بیایید کمی خیال‌پردازی کنیم. فکر کنید دوران سخت کرونا به سر آمده است و شما آن‌قدر پول دارید که بتوانید به یک سفر جالب و هیجان‌انگیز بروید. کدام شهر یا کشور را برای ماجراجویی انتخاب می‌کنید؟ بعید است که حتی یک نفر پاسخ دهد: کره‌شمالی!
الهام یوسفی | شهرآرانیوز - بیایید کمی خیال‌پردازی کنیم. فکر کنید دوران سخت کرونا به سر آمده است و شما آن‌قدر پول دارید که بتوانید به یک سفر جالب و هیجان‌انگیز بروید. کدام شهر یا کشور را برای ماجراجویی انتخاب می‌کنید؟ بعید است که حتی یک نفر پاسخ دهد: کره‌شمالی!
اما جای تردید هم نیست که بیشتر آدم‌ها درباره آنچه در این کشور عجیب و ترسناک در جریان است، کنجکاوند؛ درباره «جمهوری دموکراتیک خلق کره» با دیوار‌های نفوذناپذیر سرخ! تا سال‌های طولانی ما چیز زیادی درباره این کشور نمی‌دانستیم، اما کم‌کم داستان‌هایی به بیرون نفوذ کرد. داستان‌هایی که کمکمان می‌کند بفهمیم آنچه از کره‌شمالی می‌دانیم، واقعیت است یا افسانه؟! برای یک سفر آماده باشید؛ سفری به‌واسطه کتاب‌ها.
سفر در دل سرزمینی که فقط کار معنا دارد، جایی برای پرسش نیست و دایره تنگ آزادی را رهبر عزیز مشخص می‌کند. درست شبیه یک خانواده سنتی با پدری بسیار دیکتاتور که برخی فرزندانش از خانه گریخته‌اند؛ از خانه پدری وحشت‌زا، و حالا قصه‌هایشان را برای ما تعریف می‌کنند. به‌واسطه این روایت‌ها، قسمتی از این دیوار آهنی شکافته شده است و می‌توان از همین روزنه کوچک به زندگی آدم‌هایی نگریست که در عصر فریاد آزادی و ارزش فردیت، غرق در آرمان رهبر بزرگشان به زندگی دیگرگونه‌ای تن داده‌اند.
۱. دیر یا زود همه ما خائن خواهیم بود
کتاب «آکواریوم‌های پیونگ‌یانگ»
راوی: کانک چول هوان
این قصه را پسری روایت می‌کند که از نه‌سالگی همراه اعضای خانواده‌اش، حتی مادربزرگ بیمارش، محکوم می‌شود در اردوگاه‌های کار اجباری زندگی کند. لابد می‌پرسید به چه جرمی؟ به جرم اینکه پدرش به‌عنوان یکی از مدیران بلندپایه حزب کمونیست به‌دنبال کسب اطلاعات از دنیای خارج است. اما بعد از آزادی و بازگشت، قصه تکرار می‌شود و «کانک» این‌بار به جرم گوش‌دادن به یک رادیوی غیرمجاز تحت‌تعقیب قرار می‌گیرد. او که تجربه وحشتناک زیستن در اردوگاه را از سر‌گذرانده است، فرار را ترجیح می‌دهد. داستان او روایت مردمانی است که هیچ تصویری از جهان آزاد ندارند.
آن‌ها برده‌وار رنج می‌برند و زندگی اجتماعی‌شان همواره در انتظار وقوع حادثه می‌گذرد. چون حکومت بیمار و مستبدشان پیوسته در حال دشمن‌یابی و پیدا‌کردن خائنان به وطن است و طبیعی است که با این تعاریف، خیانت به وطن مرز باریکی دارد. دیر یا زود همه خائن خواهند شد. دادگاهی وجود ندارد و اگر کسی محکوم شود، همراه خانواده‌اش به اردوگاه خواهد رفت. شاید باورش سخت باشد، اما در چنین کشوری رنج موروثی است. قصه این رنج و افشاگری تلخ از شبکه اردوگاه‌های کار اجباری را می‌توانید در این کتاب بخوانید.
۲. زیستن پشت پرده‌های آهنین
کتاب «فرار از اردوگاه۱۴»
راوی: شین دون هیوک
حکایت این پسر عجیب‌تر است. او در یک اردوگاه به دنیا آمده است؛ در یکی از مخوف‌ترین اردوگاه‌های کره‌شمالی، اردوگاه شماره۱۴. منطقه‌ای محافظت‌شده که هیچ راه خروجی به بیرون ندارد. زندگی در این اردوگاه از «شین» جاسوسی خطرناک و بی‌عاطفه می‌سازد. در جمهوری خلق کره مردم در ۳ طبقه اجتماعی دسته‌بندی می‌شوند و بیش از ۵۰زیرطبقه وجود دارد. از بد حادثه، «شین» فرزند پدر و مادری بوده است که در پایین‌ترین طبقه اجتماعی زندگی می‌کنند.
تا حدی که حتی برایش شناسنامه صادر نشده است. او در زندگی دردناک و پرماجرایش که سرشار از سیاهی و نفرت است، پی می‌برد که بیرون از این قفس دنیای آزادی است که آدم‌ها حق انتخاب دارند، می‌توانند تصمیم بگیرند و از همه مهم‌تر، می‌توانند غذای کافی بخورند. او تصمیم می‌گیرد برای رسیدن به آن دنیای آزاد، از قفس بگریزد. فرار از اردوگاه۱۴ داستان گریز ادیسه‌وار اوست؛ داستان شجاعت و امید برای بقا و آزادی. البته اگر روحیه حساسی دارید، این کتاب را نخوانید. کتاب پر است از توصیف صحنه‌های نفرت‌انگیز.
۳. حرکت به سوی آزادی
کتاب «رهبر عزیز»
راوی: جنگ جین سونگ
کتاب «رهبر عزیز» با دیگر آثاری که درباره کره‌شمالی نوشته شده است، اندکی تفاوت دارد. رهبر عزیز درواقع یک روایت ساده از یک فراری رنج‌کشیده نیست، بلکه روایت مردی شاعر است که در بالاترین سطوح قدرت فعالیت می‌کرده است؛ در سازمان جاسوسی کره‌شمالی! او تقریبا از همه راز‌های کشور باخبر است، ساختار واقعی قدرت را می‌شناسد و در حلقه‌های اولیه متصل به حکومت فعالیت می‌کند. اما برای چه فرار کرده و برای چه روایتگر این بخش پنهان حکومت است؟
جنگ جین سونگ درواقع زندگی بدی نداشت. در بدترین حالت، جیره غذایی داشت، اجازه داشت به سفر برود و اطلاعات سانسورشده در اختیار داشت. اما او هم مثل بسیاری از آدم‌هایی که در کره‌شمالی زندگی کرده‌اند و آموزش دیده‌اند و به آرمان بزرگ رهبر ایمان آورده‌اند، دچار دوگانگی و تردید شد و تلخی داستانش از آنجا شروع شد که یک مجله ممنوعه را گم کرد. این اتفاق به قیمت ازدست‌دادن جانش تمام می‌شد. واقعیت این است که این داستان دراماتیک غیرممکن به نظر می‌رسد، اما یکی از بهترین تصویرپردازی‌هایی است که از کره‌شمالی وجود دارد و در عین حال تصویری که به کابوس شبیه‌تر است تا واقعیت.
۴. گریستن یک روح فریب‌خورده
کتاب «روح گریان من»
راوی: کیم هیون هی
این کتاب یک راوی زن دارد؛ یک زن جاسوس کره‌ای که در نوجوانی ناخواسته از خانواده جدا و وارد حزب شده است. او سخت‌ترین آموزش‌های نظامی را از سر گذرانده و درنهایت به‌عنوان جاسوس به بسیاری از کشور‌های جهان سفر کرده است. او از اعضای فعال سازمان جاسوسی کره‌شمالی است و کسی است که پرواز۸۵۸ را منفجر کرد؛ یکی از خوفناک‌ترین مأموریت‌های جاسوسی. زندگی «کیم» خطرناک، پرماجرا و سرشار از ترس و رنج بود. البته او به همه این کار‌ها افتخار می‌کرد و آن را خدمت به رهبر عزیز می‌دانست. با این حال، زمانی که سرانجام در آخرین مأموریتش دستگیر شد و فرصتی برای درک بهتر جهان یافت، واقعیت مشمئزکننده زندگی خود را دریافت و آن را به همه جهان نشان داد.
۵. سفر به درون یک واقعیت ترسناک
کتاب «نیم‌دانگ پیونگ‌یانگ»
راوی: رضا امیرخانی
همه کتاب‌هایی که تا الان معرفی کردیم و کتاب‌های دیگری، چون «اتهام»، «دختری با هفت اسم»، «هزار فرسنگ تا آزادی» یا «حسرت نمی‌خوریم»، کتاب‌هایی است که مردم کره‌شمالی و آدم‌های زیسته در آن جهان مخوف روایت کرده‌اند. اما کتاب نیم‌دانگ پیونگ‌یانگ از نگاه یک مسافر که به درون این جهان ناشناخته پامی‌گذارد، نوشته شده است. رضا امیرخانی، نویسنده ایرانی، دوبار شانس این را داشته است که به کره‌شمالی سفر کند. او گزارش‌های هردو سفر را در آخرین اثرش منتشر کرده است.
نخستین‌بار در خرداد۹۷ در پوشش مستند‌نویس به کره‌شمالی رفته و به‌دلیل سبک رسمی سفرش، به توصیف فضای جامعه، چارچوب‌ها، قوانین و توصیف ظاهری مردم ناچار و گاهی مشتاق بسنده کرده است. مردمی که فناوری در دسترس ندارند، فردیتشان از بین رفته و فضای امنیتی پیچیده‌ای احاطه‌شان کرده است. اما پس از برگشتن از این سفر رسمی و ته‌نشین‌شدن اولین مواجهات، سؤال‌های اساسی نویسنده تازه شکل گرفته و کنجکاوی‌اش درباره حقیقت کره او را به سفری دوباره مشتاق کرده است.
سفر دوم بهمن۱۳۹۷ اتفاق می‌افتد و امیرخانی در این سفر شانس این را دارد که با مردم در ارتباط نزدیک‌تری باشد، سیستم آموزشی، بهداشتی و پزشکی را ببینند، حتی به خانه شخصی آدم‌ها برود و بتواند تصویری از چیدمان، غذاخوردن و آداب و رسوم آن‌ها بدهد، از فروشگاه‌ها و مراودات مردم بگوید و آنچه را به‌عنوان روایت رسمی در جریان است، به چالش بکشد. کتاب امیرخانی به این دلیل که گزارشی است از دید یک ناظر بیرونی با پیش‌فرض‌های ترسناک، کتابی جالب و خواندنی است.