شهامت - هفته پیش، خبر اعطای وام ضروری به بازنشستگان کشوری و افزایش سقف آن از 5 میلیون به 7 میلیون تومان منتشر شد. هر‌چند این خبر برای یک میلیون و 200 هزار نفر بازنشسته کشوری و 190 هزار عضو این جامعه در خراسان رضوی خوشایند بود اما کانون‌های بازنشستگان تأمین اجتماعی را دوباره دچار دردسر کرد. دلیل این دردسر به تفاوت وام‌های ضروری برمی‌گردد که به این 2 گروه داده می‌شود. بنا بر اعلام سرپرست صندوق بازنشستگی کشوری، سهمیه امسال وام ضروری برای این بازنشستگان کشوری 400 هزار نفر است. آماری که در سامانه صندوق بازنشستگی کشوری آمده نشان می‌دهد پارسال نیز به همین تعداد بازنشسته کشوری وام ضروری پرداخته شده است. به بیان دیگر، اگر با همین فرمان پیش برویم، هر 4 سال یک بار به بازنشستگان کشوری نوبت وام ضروری می‌رسد. مقایسه رقم‌های یادشده با وضعیت بازنشستگان تأمین اجتماعی، دلیل گله‌مندی آن‌ها را روشن می‌کند.
هر 123 سال یک‌بار!
3 میلیون و 200 هزار نفر جمعیت بازنشستگان تأمین اجتماعی در کشور است. از این تعداد، 221 هزار نفر در خراسان رضوی و 140 هزار نفر مربوط به مشهد هستند. آن‌طور که علی‌اصغر رضایی، خزانه‌دار کانون کارگران بازنشسته تأمین اجتماعی استان، می‌گوید، پارسال سهمیه وام ضروری برای این گروه از بازنشستگان در کل کشور 50 هزار نفر وسهمیه استان 1468 نفر بوده است. امسال اوضاع کمی بهتر از پارسال است و اگر سهمیه 450 نفری 3 ماه چهارم هم بیاید، کل سهمیه وام ضروری استان به 1800 نفر بالغ می‌شود. خلاصه‌اش این است که ادامه کار با همین روند، یعنی به طور میانگین هر 123 سال یک بار، نوبت وام ضروری به بازنشستگان تأمین اجتماعی خراسان رضوی می‌رسد. این در حالی است که وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، ابتدای همین هفته در گفت‌و‌گو با روزنامه ایران اذعان کرد بیش از 70 درصد مستمری‌بگیران تأمین اجتماعی حداقل مستمری را دریافت می‌کنند و به‌قاعده، نیازی مبرم به وام‌هایی دارند که رضایی رقم 3 میلیون تومانی آن را ناچیز و مغایر با شأن بازنشسته می‌داند. او با بیان اینکه پیش‌کسوت کار و تولید و پدربزرگ‌های خانواده‌های ما نباید درمانده 3 میلیون تومان وام باشند می‌گوید: این درماندگی و احتیاج وجود دارد. تعداد تقاضاها زیاد است آن‌قدر که در برخی شهرستان‌ها به پنج شش نفر وام می‌رسد. برخی کانون‌های بازنشستگی رقم را به 2 میلیون و حتی یک میلیون تومان کاهش داده‌اند تا به افراد بیشتری وام داده شود. رضایی می‌گوید کانون مشهد ناگزیر به اولویت‌بندی متقاضیان شده است. کسانی در نوبت قرار می‌گیرند که دچار سرطان، ام‌اس، نقص عضو، نیازمند جراحی قلب باز، سکته قلبی و مغزی و دیالیز باشند. اگر چیزی ماند، مستأجرها در اولویت خواهند بود و نوبت به بقیه متقاضیان هم نخواهد رسید.رضایی از روند اطلاع‌رسانی گله می‌کند: برای تفاخر، دادن یک وام را چند بار اطلاع‌رسانی می‌کنند. یک بار می‌گویند این‌قدر بودجه گذاشتیم، یک بار دیگر می‌گویند الان ثبت نام کنید، دفعه بعد می‌گویند واریز از فلان تاریخ است. هر بار که خبری در مورد وام ضروری برای بازنشسته‌های کشوری در رسانه‌ها منتشر می‌شود، کانون‌های بازنشستگی تأمین اجتماعی با هجمه عجیب جمعیت مواجه می‌شوند. اعضای ما آگاهی ندارند. وقتی می‌گوییم این وام فقط برای بازنشسته‌های کشوری است، جواب می‌دهند: مگر ما مال این کشور نیستیم؟ با بدگمانی می‌گویند: پارتی‌بازی می‌کنید و به بستگان خودتان می‌دهید. نمی‌دانند منظور این خبرها بازنشسته‌های دولت است. وام ما 3 میلیون تومان است و به تعداد معدودی می‌رسد. وام آن‌ها 7 میلیون تومان است و هر 4 سال یک بار نوبتشان می‌شود. او ادامه می‌دهد: خواهش ما در کانون‌های بازنشستگی این است که اگر بنای اطلاع‌رسانی و افتخار اعطای وام به بازنشسته‌های کشوری را دارند، دست‌کم در انتها این جمله را بگویند که وام مشمول بازنشسته‌های تأمین اجتماعی نمی‌شود. رضایی به صحبت‌های اخیر محمدرضا جعفریان، معاون فرهنگی و اجتماعی سازمان تأمین اجتماعی، مبنی بر احتمال اعطای وام 5 میلیون تومانی به بازنشستگان این سازمان نیز این‌طور واکنش نشان می‌دهد: در این 20 سال که خزانه‌دار هستم کلا 2 بار وام داده‌اند. یک بار سال 95 و دیگری پارسال که فقط در خراسان رضوی 6346 نفر ثبت نام کردند، 1100 نفر از نیازسنجی و قرعه‌کشی بیرون آمدند، مبلغ وام از 5 میلیون تومان به 3 میلیون تومان کاهش پیدا کرد و در نهایت فقط به 300 نفر وام داده شد. البته جعفریان در انتهای گفت‌وگوی خود با فارس، یک جمله کلیدی هم گفته بود: پرداخت وام، وظیفه تأمین اجتماعی نیست.
مصاحبه نمی‌کنم
بیش از یک هفته کاری از عمر کمیته اضطراری تشکیل‌شده در مجلس برای رسیدگی به وضعیت معیشت بازنشستگان تأمین اجتماعی می‌گذرد. ویدئویی که در سایت خانه ملت بارگذاری شده است نشان می‌دهد کانون‌های بازنشستگی به فایده‌مند بودن این کمیته امید چندانی ندارند. با وجود این، با رئیس کانون عالی کارگران بازنشسته تأمین اجتماعی تماس می‌گیریم تا شاید خبرهای خوب احتمالی برای رسیدگی به معیشت این قشر را بشنویم، حتی اگر موقت و از جنس افزایش سهمیه و مبلغ وام ضروری باشد. وقتی علی‌اصغر بیات متوجه می‌شود خبرنگار هستیم، نه متقاضی وام، از دادن پاسخ امتناع و تماس را قطع می‌کند.