شکیبا افخمی‌راد| ضعیف بودن بحث اقتصاد هنر در کشور به‌ویژه در شهرهای دور از پایتخت، یکی از بحث‌هایی است که پیوسته در طول این سال‌ها هنرمندان مطرح میکنند، براین اساس برای بهبود اوضاع، سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، طرحی را با عنوان راه‌اندازی گذرهای فرهنگ و هنر در استان‌ها راه‌اندازی کرد. گذرهای فرهنگی قرار است امکان حضور هنرمندان در یک مکان ثابت را فراهم و از این طریق در استان‌ها و شهرستان‌ها، جاذبه‌های هنری ایجاد کنند. در این شیوه‌نامه، گذرهای فرهنگ و هنر، کاری مشترک میان شهرداری‌ها و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی معرفی شدند. شهرداری‌ها با اختصاص خیابان، میدان یا گذرهای مناسب به این کار و آماده‌سازی آن، در این اقدام مشارکت میکنند و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ازطریق صندوق اعتباری هنر با اعطای تسهیلات ارزان‌قیمت، از بخش خصوصی برای راه‌اندازی کسب‌وکارهای فرهنگی و هنری حمایت می‌کند. اولین استانی که این دستورالعمل را اجرایی کرد، یزد بود. این استان در فروردین97 گذر فرهنگ و هنر خود را راه‌اندازی کرد تا الگویی برای دیگر شهرها باشد. در طول این مدت، شهرهای دیگر چون شیراز و نجف‌آباد نیز گذرهای فرهنگ و هنر خود را افتتاح کردند و حال بعد از گذشت یک سال و شش ماه از راه‌اندازی اولین گذر فرهنگ و هنر در کشور و مطالبه‌گری‌های پیوسته هنرمندان و اصحاب رسانه از اداره‌کل ارشاد خراسان رضوی، مجتمعی تجاری با 70واحد برای فروش آثار هنری هنرمندان به مدت یک سال به‌عنوان گذر فرهنگ و هنر استان معرفی شده است. این بازار هنری در خیابان هفده‌شهریور و مجتمع تجاری آسمان2 قرار گرفته است، از این‌رو هم‌زمان با واگذاری برخی واحدهای آن به هنرمندان، اداره‌کل ارشاد خراسان رضوی روز گذشته نشستی خبری را در این مجتمع برای توضیح اطلاعات تکمیلی به اصحاب رسانه و علاقه‌مندان برپا کرد.
قرار گرفتن آثار هنری در سبد کالای مردم
جعفر مروارید، مدیرکل فرهنگ و ارشاد خراسان رضوی، با اشاره به این موضوع که یکی از برنامه‌های وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی راه‌اندازی و تاسیس گذر فرهنگ و هنر است، گفت: در این گذر، آثار فرهنگی و هنری متنوع در یک مجموعه و فضایی منسجم به‌منظور بازدیدها و خرید هنردوستان قرار می‌گیرد. به این ترتیب، دسترسی‌‌های فرهنگی و هنری برای شهروندان آسان می‌شود و آن‌ها می‌توانند در یک بازه زمانی با مراجعه به این گذر فرهنگ و هنر، نیازهایشان در این حوزه را تامین کنند.
به نظر او، نام‌گذاری امسال به نام «رونق تولید» و اعمال تحریم‌ها بر کشور، فرصتی را فراهم کرده است تا در مشهد کالای ایرانی خریدوفروش شود و تجربه و هنر هنرمندان ایرانی به یک صنعت تبدیل گردد: «طرح اقتصاد فرهنگ و هنر به‌منظور تحقق همین اهداف، امسال صورت‌بندی و برنامه‌ریزی شده است و ما خوشحالیم که برنامه‌ریزی برای این طرح با برنامه ابداعی استاندار خراسان رضوی به نام «مثلث توسعه اقتصادی و فرهنگی» هم‌زمان شده است؛ برنامه‌ای که بر اقتصادهای خرد، سرمایه‌گذاری و خلق ثروت، تمرکز دارد.»
به‌گفته مروارید، اداره‌کل ارشاد برای این برنامه وظیفه دارد که فرهنگ خلق ثروت و گفت‌وگوی تولید را در فضاهای فرهنگی، تعریف و نگاه به فرهنگ و هنر را از دیدی مصرف‌گرایانه به بستری خلاق و تولیدکننده تبدیل کند: «نگاه به هنر و فرهنگ باید نگاه به صنعتی خلاق باشد که می‌تواند به کسب ثروت بینجامد، از این‌رو ما نیازمند یک نگاه و گفتمان عمومی در این عرصه هستیم تا براساس آن، آثار فرهنگی و هنری در عرضه و رقابت با یکدیگر در سبد خرید کالای شهروندان قرار گیرند.»
او همچنین با اشاره به حضور زائران بین‌المللی در مشهد گفت: مشهد به‌عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام، سالانه میزبان 30میلیون زائر است؛ زائرانی که تمام هزینه‌هایی که در شهر صرف میکنند، به مسائل غیرفرهنگی مربوط می‌شود، از این‌رو یکی از اهداف راه‌اندازی گذر فرهنگ و هنر به‌ویژه در این منطقه که زائران و مسافران بسیاری در آن حضور دارند، نمایش قدرت فرهنگ و هنر خراسان بزرگ به زائران و فروش آثار هنری به آن‌هاست. مدیرکل ارشاد در ادامه این نشست، جزئیاتی را درباره گذر فرهنگ و هنر راه‌اندازی‌شده در مجتمع آسمان2 بیان کرد: «نقاشی، صنایع هنرهای تجسمی، آثار هنری بین‌المللی از کشورهای اطراف ازجمله افغانستان، استودیو و عکاسی هنری، آثار هنری بر روی چرم، تصویرسازی، خراطی، تذهیب، خطاطی، آثار فرهنگی درقالب کتاب و انتشارات و مد و لباس ایرانی، مجموع هنرهایی است که در این فضا حضور خواهند داشت.»
به گفته او در این مجموعه با مساحت 3هزارو200متر، 70واحد وجود دارد که تاکنون 30واحد از آن را هنرمندان تجهیز کرده‌اند و 15واحد دیگر به‌عنوان نگارخانه قرار است به‌زودی فعالیتشان را آغاز کنند. همچنین باقی واحدها با همین نگاه گذر فرهنگ و هنر به‌زودی به هنرمندان علاقه‌مند به حضور در این مکان، واگذار خواهد شد.
تداوم همکاری، منوط‌به حضور فعال هنرمندان
در ادامه این نشست، مروارید در پاسخ به سوال خبرنگار شهرآرا درباره وضعیت گذر فرهنگ و هنری که قرار بود با همکاری دانشگاه فردوسی و شهرداری راه‌اندازی شود، گفت: دو مجموعه‌ای که قرار است با همکاری شهرداری و دانشگاه فردوسی راه‌اندازی شوند، مشکلاتی حقوقی برای اجرا دارند که ما درحال پیگیری آن‌ها هستیم، از این‌رو برای اینکه بحث راه‌اندازی گذر فرهنگ و هنر متوقف نشود، به این نتیجه رسیدیم که با همکاری گروه سرمایه‌گذاری آسمان، مجموعه حاضر را نیز درکنار آن دو مجموعه راه بیندازیم.
به‌گفته او پس از رایزنی‌های انجام‌شده با شهردار مشهد، بازار گلستان به‌عنوان یکی از محل‌ها برای گذر فرهنگ و هنر انتخاب شد. همچنین یک مجموعه در بولوار وکیل‌آباد با همکاری دانشگاه فردوسی، برای این منظور راه‌اندازی خواهد شد.
مدیرکل ارشاد در ادامه صحبت‌هایش درباره اتفاقی که بعد از تمام شدن مدت یک‌ساله واگذاری واحدهای مجتمع آسمان2 به هنرمندان رخ خواهد داد، به شهرآرا گفت: طبق توافق مالک با هنرمندان، این مجموعه به مدت یک سال دراختیار آن‌ها خواهد بود، با این حال ما از مالک خواستیم که این همکاری باتوجه‌به شرایطی که این فضای فرهنگی و هنری ایجاد می‌کند، ادامه داشته باشد؛ البته این تداوم همکاری قطعا منوط به حضور فعال خود هنرمندان خواهد بود.
به نظر او با دیدی شجاعانه، همین فرصت یک‌ساله، موقعیت مناسبی برای هنر مشهد خواهد بود.
مروارید همچنین در جمع خبرنگاران درباره فضایی برای برگزاری کارگاه‌ها ی آموزش‌های هنری در این مجتمع تجاری توضیح داد: این مجموعه باتوجه‌به موقعیت جغرافیایی‌اش، می‌تواند به فضایی متمرکز برای رویدادهای فرهنگی و هنری نیز تبدیل شود تا درکنار رونق اقتصاد فرهنگ و هنر، شاهد برگزاری رویدادها و کارگاه‌ها با نگاه آکادمیک برای پیشرفت فضای هنری در شهر باشیم، از این‌رو ما آمادگی برپایی و توسعه این فضای آموزشی را داریم.
واگذاری واحدها به‌صورت رایگان
در پایان این نشست، علی خان‌زاده، مدیر اجرایی مجموعه آسمان، درباره نحوه واگذاری واحدهای این مجتمع توضیحاتی داد. به گفته او 70واحد مجتمع تجاری آسمان که هرکدام دارای متراژ مختلفی هستند، به مدت یک سال به‌صورت رایگان دراختیار هنرمندان قرار گرفته است و هزینه‌های مجموعه با دریافت مبلغی به‌عنوان شارژ از کسبه تامین می‌شود.
او همچنین بر تکمیل و استاندارد بودن فضای این مجتمع تجاری تاکید کرد.
مدیر اجرایی مجموعه آسمان درباره نحوه گزینش هنرمندان برای واگذاری واحدهای مجتمع گفت: به هر هنرمندی که مجوزهای لازم را از اداره ارشاد یا صنف مربوط به خود داشته باشد، واحدی از این مجتمع تجاری واگذار خواهد شد و ما هیچ فیلتری برای تایید یا رد هنرمندان نداریم.
پس از پایان نشست خبری گذر فرهنگ و هنر مشهد، از سه اثر هنری رونمایی شد که یکی از این آثار را مدیرعامل گروه سرمایه‌گذاری آسمان به مبلغ 10میلیون تومان خریداری کرد.