ایران خودرو و سایپا میزان تولید را همواره به ابزاری برای افزایش قیمت خودرو تبدیل کرده اند
مسعود سلطانی | شهرآرانیوز؛ در قعر جدول رتبه‌بندی خودرو‌ها براساس کیفیت، دو نام آشنا برای ایرانیان خودنمایی می‌کند. «ایران‌خودرو» و «سایپا» دو نامی هستند که در جدول رتبه‌بندی کیفیت خودروسازی‌ها براساس شاخص APEAL از آخر، اول هستند. این موضوع بار‌ها و بار‌ها دستمایه طنازی هموطنانمان هم شده‌است. مقایسه قیمت و کیفیت خودرو‌های داخلی و خارجی نیز دیگر آن‌قدر تکراری شده است که مرور آن لطفی ندارد. این‌بار، اما باید با نگاهی به آمار تولیدات دو غول خودروسازی ایران، نقش این دو برند را در نوسانات قیمتی بازار بررسی کنیم.
تجربه سال‌های ۹۱ و ۹۲ را در ذهنتان مرور کنید. جهش قیمت دلار از هزار به ۳ هزارو ۵۰۰ تومان و همین‌طور رشد افسارگسیخته قیمت‌ها در تمامی بازار‌ها ازجمله بازار خودرو باعث شد که قدرت خرید مردم به‌شدت کاهش یابد. اما بعد از آن روند قیمت‌ها در سال ۹۳ تا ۹۶ ثابت ماند و تورم به حداقل ممکن رسید. مقایسه میزان تولید خودرو ازسوی خودروساز‌ها در سال‌های ۹۲ و ۹۳ می‌تواند برای امروز مفید باشد.
شاید برایتان عجیب باشد که طبق آمار اعلامی وزارت صنعت، معدن و تجارت، ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو به عنوان سه غول خودروساز ایران، در سال ۹۳، درمجموع ۸۶۷هزارو۲۲۴دستگاه انواع محصولات سواری را تولید کردند تا درمقایسه‌با سال ۹۲، رشد تولید حدودا ۵۰درصدی را به‌دست بیاورند. نکته اینجاست که این افزایش تولید، قبل از انعقاد قرارداد برای بازگشت شرکت‌های خودروساز بزرگ خارجی به ایران در سال ۱۳۹۴ صورت گرفته بود، از این‌رو نمی‌توان آن را به رفع تحریم‌ها نسبت داد. یکی از اتفاق‌هایی که در سال ۱۳۹۳ باعث تعجب مشتریان خودرو شد، عملکرد شورای رقابت در افزایش قیمت خودرو بود. البته فعالان صنعت خودرو اعتقاد دارند که این شورا با چراغ‌سبز دولت به افزایش قیمت‌ها اقدام کرد. همین مسئله سبب شد خودروسازان بر میزان تولید و عرضه محصولات خود بیفزایند.
خب، باید این آمار را با میزان تولید خودروساز‌ها در شش ماه نخست سال ۹۹ مقایسه کنیم. بنا بر آمار منتشرشده در سایت کدال، سه غول خودروساز داخلی (ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو) طی ۶ماه نخست امسال درمجموع ۴۰۵هزارو۸۹۳دستگاه انواع خودرو تولید کرده‌اند تا در مقایسه با بازه زمانی مشابه سال گذشته، بیش از ۱۰درصد افزایش تیراژ را تجربه کنند. این افزایش تولید و عرضه دقیقا بعد از بازگذاشتن دست خودروسازان در تعیین قیمت انواع خودرو اتفاق افتاد. در شش ماه نخست امسال، خودروساز‌ها با احتساب تکمیل خودرو‌های ناقص حتی ۲۳ درصد بیشتر از سال پیش محصولاتشان را راهی بازار کردند. البته برای اینکه به چنین کاری راضی شوند، انواع‌واقسام مجوز‌های افزایش قیمت را دریافت کردند و بعد حاضر شدند کمی شیر عرضه را به‌سوی بازار، باز کنند.
کاهش عرضه و افزایش قیمت
نکاتی که تا اینجای گزارش بیان شد، همگی یک مقصود را می‌رساند؛ اینکه وقتی خودروساز عرضه محصول را افزایش می‌دهد، قیمت‌ها در بازار ثابت می‌ماند. اما وقتی خودروساز دولتی در ایران به بهانه‌های مختلف، تولید خود را کم می‌کند، رشد قیمت‌ها در بازار سرسام‌آور می‌شود. یعنی همین وضعیتی که اکنون با آن مواجهیم؛ یعنی پراید ۱۳۰ میلیونی و پژوی ۲۸۰ میلیونی! بدون تردید علت اصلی تورم حاکم بر اقتصاد ایران، خودروساز‌ها نیستند. اما تورم افسارگسیخته در بازار خودرو با کم‌فروشی خودروساز‌ها ارتباط دارد.
دیروز خبری تکراری مثل لبخندی سرد در بازار خودرو، دهان‌به‌دهان می‌چرخید و رسانه‌به‌رسانه منتشر می‌شد؛ «قیمت خودرو‌های داخلی در بازار بین ۵ تا ۲۰ میلیون تومان کم شده است.» این موضوع را با یک کارشناس بازار خودروی مشهد درمیان گذاشتیم. علی محدثی در این‌باره به شهرآرا گفت: قیمت انواع خودرو از آخر شهریور تاکنون، میلیون‌ها تومان افزایش پیدا کرده و اکنون در ظرف ۲ روز چندمیلیونی هم کم شده است.
وی افزود: قیمت‌ها در بازار دقیق نیست و مرجعی هم بر روی معاملات در بازار نظارت نمی‌کند. بنده و سایر نمایشگاه‌داران اتومبیل نیز مسئول قیمت‌گذاری خودرو نیستیم و ناچاریم از روند حاکم بر بازار تبعیت کنیم. ازطرفی پیدا کردن نرخ رایج در بازار خیلی سخت نیست. کمی جست‌وجو در سایت‌های انتشار آگهی و پرس‌وجو درباره قیمت‌ها، شما را به نرخ‌های نجومی خواهد رساند.
کاهش نرخ دلار و خواب بازار خودرو
وی ادامه داد: با تشدید نوسان قیمت دلار، بازار خودرو در رکود مطلق فرورفته است و هیچ‌کس جرئت خرید با قیمت‌های سابق را ندارد.
این کارشناس بازار خودرو با مخاطب قرار دادن کسانی که قصد خرید خودرو دارند، گفت: احتمال کاهش نرخ خودرو وجود دارد، لذا مشتریان خودرو برای مراجعه به بازار عجله نکنند. کاهش نرخ دلار بدون تردید روی بازار خودرو نیز تاثیر خواهد گذاشت.
وی تصریح کرد: در هفته‌های گذشته، دلال‌بازی در بازار خودرو خیلی رایج شده بود. میزان معاملات و التهاب در بازار افزایش ملموسی پیدا کرده بود و عملا هرکس هر قیمتی که دوست داشت، روی خودرو می‌گذاشت و خریداری هم پیدا می‌شد. اما از ابتدای هفته جاری و با کاهش ۵ هزارتومانی نرخ دلار و گمانه‌زنی‌ها درباره کاهش نرخ دلار تا زیر ۲۰ هزار تومان، بازار دچار رکود شده است و همه منتظر هستند تا بازار‌های موازی به ثبات برسد.
قیمت خودرو در بازار
بررسی‌ها در بازار حکایت از قیمت ۱۳۳میلیون تومانی تیبا صندوق‌دار، ۱۹۳میلیونی سمند ال‌ایکس، ۲۲۸میلیون تومانی پژو۴۰۵ جی‌ال‌ایکس، ۲۲۰ میلیون تومانی پژوپارس سال ساده و ۲۴۰ میلیون تومانی پژو۲۰۶ تیپ۲ دارد. همچنین پراید۱۳۱ حدود ۱۱۹میلیون تومان، پراید۱۳۲ حدود ۱۲۲میلیون تومان و پراید۱۵۱ حدود ۱۲۰میلیون تومان قیمت دارد. در دسته مونتاژی‌ها نیز آگهی‌دهندگان برای هر دستگاه هایمای ایران‌خودرو ۸۷۰میلیون تومان، جک‌اس۵ کرمان‌موتور ۸۴۰میلیون تومان و برای پژو۲۰۰۸ سفیدرنگ، یک‌میلیاردو۳۰۰میلیون تومان مطالبه می‌کنند.