کرونا تازه کار‌و‌بار مردم عادی را خوابانده بود که بازار «لیموترش» و «زنجبیل» حسابی داغ شد. قیمت لیموترش تازه به کیلویی ۴۰هزارتومان رسید و قیمت زنجبیل تازه به کیلویی ۹۰هزارتومان و شبکه‌های اجتماعی را پر کردند از آگهی «پیشگیری از کرونا با لیموترش و زنجبیل و...».
مصطفی توفیقی | شهرآرانیوز؛ کرونا تازه کار‌و‌بار مردم عادی را خوابانده بود که بازار «لیموترش» و «زنجبیل» حسابی داغ شد. قیمت لیموترش تازه به کیلویی ۴۰هزارتومان رسید و قیمت زنجبیل تازه به کیلویی ۹۰هزارتومان و شبکه‌های اجتماعی را پر کردند از آگهی «پیشگیری از کرونا با لیموترش و زنجبیل و...». سپس نوبت به الکل رسید، به شوینده‌ها، به ماسک، به برخی مایحتاج اولیه، به هر چیزی که می‌شد اسمش را گذاشت «حیاتی».
باید برای امید به «زنده‌ماندن»، چیز‌هایی را چندین‌برابر قیمت واقعی‌شان بخریم، و از میان ما مردم، آن‌هایی که دستشان به دهانشان نمی‌رسد فقط نظاره‌گرند، نظاره‌گر لیموترش، زنجبیل، الکل، ماسک، شوینده، مایحتاج اولیه زندگی؛ تا آن‌هایی که دستشان به دهانشان می‌رسد، انبارهایشان را پر کنند و آن‌هایی که تیغشان می‌برد، جیب‌هایشان را، و ما مردمی که دستمان به دهانمان نمی‌رسد، تنها قبرستان‌ها را پر می‌کنیم؛ و حالا نوبت سوداگران جدید رسیده: پیش‌فروش واکسن و داروی کرونا، بازار سیاه دارو، تور‌های خارجی واکسیناسیون. این گزارش، مروری است بر یک سال بازی با جان مردم، توسط آن‌ها که «جان» را فقط برای خود دوست دارند.
معجزات ضد کرونا
به‌طوراتفاقی، گذرم به مجتمعی تجاری در چهارراه شهدا افتاده است. در طبقه پایین فروشگاه کوچکی که نوشت افزار و هدایای «فرهنگی» می‌فروشد، چند برگه تبلیغاتی که بر در و دیوار فروشگاه چسبانده، از ما دعوت می‌کند جلوتر از همه کشور‌های جهان، داروی «ضد‌کرونا» را تهیه و استفاده کنیم: «داروی امام‌کاظم (ع) برای درمان کرونا». از فروشنده درباره قیمت و چند‌و‌چون این محصول می‌پرسم.
پسر جوان پاسخ می‌دهد: «قیمتش باتوجهبه اندازه بسته‌بندی فرق می‌کند؛ کوچک‌ها ۶۵ هستند و بزرگ‌ها ۱۰۰ تومان.» درباره ویژگی‌های درمانی و نحوه مصرف که می‌پرسم، جواب می‌دهد: «این‌ها را باید خود حاج‌آقا بگویند. اگر نیم‌ساعتی تشریف داشته باشید، خودشان می‌آیند.» حاج‌آقا البته نه پزشک هستند، نه داروساز، و نه عطار و طبیب سنتی. آقایی با پیراهن سفید بلند و محاسن مرتب که «داروی امام کاظم» را معجونی می‌داند که از «طب سنتی» و «احادیث» کشف شده و «بهترین درمان برای آنفلوآنزا و کرونا» است و «اصلا معجزه می‌کند»، «معجزه»ای که ممکن است به قیمت جان مردم تمام شود.
از این ادعا‌ها هم کم نیست؛ دست‌کم در گشت‌و‌گذار ما در اطراف شهر، دو مورد در محله مصلی و یک مورد در طلاب مشاهده شد، البته در عطاری‌ها و با تبلیغات درشت در پشت شیشه‌ها. طرف دیگر شهر هم از این «معجزات» دور نمانده است، فروشنده یک مغازه عطاری در حوالی بولوار وکیل‌آباد ادعا می‌کند که دارویی دارد که «مثل آب روی آتش است»، اینکه «هم از مواد سفارش‌شده اهل‌بیت (ع) ترکیب شده و هم در کتاب شفای ابن‌سینا آمده و هم به آن دعا خوانده شده». آقای «عطار» که تعداد مشتریان در رفت‌و‌آمدش، کمتر از مراجعه‌کنندگان بهترین پزشکان متخصص شهر نیست، حتی نمی‌داند که «شفا»ی بوعلی کتابی درباره طب نیست.
اگرچه هم طب سنتی ازطرف بخش مهمی از جامعه علمی پذیرفته شده و هم مهم‌تر از آن، حکمت ائمه اطهار (ع) در وجوه مختلف پوشیده نیست، آنچه در «بازار سیاه کرونا» خودنمایی می‌کند، فروش محصولات به‌ظاهر دارویی با قیمت گزاف است که تنها نامی از «طب سنتی» را یدک می‌کشند و نسبتی دقیق هم با حکمت معصومان (ع) ندارند، چیزی که در‌نهایت نه‌تن‌ها اقتصاد و سلامت، که باور‌های مردم را نیز در‌معرض آسیب جدی قرار می‌دهد. در‌این‌باره درحالی‌که در ماه‌های اخیر در برخی رسانه‌ها اعلام شده است که دارو‌های گیاهی، مجوز درمان کرونا در کشور را دریافت کرده‌اند، علیرضا رضایی‌قهرودی، رئیس اتحادیه عطار‌ی‌های تهران، این موضوع را تکذیب کرده است؛ «عطاری‌ها اجازه ندارند بدون مجوز، دارویی را برای درمان کرونا به مردم بدهند.
برای درمان کرونا هیچ کسی بدون مجوز دانشکده طب سنتی یا وزارت بهداشت، اجازه فروش داروی طب سنتی در فروشگاه‌ها را ندارد. اگر کسی در این‌زمینه برنامه‌ای دارد باید به دانشکده طب سنتی یا وزارت بهداشت مراجعه کند و مجوز مربوطه را بگیرد. تا‌جایی‌که ما اطلاع داریم تاکنون هیچ داروی گیاهی درباره درمان کرونا قطعیت نداشته و مجوز نگرفته است. دنیا نتوانسته داروی این بیماری را کشف کند؛ یک مغازه‌دار چطور می‌خواهد این کار را انجام دهد! گفته شده که در آینده ممکن است از تلفیق گیاهان دارویی و دارو‌های شیمیایی بتوان داروی مفیدی برای این بیماری ساخت، اما تاکنون داروی خاصی مجوز نگرفته است.»
بازار داغ دارو‌های تقلبی
اوضاع در «بازار سیاه» دارو‌های شیمیایی هم چندان بهتر نیست؛ اگر تهران یک «ناصرخسرو» دارد که روی حکیم ناصرخسرو را سفید کرده است، مشهد هم «پنجراه» پایین‌خیابان را دارد که کافی است یک دور اطراف میدان آن بزنید تا چند نفر سراغتان بیایند و به‌خصوص اگر لباس مرتب‌تری به‌تن داشته باشید، زیر گوشتان زمزمه کنند: «هرچی می‌خوای هست. ورق هست، ... هم هست.» و بعد که می‌فهمند دنبال چیز مهم‌تری هستی گل از گلشان بشکفد که: «همه‌چی هست. بیا دنبالم.»
ناصر، که سنش از ۴۰ سال تجاوز نمی‌کند، یکی از این فروشنده‌های دارو‌های تقلبی است که من را پشت سر خودش به یکی از دالان‌های خیابان نواب در نزدیکی حرم می‌کشاند؛ «نصف این‌هایی که از جنوب آمده‌اند و عراقی‌ها مشتری خودم هم هستند. هرچه بخواهند برایشان جور می‌کنم و آخر سر هم یک دانه از این قرص‌ها می‌اندازند بالا و تمام. هم درمان می‌کند و هم کار واکسن را می‌کند.» قیمت؟ «صورتی‌هایش از آن‌طرف آمده، مطمئن مطمئن، دانه‌ای یک تومن. این سفید‌ها را عراقی‌ها نمی‌خرند، فکر نکنم به‌کارت بیاید، دانه‌ای ۳۵۰.» امثال ناصر (که دوستانش به او می‌گویند «ناصرسیا») البته در همه‌جای شهر پیدا می‌شوند. ناصرسیاه بولوار... مشهد، خانم جوان سی‌و‌چندساله‌ای با میکاپ غلیظ خلیجی است که در داروخانه‌ای خصوصی کار می‌کند.
پشت شیشه داروخانه، مانند بسیاری دیگر از داروخانه‌های خصوصی، نوشته است: «در این مکان داروی کرونا به‌فروش نمی‌رسد.»، نوشته‌ای که به نظر پیامی دوگانه برای مخاطب دارد: «داروی کرونا وجود دارد. کمی بیشتر سعی کنید به آن می‌رسید!» برای رسیدن به این پیام پنهان، باید دقایقی با فروشنده هم‌صحبت شویم تا در‌نهایت شماره‌ای را روی برگه بنویسد و به دستمان بدهد: «آقای دکتر... شاید بتوانند کمکتان کنند؛ یک تعداد... از آلمان برای خانواده‌شان آورده بودند.» این بازار سیاه وقتی بیشتر قابل توجه می‌شود که بدانیم رسانه‌های مختلف و کسانی که از سر ناچاری درپی خرید این دارو‌ها افتاده‌اند، قیمت هر واحد از دارو‌های بازار سیاه کرونا را ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان اعلام می‌کنند.
خبرگزاری تسنیم از فروش داروی «رمدسیویر» در ناصرخسرو به قیمت ۳۵ میلیون تومان گزارش داده است و اینکه «رسیدگی به این موضوع توسط نهاد‌های نظارتی و بهداشتی به باد فراموشی سپرده شده و هیچ برخوردی با فروشندگان قاچاقی داروی تقلبی کرونا دیده نمی‌شود و افراد آزادانه اقدام به فعالیت در این حوزه می‌کنند و پول هنگفت و کلانی برای فروش داروی تقلبی به جیب می‌زنند.» و دانشگاه علوم پزشکی درباره وضعیت فروش این دارو در بازار سیاه مشهد بیانیه داده است؛ «داروی رمدسیویر موجود در بازارسیاه تقلبی بوده و توسط افراد سودجو به فروش می‌رسد، بنابراین داروی موجود در بازار آزاد مورد تأیید سازمان غذا و دارو نیست و مردم از تهیه آن اکیدا خودداری کنند.»
علی روحبخش، مدیر نظارت بر داروی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، نیز تیرماه امسال گفته بود: «نرخ مصوب داروی رمدسیویر یک‌میلیون و ۳۰۰هزار تومان است و سایر دارو‌هایی که مدعی درمان کرونا باشند، بی‌اعتبار هستند. باتوجهبه شرایط کنونی بیماری کرونا و بی‌تابی برخی بیماران که دنبال راه‌حلی سریع برای درمان خود یا بستگانشان و حتی به‌دنبال جلوگیری از ابتلا به کرونا هستند، عده‌ای فرصت‌طلب نیز پیدا می‌شوند تا با ارائه دارو‌های تقلبی و گاهی فاسد و بسیار گران، از موقعیت مردم سوءاستفاده کنند. فقط داروی رمدسیویر از‌سوی ما تأیید شده است و با‌توجه به آغاز تولید بومی آن، خوشبختانه تب دارو‌های تقلبی فروکش کرد و این دارو در بازار سیاه تا ۵۰میلیون تومان هم فروخته می‌شد، اما اکنون قیمت رسمی آن یک‌میلیون و ۳۰۰هزار تومان اعلام شده است.»
آغاز احتکار؛ سیر و لیمو!
زنگ احتکار دوران کرونا را گران‌شدن تصاعدی و ناگهانی تره‌بار به‌صدا درآورد که فضای مجازی و البته برخی پزشکان داعیه‌دار شعار پیشگیری از کرونا با استفاده از آن‌ها شده بودند، صدا‌هایی که به‌نظر نمی‌رسید بی‌جهت و بدون جهت‌دهی ناگهان همه با هم، انگشت روی سه محصول مشخص گذاشته باشند: لیموترش، سیر، و زنجبیل. قیمت این محصولات یک‌شبه چندبرابر شد، تا عزت‌ا... ضرغامی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، این‌طور توئیت کند که: «چند تا لیموترش خواستم بخرم. دیدم کیلویی ۴۷هزار و ۲۰۰ تومانه! منصرف شدم! به فروشنده گفتم حرومه! ولی این‌ها که در مصاحبه‌ها می‌گویند احتکا‌رچی‌ها را گرفتن و لیمو هم ۱۵هزار تومان شده. می‌گوید: حاجی مصاحبه را ولش! لیمو‌ها کجان؟! واقعا لیمو‌ها کجاس؟!»
توئیت ضرغامی البته بعد از حرف و حدیث‌های زیاد چند‌روزه‌ای بود که باری از گرانی لیموترش کم نمی‌کرد. از‌جمله صحبت‌های رئیس اتحادیه بارفروشان میوه که با ابراز تأسف از اقدام سودجویان در انبار‌کردن لیموترش و سیر گفته بود: «انحصار لیموی ترش و شیرین در کل کشور برای پنج نفر است. با بررسی‌های انجام‌شده متوجه دپوی این میوه‌ها حتی در زیرزمین خانه‌ها شدیم.
رئیس اتحادیه بارفروشان تهران در گفتگو با رسانه ملی از وجود انحصار در فروش و عرضه این کالا‌ها خبر داد و گفت: پیش از تعطیلات نوروز، با کسب اطلاع از دپو این چهار قلم کالا در انبار‌ها، در ساعت یک شب انبار‌ها را رصد کردیم و طی دو روز فقط از یک انبار ۴۰۰تن لیموترش بار زدیم و قیمت‌ها را شکستیم. آدرس‌ها را به رئیس بسیج اصناف هم دادیم. اخیرا نیز با رصد انبار‌ها ۳ تا ۴هزار تن لیمو ترش و لیموشیرین کشف شد‌ه‌است.»
مصطفی دارایی‌نژاد اظهار داشت: «متأسفانه لیمو‌ترشی که باید ۶ تا ۷هزار تومان به فروش برسد، از‌سوی دلالان به ۳۵هزار تومان افزایش یافته‌است. ما هفته قبل به صنعت و معدن، اتاق ایران و تعزیرات و همه بازرسان سراسر کشور اعلام کردیم که لیموترش دست چهار‌پنج نفر سودجو افتاده که در سردخانه‌ها دپو کرده‌اند.»
او همچنین توضیح داد که: «از ۱۰روز قبل به رئیس تعزیرات حکومتی استان تهران و اتاق تهران نامه زدیم، آدرس این چهار‌پنج نفر را دادیم و انبار‌های آن‌ها را اعلام کردیم؛ در همان هفته لیموترش را کیلویی ۳۰هزار تومان در میدان میوه و تره‌بار فروختند و ظرف سه روز هماهنگی انبار‌های آن‌ها را هم گرفتیم و توزیع کردیم و همین الان قیمت لیموترش در میدان ۱۷هزار تومان است و تا ۱۵هزار تومان فروخته می‌شود.» رئیس اتحادیه بارفروشان ادامه داد: «قوه قضائیه به ما اجازه نداده است، وگرنه اسامی این چند نفر متخلف را اعلام می‌کردم، اما در چنین وضعیتی کسی اجازه سودجویی ندارد.»
پس از این صحبت‌ها بود که برای چند روز معدود، این سؤال سر زبان‌ها افتاد که آن پنج‌نفر واقعا چه‌کسانی هستند و چرا دولت و قوه قضائیه نمی‌توانند جلو آن‌ها بایستند یا حداقل نام آن‌ها را اعلام کنند؟
اصغر یاوری، عضو هیئت‌مدیره اتحادیه بارفروشان میدان مرکزی میوه و تره‌بار، در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان، بخشی از این چرایی را چنین پاسخ داد: «در حال حاضر بار لیموترش و لیموشیرین در انحصار پنج تا شش‌نفر است و علی‌رغم آنکه اسامی این افراد را به اداره تعزیرات، وزارت صمت و اداره اطلاعات جهرم گزارش دادیم، اراده‌ای برای برخورد وجود ندارد.»
قبل‌تر هم یاسر رایگانی، سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی، گفته بود: «در استان فارس طی بازرسی انجام‌شده از یک سردخانه واقع در شهر شیراز، بیش از ۲۵تن لیمو به ارزش بیش‌از ۲میلیارد و ۵۰۰میلیون ریال کشف شد که به قصد گران‌فروشی و سودجویی اخفاء و از عرضه آن در بازار امتناع شده بود که دستور فروش لیمو‌ها در میادین میوه و تره‌بار به نرخ عادله صادر شده و برای این سردخانه نیز تشکیل پرونده شده و جهت رسیدگی به شعبه ویژه رسیدگی به تخلفات احتکار ارجاع شده است.»
رایگانی گفته بود: «رئیس بارفروشان تهران اعلام کرد که اسم پنج‌نفر از متخلفان لیموترش و لیموشیرین به قوه قضائیه اعلام شده است، اما بعد از پیگیری‌های انجام‌شده مشخص شد در تاریخ ۲۱فروردین، رونوشتی به سازمان تعزیرات ارسال شد که در آن نرخ‌نامه برج ۸ تا ۱۱ مربوط به لیموترش و لیموشیرین درج شده است و اسم و آدرسی از متخلفان نیست.» او گفت: «روز گذشته قوه قضائیه اعلام کرد که هیچ اسمی از متخلفان به این ارگان نیز ارائه نشده است.»
حسن مصدق، رئیس اتحادیه میوه و تره‌بار مشهد، نیز با تأیید این گرانی‌ها مدعی شد: «این افزایش قیمت‌ها مربوط‌به عرضه‌کنندگان خرد در شهر نیست، بلکه عرضه‌کنندگان اصلی در میدان میوه و تره‌بار مشهد به گران‌فروشی این محصولات اقدام کرده‌اند.»
با‌این‌حال، مهدی مقدسی، کارشناس‌مسئول بازرسی و رسیدگی به شکایات سازمان صمت استان، در‌این‌باره گفت: «از ساعات اولیه‌ای که زمزمه‌هایی مبنی‌بر گران‌شدن برخی میوه‌ها در بازار مشهد به‌دلیل شیوع بیماری کرونا شنیده می‌شد، بازرسان سازمان صمت باهدف برخورد با هرگونه احتکار و امتناع از عرضه میوه وارد عمل شدند و درنتیجه روز گذشته با هدف اجرای همین طرح ۱۰۰ تن لیموترش احتکاری از یکی از سردخانه‌های مشهد کشف شد. پس از انجام بررسی‌ها مشخص شد دو تبعه از کشور‌های همسایه باهدف گران‌فروشی این اقدام را انجام داده بودند و قرار بر این شد که این محموله امروز با دستور قضایی با نظارت سازمان صمت و با هدف تنظیم قیمت، بین خرده‌فروشی‌های شهر مشهد توزیع شود.»
ماسک نایاب شد
هنوز پرده از شوی تبلیغاتی دلالان لیمو و سیر برای سوداگری بزرگشان فرو نیفتاد بود، که روزنامه‌ها تیتر زدند: «ماسک نایاب شد.» ماسک‌هایی که به گفته رضا عمیدی (تولیدکننده)، در گفتگو با شهرآرا «هزینه تولیدشان ۴۰ تا ۱۰۰تومان و در بهترین کیفیت آن ۲۰۰تومان است»، ناگهان نه‌تن‌ها با قیمت‌های چند‌هزارتومانی و نمونه‌های پیشرفته‌تر چندده‌هزار‌تومانی به فروش رسیدند، بلکه مانور رسانه‌ای و تبلیغاتی داخلی و خارجی بر اهمیت فوق‌العاده آن در کاهش مرگومیرها، عمده همان ماسک‌های موجود و درحال تولید را هم روانه انبار‌های احتکار فرصت‌طلبان کرد.
۱۵بهمن سال گذشته بود که روزنامه شهرآرا در گزارشی با عنوان «تب ماسک» به بازار مشهد رفت و گزارش کرد که قیمت ماسک در مراکز توزیع کالای پزشکی در خیابان چمران مشهد بیش‌از ۲۰۰درصد افزایش یافته است. چند روز بعد اغلب داروخانه‌ها محلول ضدعفونی را هم تمام کرده بودند. این موضوع حتی اعتراض داروخانه‌ها را نیز به همراه داشت. مسئول یکی از داروخانه‌های شبانه‌روزی در محدوده مرکز شهر که حاضر نشد نامی از او در گزارش به میان آوریم، به شهرآرا گفت: «معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد باید روز پنجشنبه ستاد بحران تشکیل می‌داد و این ستاد نیاز بازار به محصولات بهداشتی را مدیریت می‌کرد. وی افزود: در مشهد کارگاه‌های تولید ماسک وجود دارد. همچنین در خراسان رضوی حداقل سه‌کارخانه تولید محلول‌های ضدعفونی وجود دارد که می‌توانند به‌اندازه کافی، محصول تولید و راهی بازار کنند.
مسئول یک داروخانه دیگر نیز در گفتگو با شهرآرا اعلام کرد: بازرسی و نظارت بر بازار و همچنین مدیریت قوی در ستاد بحران در این شرایط الزامی است، اما تاکنون (ظهر جمعه) خبری از آن‌ها نیست. وی افزود: تماس‌های ما با مراکز پخش برای خرید این تجهیزات نیز بی‌نتیجه مانده است. این داروساز به شهرآرا اعلام کرد: تا عصر روز پنجشنبه، قیمت ماسک‌های معمولی حدود ۱۰۰۰تومان، ماسک‌های فیلتر‌دار ۷۰۰۰تومان و ماسک‌هایN ۹۵ نیز ۱۲هزار تومان بوده است، اما اکنون که دیگر در داروخانه‌ها حتی ماسک معمولی هم یافت نمی‌شود، معلوم نیست که قیمت آن چقدر خواهد بود. از سوی دیگر قیمت ژل‌های شست‌وشوی دست که پیش‌تر ۸ تا ۱۰هزار تومان فروخته می‌شدند، حالا، درصورت موجود بودن، به ۲۰ تا ۳۰هزار تومان رسیده است.»
پیش از این و در ۱۸اسفند۹۸ دادستانی تهران اعلام کرد که ۵۰میلیون ماسک و ۵۵میلیون عدد دستکش در دست ۹۲نفر است که با سوءاستفاده از شرایط و وضعیت موجود اقدام به احتکار اقلام بهداشتی کرده بودند که بازداشت شدند. دادستانی تهران همان موقع درباره این افراد نوشته بود: «برای تعداد ۲۱نفر از آن‌ها کیفرخواست به جرم اخلال در نظام اقتصادی کشور از‌طریق احتکار مایحتاج عمومی از‌قبیل دستکش و ماسک، صادر و دادگاه آن‌ها درحال برگزاری است. از متهمان دستگیرشده حدود ۵۵میلیون عدد دستکش، بیش‌از ۵۰میلیون عدد ماسک و هزاران لیتر انواع مختلف از محلول‌های الکلی ضدعفونی‌کننده کشف و برای استفاده در مراکز درمانی به وزارت بهداشت تحویل داده شده است.» ۲۴اسفند سال گذشته هم رئیس پلیس تهران از کشف بیش‌از ۸۷میلیون ماسک و دستکش و دستگیری ۲۰۱متهم در‌این‌زمینه خبر داده بود.
شوک بزرگ الکلی
یکی از پر‌سر‌و‌صداترین «کمیاب»های سال کرونا «الکل» بود؛ از نایابی یک‌شبه آن گرفته تا خبر احیای مجدد کارخانه و برند ماءالشعیرسازی «شمس»، که درظاهر، پس از انقلاب به آتش کشیده شده بود، در‌قالب کارخانه الکل سازی (که بعدا توسط دارنده مجوز برند شمس تکذیب شد) تا بالاگرفتن میزان مرگومیرها دراثر نوشیدن الکل‌های صنعتی یا غیر‌بهداشتی در جای‌جای کشور.
فروردین امسال بود که مدیر روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی مشهد به خبرگزاری ایرنا گفت: «از اول اسفند پارسال تاکنون ۴۸نفر بر‌اثر مصرف الکل تقلبی و دست‌ساز دچار مسمومیت شده و در بیمارستان امام‌رضا (ع) مشهد بستری شده‌اند.» به‌گفته دکتر حمیدرضا رحیمی، این تعداد مربوط به شهرستان‌های زیرپوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد بود و سه نفر از آنان به‌دلیل شدت عوارض، جان خود را از دست دادند. او گفته بود: «۲۴نفر از این تعداد تاکنون بهبود یافته و از بیمارستان مرخص شده‌اند و ۲۱نفر همچنان تحت درمان قرار دارند. برخی با این تصور غلط که مصرف الکل آنان را دربرابر ویروس کرونا محافظت می‌کند، مبادرت به خوردن الکل می‌نمایند، درحالی‌که خوردن الکل به هیچ عنوان در درمان کرونا تأثیری ندارد.»
پیش از آن و در اسفندماه، رسانه‌های مشهد، خبر فوت پنج‌نفر در مشهد دراثر نوشیدن الکل صنعتی را مخابره کرده بودند؛ «قاضی ویژه قتل عمد مشهد با تأیید مرگ پنج نفر گفت: روند صعودی قربانیان الکل‌های سمی و تقلبی در مشهد ادامه دارد.
قاضی علی‌اکبر احمدی‌نژاد تأکید کرد: اثبات علمی و قانونی این جرائم نیز در دادگاه‌های کیفری به‌راحتی امکان‌پذیر است؛ زیرا هرکسی از سمی و خطرناک بودن مایعاتی مانند وایتکس اطلاع دارد؛ این درحالی است که سودجویان با استفاده از آشفته بازار کرونا، با این ماده صنعتی خطرناک، الکل تقلبی تهیه و وارد بازار می‌کنند.»
همان زمان مدیرکل پزشکی قانونی خراسان رضوی نیز گفته بود: «طی ۱۰روز گذشته، آزمایش مسمومیت الکلی هشت جسد مثبت بود که میانگین سنی ۳۰سال را دارند و کوچک‌ترین آن‌ها ۱۵سال داشت. دکتر آریا حجازی تصریح کرد: اما هم‌زمان با فراگیری کرونا در مشهد، قربانیان الکل‌های سمی و تقلبی نیز افزایش قابل توجهی دارد. مقام ارشد پزشکی قانونی خراسان رضوی همچنین درباره چگونگی سوءاستفاده کاسبان کرونایی برای تولید الکل‌های تقلبی گفت: به‌دنبال شیوع ویروس کرونا، برخی افراد ناآگاه یا سودجویان بازار، تبلیغاتی به راه انداختند که مشروبات الکلی در پیشگیری از ابتلا به این ویروس ناشناخته تأثیر دارد و بدین ترتیب تعداد اندکی از شهروندان به‌دلیل ناآگاهی فریب خوردند و طعمه سودجویانی شدند که درآمد‌های میلیاردی خود را در ایجاد نگرانی و ترس مردم از ویروس کرونا جست‌وجو می‌کردند.»
روند مسمومیت و جان‌دادن به‌علت نوشیدن الکل صنعتی برای چند هفته افزایش یافت، تا‌جایی‌که کیانوش جهانپور، سخنگوی وزارت بهداشت، روز ۲۵فروردین در نشستی خبری، شمار قربانیان مصرف الکل صنعتی در کشور را بیش از ۷۰۰نفر اعلام کرد. علاوه‌براین، تعداد دیگری از شهروندان نیز به‌دلیل مصرف الکل تقلبی دچار نابینایی و کم‌بینایی و برخی نیز به مشکلات جدی کلیوی دچار شدند.
نوبت آخر؛ تجارت سیاه
هرچه از آغاز قصه پرغصه کرونا جلو آمدیم، شهروندان بیشتر و بیشتر متوجه بی‌اثربودن یا تأثیر اندک محصولاتی شدند که به‌عنوان پیش‌گیرنده به آن‌ها قالب می‌شد؛ درعوض نگرانی مردم از طولانی‌شدن همه‌گیری کرونا، افزایش تعداد متوفیان کرونا درمیان خانواده‌های شهروندان، و خبر ابداع دارو یا توزیع جهانی واکسن کرونا، بازار سیاه دوا و درمان را رونق داده است؛ بازار سیاهی که اکنون به بازار سیاه گران‌تری به نام «تور‌های خارجی تزریق واکسن کرونا» رسیده است، تور‌هایی که اگرچه با پیگیری نهاد‌های دولتی و قضایی دست‌کم در سطح تبلیغات رسانه‌ای و شهری خبری از آن‌ها نیست، مانند هر «سیاه‌بازار» دیگری، بخشی از کسب‌و‌کار خود را زیر پوست شهر ادامه می‌دهد تا اقشار پردرآمد جامعه را به تزریق واکسن واقعی یا تقلبی در ترکیه و کشور‌های عربی حاشیه خلیج فارس به گزاف‌ترین قیمت‌ها تشویق کند. سیاه‌کاران بازار سیاه کرونا، برای همه طبقات اقتصادی جامعه، برنامه‌ای چیده‌اند، و حالا که طبقات پایین و متوسط اقتصادی را تا نهایت امکان فقیرتر کرده‌اند، برنامه‌های تازه‌تر خود را برای قشر مرفه جامعه تدارک می‌بینند.