درحالی که ۱۴ روز از آغاز مذاکرات صلح میان دولت افغانستان و گروه طالبان در دوحه می‌گذرد، ۲ طرف هنوز نتوانسته‌اند بر روی یک اصل یا دستورکار مشخص برای پیش برد مذاکرات صلح به توافق برسند.
سید محمدرضا هاشمی | شهرآرانیوز؛ خبرنگاران حاضر در قطر می‌گویند طالبان تلاش می‌کنند که افغانستان را یک کشور اشغال‌شده از سوی آمریکا و متحدانش معرفی کنند و نمایندگان جمهوری اسلامی افغانستان را در این مذاکرات اداره کابل خطاب می‌کنند.
به همین دلیل طالبان توافق‌نامه صلح با آمریکا را مرجع استناد در مذاکرات می‌دانند، اما نمایندگان دولت افغانستان زیر بار این خواسته طالبان نرفته است.
«محمد نعیم»، سخن‌گوی دفتر سیاسی طالبان در قطر، دراین‌باره می‌گوید که درباره اصول مذاکرات و حل اختلافات پیشرفت صورت نگرفته است، اما «ناامید نمی‌شویم.»
در همین حال، منابعی از درون هیئت مذاکره کننده دولت افغانستان می‌گویند تأکید طالبان بر ادامه مذاکرات بین‌الافغانی براساس موافقت نامه صلح آمریکا با طالبان که چند ماه قبل در دوحه به امضا رسید، تنها نقطه اختلافی است که هنوز ۲ طرف روی آن به تفاهم نرسیده اند.
تأکید طالبان برای استناد به «فقه حنفی» برای حل اختلافات
سه‌شنبه هفته گذشته در دومین نشست عمومی هیئت‌های مذاکره کننده ۲ طرف، تأکید طالبان بر ادامه مذاکرات صلح افغانستان براساس موافقت نامه صلح طالبان و آمریکا و پذیرش «فقه حنفی» به‌عنوان تنها منبع تصمیم گیری و حل اختلافات در جریان مذاکرات، گفتگو‌های صلح را به چالش کشید.
به‌دنبال این اختلافات، در هفته دوم مذاکرات صلح ۳ جلسه نفس گیر میان گروه‌های تماس ۲ طرف برای از میان‌برداشتن اختلافات برگزار شد و هر ۲ طرف از پیشرفت برای حل اختلافات خبر دادند.
گفته می‌شود که به‌دنبال بروز اختلافات روی مبنای فقهی و موافقت نامه دوحه، هیئت جمهوری اسلامی افغانستان برای هر ۲ نقطه اختلافی به هیئت گروه طالبان گزینه‌های دیگری پیشنهاد کرده است. آن‌ها می‌گویند هرگاه در جریان مذاکرات اختلافی به میان آمد، براساس فقه حنفی تصمیم گرفته شود، اما حقوق، احوال شخصیه و اصول مذهبی شیعیان و اقلیت‌های دینی دیگر در کشور هم رعایت شود.
هیئت جمهوری اسلامی افغانستان همچنین برای بحث اختلافی موافقت نامه صلح طالبان با آمریکا ۴ گزینه جایگزین به هیئت طالبان پیشنهاد کرده است:
اول: هرگاه توافق نامه آمریکا و طالبان، اصل پذیرفته شود، اعلامیه سه‌جانبه جمهوری اسلامی افغانستان، آمریکا و ناتو که در (۱۰ حوت/اسفندماه) سال گذشته هم‌زمان با امضای موافقت نامه صلح میان آمریکا و طالبان در کابل و با حضور مقامات افغانستان، آمریکا و ناتو امضا شد، باید اصل شمرده شود.
دوم: نه توافق نامه آمریکا و طالبان و نه اعلامیه‌های جمهوری اسلامی افغانستان با آمریکا و ناتو، بلکه مذاکرات براساس تصمیمات لویه‌جرگه (مجلس بزرگان) مشورتی، صلح و قطعنامه این جرگه پیش برده شود.
(آزادی ۴۰۰ زندانی «خطرناک» گروه طالبان و نیرو‌های امنیتی دولت، آتش بس فوری و قطع جنگ و حفظ ارزش‌های ۲ دهه گذشته از مهم‌ترین خواست‌های اعضای لویه‌جرگه مشورتی بود که به‌مدت ۳ روز در ۱۷، ۱۸ و ۱۹ اسد/ مردادماه امسال در کابل برگزار شد.)
سوم: توجه به منافع ملی افغانستان.
چهارم: اختلافات در روشنی قرآن و حدیث حل شود.
گروه‌های تماس ۲ طرف در چهارمین و پنجمین جلسه مشترکشان که هفته گذشته (چهارشنبه، ۲ میزان/مهرماه) در ۲ نوبت صبح و عصر برگزار شد، تلاش کردند اختلاف‌های موجود را از سر راه بردارند و اصول مذاکرات را نهایی کنند، اما این جلسات هم بی‌نتیجه پایان یافت.
با آنکه هیئت‌های ۲ طرف درباره نقاط اختلافی و پیشرفت‌ها جزئیاتی ارائه نمی‌دهند، منابعی از هیئت جمهوری اسلامی افغانستان به روزنامه اطلاعات روز می‌گویند که اختلاف بر سر مبنای فقهی مذاکرات میان گروه‌های تماس ۲ طرف حل شده و ۲ طرف توافق کرده اند که حقوق، احوال شخصیه و اصول مذهبی شیعیان و اقلیت‌های دینی دیگر در کشور، بی‌تبعیض رعایت شود.
چرا موافقت نامه صلح طالبان با آمریکا مهم است؟
گفته می‌شود اکنون تنها نقطه اختلاف میان ۲ طرف سرنوشت موافقت نامه صلح میان آمریکا و طالبان است. طالبان تأکید دارند که این موافقت نامه اساس مذاکرات فعلی قرار گیرد، اما هیئت افغانستان آن را قبول ندارد و تأکید می‌کند که اگر موافقت نامه صلح طالبان با آمریکا اساس مذاکرات قرار گیرد، اعلامیه سه‌جانبه کابل، واشنگتن و ناتو که در همان روز در کابل صادر شده است نیز باید اساس مذاکرات قرار گیرد.
طالبان تلاش می‌کنند با این کار آمریکا را طرف اصلی مذاکرات جلوه دهد و به نحوی دولت جمهوری اسلامی افغانستان را نفی کنند و آن را اداره‌ای تحت کنترل آمریکا معرفی کنند، چیزی که بار‌ها طالبان آن را در گذشته بیان کرده است.
طالبان دولت جمهوری اسلامی افغانستان را به‌عنوان اداره کابل می‌شناسد و افغانستان را «اشغال» خطاب می‌کند. به همین دلیل حالا نمی‌خواهد طرف اصلی دولت افغانستان باشد، بلکه آمریکا را به‌عنوان طرف اصلی خود می‌داند.
در طرف دیگر، هیئت دولت جمهوری اسلامی افغانستان این را نمی‌پذیرد و تلاش می‌کند که به اعلامیه سه‌جانبه کابل در این مذاکرات توجه شود.
در همین حال، شماری از اعضای هیئت دولت افغانستان که در ۲ هفته گذشته با طالبان بحث و گفتگو کردند، باور دارند طالبان از نگاه ایدئولوژیک تغییر نکرده است.
طالبان تغییری نکرده است
«عبدالحفیظ منصور»، عضو هیئت جمهوری اسلامی افغانستان، دراین‌باره می‌گوید: پیوسته شنیده بودیم که این طالبان دیگر طالبان گذشته نیستند، طالبان تغییر کرده و در بسیاری مسائل تجدید نظر کرده است، اما وقتی از نزدیک مشاهده می‌کنیم، می‌بینیم بسیاری از موضوع‌هایی که منتشر شده بود، واقعیت ندارد.
منصور در ادامه افزود که صحبتهای طالبان شاید تغییر کرده باشد، اما اندیشه‌های طالبان «چندان» متحول نشده است.
وی خاطرنشان کرد که ما فکر می‌کردیم تمام کشور‌ها دست‌به‌دست هم داده‌اند تا صلح به افغانستان بیاید، اما حالا می‌بینیم که همه کشور‌ها دست‌به‌دست هم نداده‌اند، بلکه برخی کشور‌ها به‌عنوان مانع عمل می‌کنند. برای شماری از کشور‌ها جنگ افغانستان اهمیت ندارد و تعداد اندکی سعی می‌کنند جنگ افغانستان خاتمه یابد.
درحالی که هر ۲ هیئت تلاش می‌کنند از گفتگو با رسانه‌ها خودداری کنند، گاهی اطلاعات نه‌چندان مهم به‌صورت غیر رسمی از سوی شماری از اعضای هیئت جمهوری اسلامی افغانستان به خبرنگاران درز می‌کند. در سوی دیگر، اعضای هیئت مذاکره کننده طالبان به‌سختی با خبرنگاران ارتباط برقرار می‌کنند.
منبع: رسانه‌های محلی افغانستان، اطلاعات روز