فراخوان سی‌امین جشنواره تئاتر خراسان رضوی در حالی منتشر شد که برخی هنرمندان امیدی به برگزاری سودمند آن ندارند.
غلامرضا زوزنی | شهرآرانیوز - هر چند که از روز گذشته معاونت هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اعلام کرد تماشاخانه‌ها و سینما‌های مشهد می‌توانند فعالیت خود را از سر گیرند، اما همچنان اوضاع کرونایی رونق را از اماکن فرهنگی شهر ربوده است. با این حال چندی پیش فراخوان سی‌امین دوره جشنواره تئاتر استان خراسان رضوی منتشر شد و همراه خود، اما و اگر‌هایی را برای هنرمندان تئاتر استان ایجاد کرد.
اما این دوره از جشنواره دردسر‌هایی تازه را پیش رو دارد. دردسر‌هایی که کرونا و شرایطی که این بیماری واگیردار به وجود آورده است.
با این حال معاونت امور هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی فراخوان این دوره از جشنواره تئاتر استان را منتشر کرده تا تئاتر بیش از این در خاموشی فرو نرود.
دهم شهریور، آخرین مهلت تکمیل فرم حضور در جشنواره بوده و مهلت ارسال آثار به دبیرخانه جشنواره نیز تا ۲۰ آبان امسال تعیین شده است. آثار منتخب ۲۵ آبان از سوی دبیرخانه جشنواره معرفی خواهند شد. اما با توجه به استقبال کم هنرمندان تئاتر استان از این جشنواره مهلت ارسال آثار تا ۲۵ شهریور تمدید شده است. با این اوصاف سی‌امین جشنواره تئاتر خراسان رضوی در دهه سوم آبان امسال برگزار خواهد شد.
بر اساس فراخوان منتشر شده ارزیابی و انتخاب آثار فقط از میان آثار تولید شده و آماده اجرا از جشنواره استانی سال ۹۸ تا آبان ۹۹ انجام می‌شود.
همچنین آثاری که با موضوع‌های جهش تولید، ارزش‌ها و دستاورد‌های دفاع مقدس، اپیدمی بیماری کرونا و مدافعین سلامت، فرهنگ دینی، رضوی، بومی یا بستر‌های تاریخی، آداب و رسوم و سنت‌های منطقه و استان تولید شده باشند، در اولویت هیئت انتخاب خواهند بود. نمایش‌های ارائه شده باید برای نخستین بار در این جشنوار اجرا شوند و بر اساس مفاد فراخوان آثار گروه شرکت‌کننده نباید در هیچ یک از جشنواره‌های سراسری کشوری یا منطقه‌ای شرکت کرده باشند. در حالی که کرونا و رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی می‌توانست پای آثار خیابانی را به جشنواره استانی تئاتر باز کند، اما در فراخوان قید شده است: در این جشنواره آثار خیابانی ارزیابی نمی‌شوند.
کرونا تعیین می‌کند
محمدرضا محمدی، معاون هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان در گفتگو با شهرآرا، اعلام تعداد دقیق متقاضیان برای شرکت در جشنواره را به برگزاری جلسه‌ای در دبیرخانه موکول کرد. او همچنین پیش‌بینی کرد با توجه به شرایط، تعداد متقاضیان برای شرکت در جشنواره چشمگیر نباشد و علت تمدید مهلت ثبت‌نام در جشنواره همین مسئله است.
بنا به اظهار محمدی، شرایط فعلی جشنواره را به سوی برگزاری غیرحضوری خواهد برد: با توجه به شرایط موجود و شیوع بیماری کرونا در کشور سی‌امین جشنواره تئاتر استانی اکنون به صورت بازبینی از طریق لوح فشرده انجام می‌شود. اگر در زمان برگزاری جشنواره اوضاع مشهد و استان از نظر شیوع کرونا به حالت عادی بازگشت و شرایط بهتر شد و ستاد ملی مبارزه با کرونا به ما اجازه برگزاری جشنواره حضوری را داد، جشنواره امسال به صورت حضوری برگزار خواهد شد، در غیر این صورت جشنواره آنلاین و مجازی و اختتامیه نیز متاثر از همین شرایط خواهد بود.
یکی از شروطی که آثار متقاضی برای حضور در جشنواره ملزم به رعایت آن هستند، داشتن حداقل ده روز اجرای عمومی است. با توجه به اینکه تنها یکی دو ماه پس از پایان جشنواره سال گذشته و دوره بیست و نهم، تعداد اندکی نمایش تازه روی صحنه رفته‌اند و شرایط کرونایی به طور کلی اجرا‌های عمومی را به تعطیلی کشانده، مبهم بودن اجرای عمومی نیز چالش دیگری است که پیش روی گروه‌های متقاضی است. محمدی در‌این‌باره گفت: با توجه به این شرایط، دبیرخانه جشنواره این مسئله را در تصمیم‌گیری خود مدنظر داشته و قرار شده گروه‌هایی که از سوی هیئت انتخاب برای حضور در جشنواره برگزیده می‌شوند و امکان اجرای عمومی نداشتند، تعهد دهند تا پیش از برگزاری جشنواره ده شب اجرای صحنه‌ای داشته باشند.
به گفته دبیر جشنواره تئاتر استانی، احتمال کاهش آثار امسال در مقایسه با پارسال فراوان است: متاسفانه تئاتر به شرایط کرونایی بر خورد و اکنون نه اجرای عمومی وجود دارد و نه تولید آثاری شکل گرفته است و گروه‌ها تمرینی برای تولید اثر ندارند. با توجه به این شرایط طبیعی است که از تعداد آثاری که برای حضور در جشنواره متقاضی‌اند کاسته شود. مگر اینکه گروه‌ها در یکی دو ماه پیش رو تا زمان ارسال اثر به دبیرخانه تمرین‌های خود را انجام دهند و به این ترتیب جشنواره امسال با تعداد آثار بیشتری روبه‌رو باشد. البته این شرایط و پیش‌بینی‌ناپذیری تعداد شرکت‌کنندگان برای همه استان‌ها یکسان است.
با شما تماس خواهم گرفت!
با اینکه محمدرضا محمدی، معاون هنری سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی، به شهرآرا گفته است که دبیر اجرایی جشنواره تئاتر استان کریم جشنی، رئیس انجمن هنرهای نمایشی استان خراسان رضوی، است، اما خود جشنی هرگونه صحبت درباره جشنواره را به بعد از ابلاغ حکم دبیر اجرایی جشنواره استانی موکول کرده است. او گفته است که تعداد متقاضیان حضور در جشنواره سی‌ام استان را منشی انجمن، روزانه به معاون هنری سینمایی، یعنی محمدی اعلام می‌کند. با این حال محمدی گفت که ابلاغ دبیر اجرایی جشنواره برای جشنی صادر شده و تا چند روز آتی به دستش خواهد رسید.
به گفته محمدی در جلساتی که برای برگزاری جشنواره در معاونت متبوعش برگزار شده همه مسئولیت‌ها مشخص و به افراد اعلام شده است. به این ترتیب دبیر اجرایی جشنواره جشنی است. با این حال جشنی از ارائه آمار متقاضیان جشنواره برای درج در گزارش امتناع کرد و در پاسخ گفت: ابلاغ و حکمی از سوی ایشان صادر نشده است. به محض دریافت، (حکم یا ابلاغ) با شهرآرا در ارتباط با جشنواره استانی امسال تماس خواهم گرفت.
کرونا، چالش نیست
مسابقه بخت‌آزمایی، عنوانی است که سید محمد مداح حسینی، منتقد و مدرس تئاتر و سینما، به جشنواره تئاتر استانی نسبت می‌دهد. او می‌گوید که شوق و شور در این جشنواره سال‌هاست که از بین رفته و ربطی هم به کرونا ندارد: پیش‌تر جشنواره استانی همانند یک گردهمایی سالانه برای هنرمندان بود، اما الان مثل بخت‌آزمایی برای آن‌ها شده است. یا در این مسابقه برنده می‌شوند و به جشنواره فجر می‌روند و یا خیر: جشنواره شبیه به سلسله مراتب اداری شده است.
او که دوره گذشته این جشنواره، عضو هیئت انتخاب بوده باور دارد هدف از برگزاری این جشنواره تنها برگزار کردن آن است: این جشنواره برگزار می‌شود تا گروه‌ها را به جشنواره فجر معرفی کند. به عبارتی دیگر برگزار می‌شود که برگزار شده باشد. این جشنواره باید محلی برای ارتباط گروه‌های تئاتر با یکدیگر و پلی باشد تا هنرمندان از تجربه یکدیگر استفاده کنند.
این منتقد سینما گفت: جامعه باید خودش را با شرایط کرونایی هماهنگ کند، نه اینکه فعالیت‌هایش را تعطیل کند: ابتدا که کرونا آمد همه منتظر بودیم که تمام شود. ولی دیدیم که این ویروس مدت زمان طولانی با ما خواهد بود، پس باید با آن کنار بیاییم. برگزاری مجازی جشنواره به بهانه شیوع کرونا باعث می‌شود شوق و شور از این رویداد هنری بیشتر از پیش گرفته شود. به نظرم چالش اصلی جشنواره تئاتر استان، کرونا نیست، شوق و شوری است که سال‌ها از جشنواره رفته است و باید به آن باز گردد.
از جشنواره آبی گرم نمی‌شود
نبود دغدغه در میان برگزار کنندگان جشنواره تئاتر استانی مهم‌ترین چالشی است که به نظر مسعود عقلی، بازیگر، نویسنده و کارگردان مشهدی تئاتر، این جشنواره را تهدید می‌کند. به نظر او فرد خلاق، دغدغه‌مند و دلسوزی در شهر نیست که دلش برای تئاتر شهر بسوزد: اتفاقا کرونا می‌توانست به رشد تئاتر‌های محیطی در مشهد کمک کند. می‌شد در این مدت تجربه‌های بدیع و کم‌نظیری را برای زنده نگه‌داشتن تئاتر در مشهد رقم زد که متأسفانه این مسائل برای هیچ فردی مهم نبوده است.
به گفته او برگزارکنندگان جشنواره در حال اجرای دستورالعمل‌های مدیران بالادستی خود هستند: آن‌ها فراخوان را منتشر کردند که کاری انجام داده باشند و گرنه می‌شد در همین شرایط کاری کرد که تئاتر زنده بماند. جشنواره تئاتر استانی نیز باید برای زنده نگه‌داشتن تئاتر در شهر بکوشد. در همه این سال‌ها دیده‌ایم که از جشنواره تئاتر استانی آبی برای تئاتر گرم نمی‌شود.
مسئله کرونا آن‌قدر جدی است که بنا به گفته این کارگردان مشهدی تئاتر نمی‌توان از مسئولان جشنواره انتظار ویژه‌ای داشت: مسئولان در دورانی که شرایط عادی بود و خطری همچون کرونا کسی را تهدید نمی‌کرد برای تئاتر کاری نکردند، پس فکر می‌کنم الان هم کاری از دست آن‌ها بر نمی‌آید. ناکارآمدی‌ها بیشتر از این است که کرونا مسبب آن باشد. مسئولان باید فکر کنند چرا نمی‌توانند تدبیری بیندیشند که تئاتر در این شهر حیات سالم داشته باشد؟