فعالان بازار می‌گویند: توزیع انحصاری لاستیک خودرو از سوی ۴ نفر در مشهد خریداران را با مشکل مواجه کرده است.
امیررضا وثوقی | شهرآرانیوز؛ این روز‌ها نوسان قیمت
لاستیک خودرو در بازار مشهد، بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. اگر سری به بازار آزاد لاستیک بزنید، قیمت یک حلقه لاستیک ایرانی را متناسب با نوع برند آن از ۵۵۰ هزار تومان تا یک‌میلیون‌و ۳۰۰ هزارتومان می‌توانید بیابید. همچنین درحالی‌که ۲۷خرداد امسال، قیمت انواع لاستیک خودرو ۳۰ درصد افزایش یافته بود، دوباره در اواخر آبان اعلام شد که قیمت لاستیک این‌بار ۵۰درصد افزایش یافته است، با این حال بررسی از بازار نشان می‌دهد که همچنان تفاوت زیادی بین قیمت لاستیک دولتی و آزاد وجود دارد.
با وجود ادامه آشفتگی بازار، دولت همچنان با اصرار ورزیدن بر ادامه روش غیرموثر عرضه دولتی لاستیک، برای شکستن قیمت‌های غیرمتعارف تلاش می‌کند. مشاهدات خبرنگار ما از بازار نشان می‌دهد که توزیع لاستیک خودرو به شیوه دولتی نه‌تن‌ها کمکی به تنظیم بازار نکرده، بلکه تفاوت نرخ دولتی و آزاد سبب افزایش تخلفات هم در بازار لاستیک شده است.
۵۰ هزار تومان بده، لاستیکت را بگیر
بسیاری از فعالان این حوزه، نبود نظارت بر عرضه لاستیک دولتی را عامل اصلی التهاب این روز‌ها بازار لاستیک می‌دانند؛ به همین دلیل سری به یکی از مراکز اصلی دریافت لاستیک دولتی در شهر می‌زنیم تا فرایند دریافت لاستیک را درقالب یک خریدار لاستیک برای خودروی پراید بررسی کنیم.
پس از درخواست دو حلقه لاستیک دولتی، فروشنده سن‌وسال‌دار این مرکز با بیان اینکه فهرست دریافت‌کنندگان ثبت‌نامی‌های این هفته لاستیک دولتی پر شده است، می‌گوید: «هفته آینده در یکی از روز‌های فرد با برگه سبز ماشین بیا تا در نوبت دریافت لاستیک قرار بگیری».
بر اساس مشاهدات خبرنگار ما و گفت و شنود با فروشنده معمولا سه تا چهار هفته طول می‌کشد تا نوبت تحویل لاستیک افراد بشود. این مسئله به‌صورت پیامکی به مشتری اطلاع رسانی می‌شود. اگر در آن تاریخ مشتری مراجعه نکند، به‌صورت سیستمی نوبت او می‌سوزد.
از دریافت لاستیک دولتی از این فروشگاه ناامید نمی‌شویم و با روشی دیگر ماجرا را دنبال می‌کنیم، از همین‌رو پس از گذشت دقایقی از مراجعه اول به فروشگاه یادشده، خبرنگار دیگری راهی این مرکز می‌شود، اما او برخلاف دیگر خبرنگار ما دست پر بیرون می‌آید و می‌گوید: «فروشنده گفته است که فردا بیا حدود ۴۵۰ هزار تومان بده، لاستیک را بگیر.» خبرنگار ما درباره نحوه ترغیب فروشنده برای تحویل یک‌روزه لاستیک دولتی، توضیح می‌دهد: «زحمت زیادی نداشت. به فروشنده گفتم از خجالت‌تان درمی‌آیم و با پرداخت ۵۰ هزار تومان، ماجرا حل شد.»
نوبت بعدی، ماه آینده شاید
در گام بعد، خرید اینترنتی لاستیک را از سایت دو تولیدکننده مطرح لاستیک کشور یعنی کویر و بارز امتحان می‌کنیم که طبق شنیده‌ها هر حلقه لاستیک را با قیمتی حدود ۴۰۰ هزار تا ۵۰۰ هزارتومان عرضه می‌کنند. طبق مشاهدات خبرنگار ما، این سایت‌ها فقط یک روز در ماه باز هستند و متقاضیان باید همه تلاش خود را برای دریافت لاستیک انجام دهند، با این حال از دقایقی پیش از شروع ثبت درخواست در زمان‌های اعلام‌شده، سایت با اختلال مواجه می‌شود، به‌طوری‌که بسیاری از افراد قادر به ثبت‌نام لاستیک نیستند.
انحصار توزیع دولتی لاستیک در مشهد
در ادامه برای بررسی خریدوفروش لاستیک به نرخ آزاد به خیابان جمهوری می‌رویم تا واکنش برخی کسبه این حوزه درباره نحوه توزیع لاستیک دولتی خودرو را جویا شویم.
نامجو که یکی از فروشندگان باسابقه لاستیک است، به خبرنگار ما می‌گوید: قیمت‌ها به‌شدت افزایش یافته است. یک جفت لاستیک پراید حدود یک‌میلیون‌و ۳۰۰ هزار و یک جفت لاستیک خارجی ۷۰ درصد گران‌تر از لاستیک‌های ایرانی قیمت‌گذاری می‌شود. وی که سخن گفتن از توزیع لاستیک دولتی داغ دلش را تازه کرده است، با تاکید بر شیوه نادرست عرضه لاستیک‌های دولتی ادامه می‌دهد: «لاستیک دولتی مشهد در انحصار چهار نفر است و لاستیک را به شکل دلخواه خود در بازار عرضه می‌کنند. هر زمان هم که به آن‌ها مراجعه کنی، می‌گویند اکنون توزیع نداریم و لیست پر است».
این فروشنده لاستیک ادامه می‌دهد: «یکی از این مراکز در یک خیابان، چندین آپاراتی برای خودش درست کرده است و نمی‌گذارد لاستیک را در آپاراتی دیگری تعویض کنی و ۸۰ هزار تا ۱۰۰ تومان اجرت اضافه هم دریافت می‌کند.» وی می‌افزاید: «چهار نفر در مشهد خوب کاسبی می‌کنند و بقیه فروشندگان باید لاستیک را جفتی یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان بخرند و با سودی ناچیز بفروشند، اما این افراد لاستیک را با نرخ دولتی می‌خرند و درکنار آن با نرخ آزاد هم می‌فروشند.»
یکی از شهروندان که از خرید لاستیک نو ناامید شده است، به خبرنگار ما می‌گوید: «قیمت لاستیک‌ها نامتعارف است و برند‌های معروف را باید ۶۰ درصد گران‌تر از دو ماه پیش بخری؛ به همین دلیل ناچار باید لاستیک دست‌دوم بخریم تا شاید اوضاع کمی درست شود.»
رونق بازار لاستیک دست‌دوم
در ادامه رئیس اتحادیه لاستیک مشهد با اشاره به اینکه لاستیک دولتی به تعداد فراوان درحال توزیع است، اما به‌دلیل افزایش قیمت‌ها طی یک ماه گذشته، استقبال شهروندان از خرید این نوع لاستیک کمتر شده است، به خبرنگار ما می‌گوید: لاستیک پژویی دولتی را که قیمتش ۷۲۵ هزارتومان بوده است، باید به قیمت یک‌میلیون‌و ۱۸۴ هزارتومان خریداری کرد؛ برای همین استقبال مردم از خرید آن کمتر شده است. محمدکاظم جنتی ادامه می‌دهد: قیمت لاستیک برای خودروی پراید از جفتی ۵۵۰ هزارتومان به ۹۰۴ هزار تومان رسیده است که این قیمت برای فردی که روی خودرو کار می‌کند و حتی برای دیگر اقشار جامعه، بسیار زیاد است و همین اتفاق، موجب رونق خریدوفروش در بازار لاستیک‌های دست‌دوم شده است.
جنتی با تاکید بر اینکه لاستیک دولتی در نمایندگی‌ها فراوان است، می‌افزاید: نقد اساسی ما به سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان است که قیمت‌گذاری را به‌عهده تولیدکنندگان گذاشته‌است. این اقدام درستی نبود و باید سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان همچنان در روند تعیین قیمت‌ها نظارت لازم را اعمال می‌کرد. وی بیان می‌کند: اگر قیمت‌ها پلکانی افزایش می‌یافت، شاهد این موج نارضایتی ازطرف شهروندان و رانندگان نبودیم و در این شرایط که قیمت‌گذاری به تولیدکنندگان واگذار شده است، با وضعیت نامناسبی در بازار مواجهیم.