با تصویب طرح راهبردی توس، ۳۶۰۰ هکتار از اراضی منطقه منفصل توس به صورت قانونی به شهر مشهد ملحق شد.
علیرضا ظهیری | شهرآرانیوز؛ آخرین روز تیرماه امسال بود که طرح راهبردی توس به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری رسید و پس از ۳۱ سال منطقه منفصل تاریخی توس رسما به شهر مشهد پیوست و در همان روز‌ها اقدامات لازم برای تدوین و تصویب طرح تفصیلی این محدوده نیز در دستور کار قرار گرفت.
در همان روز تصویب این طرح، شهردار مشهد اعلام کرد که در طول یک سال و نیم گذشته در کمیته‌های مختلف شورای عالی شهرسازی مشغول دفاع از طرح بودیم و پس از سال‌ها می‌توانیم این خبر را به دوستداران میراث فرهنگی، فردوسی، مردم ساکن در محدوده منفصل توس و افراد دارای اراضی در محدوده توس بدهیم که این منطقه دارای طرح راهبردی مصوب شده است.
محمدرضا کلائی گفته بود که با تصویب این طرح راهبردی، ۳۶۰۰ هکتار از اراضی منطقه منفصل توس به صورت قانونی به شهر مشهد ملحق شد و امیدواریم با این مجوز، در کمترین زمان ممکن و حدود ۴ ماه، طرح تفصیلی محدوده توس را در کمیسیون ماده ۵ استان خراسان رضوی تصویب کنیم.
وی البته تأکید کرده بود که حفاظت از موقعیت توس، آرامگاه فردوسی و محوطه‌های تاریخی پیرامونی آن از نکات برجسته این طرح است و می‌توانیم مطمئن باشیم که تا قرن‌ها از این مجموعه‌های تاریخی حفاظت خواهد شد و می‌توانیم آن را توسعه دهیم. با این تصویب، از این پس می‌توانیم یک ساماندهی توسعه محور را در منطقه توس دنبال کنیم.
پس از این اتفاق و تصویب طرح راهبردی توس، موضوع اراضی کشاورزی و تغییر کاربری زمین‌های بزرگ مقیاس به یکی از چالش‌های اساسی منطقه تاریخی توس تبدیل شد، به گونه‌ای که تا امروز شبهات مختلفی نظیر تغییر کاربری اراضی کشاورزی به ویژه اراضی پیوسته به این منطقه با ساختن ویلا‌ها و مجتمع‌هایی از این دست یا به وجود آمدن رانت و زمین خواری در منطقه مطرح شد. در همین راستا پیشنهاد‌های مختلفی به مشاور طرح برای حل وفصل این موضوع ارسال شد که پیشنهاد خروج بخشی از زمین‌های کشاورزی این منطقه از ذیل این طرح یکی از موارد قابل تأمین بوده است.
در همین زمینه اخیرا بهاره بزرگمهر، معاون شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی، هم با هشدار درباره تغییرکاربری اراضی کشاورزی محدوده توس گفته است که برای جلوگیری از سوءاستفاده سودجویان، پیشنهاد خروج بیش از ۷۵۰ هکتار زمین کشاورزی پیوسته از محدوده ابلاغی استاندار وقت در سال ۱۳۹۱، توسط مشاور تدوین شده و شورای عالی شهرسازی و معماری در حال بررسی آن است.
استثنا برای زمین‌های کشاورزی
رئیس کمیسیون ویژه توسعه و بهسازی توس شورای شهر مشهد هم در گفتگو با شهرآرا با بیان اینکه بخش عمده‌ای از اراضی بیش از ۳۰۰۰ هکتاری منطقه منفصل توس اراضی کشاورزی هستند، اظهار کرد: در راستای اینکه این اراضی کشاورزی دست نخورده باقی بماند و تفکیک نشود، پیشنهاد‌های مختلفی مطرح شده بود که خارج شدن زمین‌های کشاورزی نزدیک لبه محدوده شهر از طرح، یکی از بهترین پیشنهادهاست و این موضوع در حال بررسی است.
سید مسعود ریاضی با بیان اینکه من و البته شهردار مشهد موافق این پیشنهاد هستیم، به دلایل این موافقت اشاره کرد و گفت: دلیلی ندارد که آن بخش از اراضی کشاورزی که با مرز طرح راهبردی توس پیوستگی دارد تبدیل به باغ و ویلا یا نظیر آن شود. این موضوع جزو تأکیدات سازمان جهاد کشاورزی استان نیز هست.
وی تأکید کرد: هدف در منطقه تاریخی توس این است که این منطقه توسعه فرهنگی پیدا کند. اصل و اساس منطقه توس مبتنی بر گردشگری و فرهنگ است؛ بنابراین دلیلی نمی‌بینم که این محدوده تبدیل به باغ و ویلا یا زمینه سوء استفاده و زمین خواری در آن فراهم شود.
در انتظار تعیین تکلیف ساخت وساز‌های غیرمجاز
ریاضی با بیان اینکه البته این موضوع در حیطه کاری ما نیست و باید دید مشاور طرح که در سال ۹۲ این طرح را تهیه کرده، چه اندیشه‌ای برای آن داشته است، اظهار کرد: باید جواب مردم را بدهیم، اما نظر ما این است که باید در این حوزه، تکلیف مردم و میراث فرهنگی روشن شود و از همین حیث ما به باقی ماندن اراضی کشاورزی اعتقاد داریم، اما درعین حال معتقدیم که این موضوع باید هرچه زودتر تعیین تکلیف شود.
رئیس کمیسیون ویژه توسعه و بهسازی توس در ادامه درباره تعیین تکلیف ساخت وساز‌های غیرمجاز در محدوده تاریخی توس گفت: با طرح تفصیلی راحت‌تر می‌توان در منطقه نظارت داشت، هرچند که در برخورد با ساخت وساز غیرمجاز در منطقه باید همه دست به دست هم دهند و همه نهاد‌ها باید در کنار هم باشند.
وی درباره آخرین وضعیت طرح تفصیلی منطقه تاریخی توس نیز گفت: قرار بوده این طرح طی روز‌های اخیر ابلاغ شود، اما هنوز ابلاغی صورت نگرفته است.