و بعد هم خودشان است.»

رمالی، جرم است

درحالی که سکو‌های فروش اینترنتی به عنوان استارتاپ‌های موفق ایرانی شناخته می‌شوند، غفلت آن‌ها از نظارت بر آگهی ها، به گسترش جرایم سازمان یافته دامن زده است. سکو‌های فروش اینترنتی پر از آگهی‌های امیدوارکننده برای ازدواج و رسیدن به شغل خوب و... است.

با مهدی عبدی، وکیل پایه یک دادگستری، درباره رویه قضایی موضوع حرف می‌زنیم. او‌ می‌گوید: قانون گذار به صورت خاص، عنوان «جرم رمالی» را پیش بینی نکرده است، اما دادگاه‌ها با استفاده از ابزار‌های موجود، راه را برای تعقیب این گونه افراد باز گذاشته‌اند.

عبدی برای تکمیل صحبت هایش توضیح می‌دهد: در نظام قضایی ایران، برخورد با پدیده‌هایی مانند رمالی و دعانویسی بیش از آنکه ناشی از یک جرم انگاری صریح و مستقیم باشد، حاصل تفسیر قضایی و تطبیق مصادیق با عناوین مجرمانه عمومی است. براساس ماده یک قانون تشدید مجازات مرتکبان ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری مصوب۱۳۶۷؛ هرگاه کسی از طریق توسل به وسایل متقلبانه یا امیدوار کردن به امور واهی و... دیگری را فریب دهد و از این طریق اموالی را به دست آورد، مرتکب جرم کلاهبرداری شده است.

او بیان می‌کند: وقتی فردی با تکیه بر ادعای پیشگویی آینده از طریق رمالی، ادعای ارتباط با عالم غیب یا وعده‌های پوچی مانند بخت گشایی یا حل مشکلات عاطفی و مالی با نوشتن دعا‌های خاص، پول یا مال دیگری را دریافت می‌کند، تمام ارکان کلاهبرداری محقق شده است. مجازات این جرم، حبس از یک تا هفت سال و ردِ مال به شاکی است.  

وکیل پایه یک دادگستری ادامه می‌دهد: البته گاهی ممکن است به دلایلی نتوان پرونده را ذیل کلاهبرداری تعریف کرد. در چنین مواقعی، دادگاه‌ها معمولا به سراغ جرم کلاشی می‌روند. مطابق ماده۷۱۲ قانون مجازات اسلامی (کتاب تعزیرات) مصوب سال۱۳۷۵، هرکه تکدی یا کلاشی را پیشه خود قرار دهد، قابل تعقیب است.

اگر کسی به شکل حرفه‌ای و مستمر از این راه امرارمعاش کند، حتی اگر نتوان مال خاصی را به او منتسب کرد، می‌توان با وی برخورد قانونی کرد. امروزه این فعالیت‌ها به فضای مجازی کشیده شده است؛ صفحه‌هایی با عناوین فریبنده‌ای مانند «مشاوره کوانتومی» یا «درمان با انرژی کیهانی»، نمونه‌هایی از همین تعریف است.

عبدی می‌گوید: هرچند قانون به صورت مستقیم به نام «رمالی» اشاره نکرده است، روح حاکم بر قوانین کیفری و تفسیر قضایی، اجازه نمی‌دهد افراد سودجو از خلأ‌های قانونی برای سوءاستفاده از باور‌های مردم استفاده کنند؛ البته علاوه بر برخورد قضایی، آموزش همگانی، تقویت نهاد‌های مشاوره معتبر و ترویج عقلانیت در جامعه، تنها راه حل پایدار برای خشکاندن ریشه‌های این گونه جرایم و سودجویی‌های افراد سودجو از افراد ساده لوح است.