در نبود سیستم نوبت‌دهی حدود ۲ ساعت از وقت مشهدی‌ها در صف‌های مراکز تعویض پلاک صرف می‌شود
تکتم جاوید | شهرآرانیوز؛ در روند خریدوفروش خودرو شاید هیچ بخشی بیشتر از تعویض پلاک، وقت شما را نگیرد. یعنی اگر معامله خود خودرو چند دقیقه طول بکشد، تعویض پلاکش حتما چندساعتی زمان می‌برد. این‌گونه است که اگر صبح زود به مرکز تعویض پلاک آمده باشید، امکانش هست که تا نیمه روز از آنجا خارج شوید، اما اگر دیرتر بجنبید یا مدرکتان نقص داشته باشد، باید یک روز دیگر هم قید کار و زندگی را بزنید و مشتری صفی طولانی باشید که گاهی از دو کیلومتر هم تجاوز می‌کند. صف طولانی مرکز تعویض پلاک در خیابان ساجدی و پیامک‌های گلایه‌آمیز شهروندان از کند بودن امور مربوط به این حوزه، باعث شد در سرزده این هفته، سری به مرکز تعویض پلاک شماره یک مشهد بزنیم که بزرگ‌ترین مرکز شرق کشور است.
از این خیابان تا آن خیابان صف کشیده‌اند
اگر مسیر عبورومرور‌تان بولوار توس و خیابان ساجدی باشد، حتما صف طولانی خودرو‌ها را دیده‌اید. انواع خودرو و آدم‌های منتظر که هرازگاهی ماشین را روشن می‌کنند و چندمتری جلو می‌روند. حوالی ساعت ۹ صبح به ساجدی می‌رویم. چندصدمتری از انتهای صف جلو می‌آییم تا نزدیکی در ورودی مرکز. اغلب رانندگان، ماسکشان را روی داشبورد گذاشته‌اند یا تا زیر چانه پایین کشیده‌اند و با گوشی همراه خود مشغول هستند. چند نفری هم بعد از جابه‌جایی خودرو در صف، دوباره پیاده می‌شوند و صحبتشان را از سر می‌گیرند تا جابه‌جایی دیگر.
علی نزاکتی یکی از منتظران این صف طولانی، اما روان است. صندلی خودروی ۲۰۶ را کمی خوابانده و با تلفن همراهش سرگرم است. آن‌طور که خودش می‌گوید، امروز تنبلی کرده و دیر آمده است، با این حال از ساعت ۸ صبح داخل صف است و حتم دارد تا ساعت یک و دو بعد از ظهر، کارش طول می‌کشد. او اگرچه از طولانی شدن و مشکل همیشگی اتلاف وقت در چنین صف‌هایی گلایه دارد، به نقطه قوت کار هم اشاره می‌کند و می‌گوید: من حدود دو ماه پیش هم برای تعویض پلاک آمدم. چند مرحله مانند گرفتن عدم خلافی را کم کرده بودند که به سرعتِ رسیدگی و انجام کار، خیلی کمک می‌کرد. اگر سیستمی بگذارند که مردم نوبت بگیرند و نیازی به ماندن در این صف نباشد، خیلی مفیدتر است.
عظیم‌زاده یکی دیگر از کسانی است که برای تعویض پلاک به اینجا آمده است و با همسر و فرزند کوچکش در خودرو انتظار می‌کشد. بیش از یک ساعت‌ونیم است که منتظرند و چند خودرو مانده است تا به ورودی مرکز برسند. اهل چناران است و با وکالتی که دراختیار دارد، به مشهد آمده است. می‌گوید: به‌دلیل نبودن مرکز تعویض پلاک در چناران، به مشهد آمدیم و، چون اعتبار وکالت‌نامه‌ام تا دو روز دیگر تمام می‌شود، مجبورم زودتر پلاک بگیرم. او امیدوار است تا ظهر کارش تمام شود و به شهرشان برگردند.
او هم از زمانی که برای داخل شدن به مرکز و در صف سپری کرده است، گله دارد و می‌گوید: ما بعد از دو ساعت، تازه برای دریافت خدمات وارد مرکز می‌شویم و آنجا تازه مشخص می‌شود که کارمان انجام می‌شود یا نه. می‌شود این زمان را با یک نرم‌افزار مدیریت کرد تا نه وقت مردم هدر برود نه انرژی‌شان.
بین راننده‌هایی که منتظرند، تعدادی خانم هم دیده می‌شود. خانم علمی یکی از همان‌هاست که بعد از چهار سال و برای بار دوم گذرش به صف پلاک‌گذاری افتاده است. کیکی را که در دست دارد و احتمالا جایگزین صبحانه‌اش بوده است، کنار می‌گذارد، یک پوشه را نشانم می‌دهد و می‌گوید: خیلی یادم نبود که چه مدارکی را باید بیاورم، اما هرچه داشتم، آوردم. باید جایی برای اطلاع‌رسانی باشد که مردم از قبل باخبر باشند چه مدارکی باید بیاورند. کاش سایت یا مرجعی باشد که در آن به‌طور دقیق توضیح بدهند که مراحل چیست و چقدر زمان می‌برد و چه مدارکی لازم است. اگر هم هست، لابد اطلاع‌رسانی خوبی نشده است که من شهروند بدانم.
خانم دیگری که سه ماه پیش هم به اینجا آمده است، می‌گوید: این صف طولانی باعث شده است برخی اینجا نوبت‌فروشی کنند؛ به این صورت که صبح زود جا می‌گیرند و بعد جایشان را در ازای مبلغی می‌فروشند. سه ماه پیش طرح زوج و فرد اجرا می‌شد تا از ازدحام مردم و خودرو‌ها جلوگیری شود، با این حال بازهم باید چند ساعت در صف می‌ماندید. نوبت قبل وقتی در انتهای صف بودم، آقایی به شیشه خودرو زد و پیشنهاد داد در ازای ۱۵۰ هزار تومان، نوبتش را در ابتدای صف به من بفروشد.
او ادامه می‌دهد: من نپذیرفتم، اما صاحب ماشین جلویی من که از شهرستان آمده بود و نگران بود کارش آن روز تمام نشود، با چک‌وچانه، ۱۰۰ هزار تومان داد و رفت جای آن دلال. امروز، اما صف روان است و فکر نکنم بازار دلال‌های نوبت داغ باشد، با این حال باید سیستمی برای نوبت‌دهی این مراکز، تعریف شود تا عده‌ای سودجو از ناچاری مردم سوءاستفاده نکنند. اینجا حتی برخی افراد ماشینشان را از شب گذشته توی صف پارک می‌کنند و صبح برمی‌گردند. برخی هم که ماشینشان را دوست دارند، داخل خودرو می‌خوابند تا صبح زودتر وارد مرکز شوند و کارشان را پی بگیرند.
اسماعیلی هم که تا ورود خودرویش به داخل مرکز چیزی نمانده است، از هدر رفتن دو ساعت وقتش در چنین صفی شکایت دارد و می‌گوید: مَثل وقت طلاست، در کشور ما هیچ معنایی ندارد انگار. او به صف پشت‌سرش اشاره می‌کند و می‌گوید: خیلی از این افراد از شهرستان آمده‌اند و باید ماشین را چندمتر چندمتر جلو بیاورند تا تازه برسند به مرکز و مراحل کارشان شروع شود. مردم گرفتاری‌های زیادی دارند و می‌توانستند زمانی را که صرف ماندن در صف اینجا کرده‌اند، به کار و گرفتاری دیگرشان اختصاص دهند.
به عقیده او با یک سیستم نوبت‌دهی ساده، می‌توان هدررفت زمان مراجعان را تاحدود زیادی مدیریت کرد.
خان اول؛ اجازه ورود دارید یا نه؟
وارد مرکز می‌شویم. اینجا برای آنکه معطل نشوید، به محض ورود خودروی خود را در محلی که از قبل مشخص شده است، پارک می‌کنید و مدارک خود را به متصدی باجه‌ای تحویل می‌دهید تا بررسی کند تکمیل است یا نه و اینکه امکان خدمات‌دهی به شما هست یا نه. اگر مدارک شما کامل باشد، وارد چرخه معاینه خودرو می‌شوید و به‌دنبال سایر امور می‌روید، اما درصورت نقص در مدارک، به شما کسری مدارک اطلاع داده می‌شود تا از مرکز خارج شوید و پس از تکمیل آن‌ها مراجعه کنید. چند نفری مدارکشان کسری دارد و از همان محل در ورودی خارج می‌شوند، اما برخی هم تلاش می‌کنند مشکل را همان‌جا و به طریقی برطرف کنند. مثل آقای عدالتیان که با همسرش به اتاق رئیس مرکز آمده است تا مشکلش را بگوید. قرار است خودرو را به نام خانمش بزند، اما سند منزل یا مدرکی دال بر سکونت در مشهد همراه ندارند.
او پیش از این هم مالک خودروی دیگری بوده و یکی از پلاک‌هایش مفقود یا سرقت شده است. خانم عدالتیان با نشان دادن شناسامه خود و شوهرش می‌گوید: من اهل شهرستان قوچان هستم، اما شناسنامه شوهرم همراهمان است که اسمم در آن نوشته شده است، پس می‌توان به همین استناد کرد. به‌جز شناسنامه، مدرک دیگری برای نشان دادن سکونت در مشهد ندارم.
ازآنجاکه محل سکونت افراد در جایی از شناسنامه درج نشده است، این زوج باید منتظر بمانند تا یکی از اعضای خانواده دفترچه بیمه‌ای را که در آن آدرس درج شده است، به دستشان برساند و بعد کارشان انجام شود. برخی خریداران یا فروشندگان خودرو هم برای فرار از اتلاف وقت در صف ورودی، از این مرحله شروع می‌کنند؛ به این ترتیب که با هماهنگی بین خودشان، یکی با خودرو به صف می‌آید و دیگری هنگام ورود خودرو، خودش را می‌رساند.
خانم دیگری هم در صف انتظار یکی از اتاق‌های نقل‌وانتقال منتظر است. او از زمان زیادی که صرف امور تعویض پلاک می‌شود، گله دارد و به ما می‌گوید: «بنویسید تا مسئولی فکری به حال اینجا بردارد. مردم چند ساعتشان بیخود و بی‌دلیل در این مراکز هدر می‌رود.»
سرهنگ قدیمی، رئیس مرکز تعویض پلاک:به زودی سامانه نوبت‌دهی اینترنتی راه‌اندازی می‌شود
پس از شیوع بیماری کرونا بسیاری از مراکز عمومی و خدماتی تعطیل شدند و مرکز تعویض پلاک شماره یک مشهد هم یکی از آن‌ها بود. البته این مرکز بعد از حدود سه ماه تعطیلی در تاریخ ششم اردیبهشت امسال بازگشایی شد که این بازگشایی با هجوم شهروندان و صف‌های طولانی همراه بود. صف‌هایی که به‌مرور کوتاه و کوتاه‌تر شدند تا امروز که می‌شود گفت روان هستند، با این حال هنوز هم افراد زیادی از زمانی که در صف این مجموعه هدر می‌دهند، گله دارند.
این گلایه‌ها را به اتاق سرهنگ کاظم قدیمی، رئیس مرکز تعویض پلاک موسسه راهگشای استان، می‌بریم. او علت اصلی طولانی بودن صف بیرون مرکز را که به زعم خودش به دو کیلومتر هم نمی‌رسد، رعایت پروتکل‌های بهداشتی اعلام می‌کند و می‌گوید: درکنار انجام کار، اولویت ما سلامت مردم است و در همین راستا اقداماتی صورت گرفته است و مردم نباید نگران صف باشند، زیرا دائم درحال حرکت است؛ یعنی خدمات‌دهی درحال انجام است.
وی به آمار ورودی و خروجی روزانه خودرو‌ها اشاره و تاکید می‌کند: در مرکز شماره یک به‌طور میانگین هر روز برای ۸۰۰ دستگاه خودرو و در مرکز شماره ۲ در طرق، روزانه برای ۴۰۰ دستگاه خودرو خدمت‌رسانی انجام می‌شود. حدود ۸۰۰ دستگاه خودرو هم روزانه در شهرستان‌های استان، وارد مراکز تعویض پلاک می‌شوند.
به عقیده او «کار مهم این بود که خودرو‌های سنگین، وانت و تاکسی در مرکز شماره ۲ از خودرو‌های سواری جدا شدند که هم به روان شدن ترافیک شهر کمک کرد و هم تخصصی‌تر عمل می‌کنند.» آن‌طور که سرهنگ قدیمی می‌گوید، «اگر فردی ساعت یک یا ۲ نیمه‌شب به این محل آمده باشد، ساعت ۷ صبح درحال دریافت خدمات است.»
بدون نقص مدرک، فقط یک ساعت منتظر بمانید
رئیس مرکز تعویض پلاک با اعلام اینکه اینجا تنها مرکزی است که هم به خودرو خدمات می‌دهد هم به افراد، اظهار می‌کند: ساعت کار مرکز تا ۱۶ عصر ادامه دارد و نمی‌گذاریم هیچ خودرویی بدون خدمات برگردد. درصورتی‌که هیچ نقص مدرکی وجود نداشته باشد، اطمینان می‌دهم افراد در عرض یک ساعت، پلاک خود را تحویل بگیرند و خارج شوند. البته دلیل اصلی کُند شدن مراحل، رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی است.
آن‌طور که از گفته‌های قدیمی برمی‌آید، به‌زودی سیستم نوبت‌دهی اینترنتی مرکز تعویض پلاک هم در خراسان رضوی راه‌اندازی خواهد شد: «این سیستم به‌زودی در مشهد راه‌اندازی می‌شود. به این ترتیب هر فرد می‌داند چه ساعتی بیاید و از حجم صف کاسته خواهد شد.»
چاپ پلاک جدید در یک ساعت
در این مرکز به‌جز تعویض پلاک، خدمات جانبی دیگری همچون صدور سند المثنی، صدور کارت خودروی مفقودشده، برگ سبز مفقودشده، خارج کردن خودروی لیزینگی از رهن و چاپ پلاک نیز داده می‌شود و روزانه بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ نفر از مراجعان در این دسته قرار می‌گیرند.
این مقام مسئول در پاسخ به یکی دیگر از انتقاد‌های مردمی درباره اتلاف وقت در زمان چاپ و نصب پلاک جدید می‌گوید: اواخر دهه ۸۰ حدود ۱۰ تا ۱۵ روز طول می‌کشید تا پلاک خودرو از تهران برسد. از ابتدای دهه ۹۰ ارسال پلاک، پروازی شد که سه روز طول می‌کشید، ولی از سه سال گذشته یک خط تولید پلاک بعد از تهران در مشهد راه‌اندازی کردیم که اکنون میزان انتظار برای چاپ و تولید پلاک، حداکثر یک ساعت است که در مقایسه با گذشته، زمان درخورتوجهی نیست.
او این را هم اضافه می‌کند که حدود ۲۵۰ فقره از درخواست مراجعه‌کنندگان در روز، مربوط به همین امور است. فردی که دو سال از پلاک قبلی‌اش گذشته و پلاکش امهال شده است، فردی که پلاکش مخدوش شده، به سرقت رفته، مفقود شده یا بر اثر تصادف آسیب دیده است، از افرادی هستند که باید پلاک آن‌ها در مرکز، ساخته و روی خودرویشان نصب شود.
قدیمی همچنین به شایعات مربوط به جابه‌جایی مرکز تعویض پلاک از مکان فعلی، پاسخ می‌دهد و می‌گوید: این مرکز جابه‌جا نمی‌شود، اما درصورتی‌که پس از اجرای نوبت‌دهی اینترنتی، باز هم صفوف طولانی باشد، بحث افتتاح مرکز شماره ۳ برای کاهش بار ترافیکی دو مرکز دیگر در دستورکار قرار خواهد گرفت.
در گفتگو با رئیس مرکز تعویض پلاک موسسه راهگشای استان خراسان رضوی، متوجه شدیم اگر فردی برای تکمیل مدارک از مرکز خارج شود و همان روز برگردد و همچنین جانبازان، بدون نوبت خدمات دریافت خواهند کرد. توصیه آخرش این است که پیش از مراجعه به مرکز تعویض پلاک و برای پیشگیری از معطلی، اطلاعات مربوط به مدارک را در سایت www.btnrahgosha.ir مشاهده کنند.
در این سامانه و در سرفصل گستره خدمات، می‌توانید از شرایط و مدارک لازم برای نقل‌وانتقال خودرو، مدارک احراز محل سکونت خریدار، شرایط و مدارک لازم برای فک رهن خودرو، شرایط و مدارک لازم برای صدور سند المثنای مالکیت خودرو، شرایط و مدارک لازم برای صدور کارت المثنای مشخصات خودرو، شرایط و مدارک لازم برای صدور المثنای تأییدیه نقل‌وانتقال، شرایط و مدارک لازم برای اصلاح مشخصات خودرو، شرایط و مدارک لازم درصورت تعویض زوج‌پلاک مخدوش خودرو، شرایط و مدارک لازم درصورت مفقودی یا سرقت تک‌پلاک یا زوج‌پلاک خودرو، مراحل نقل‌وانتقال خودرو، ساعت کار مراکز تعویض پلاک و شرایط و مدارک لازم برای شماره‌گذاری وسایل نقلیه وارداتی مطلع شوید.